تاریخ انتشار
شنبه ۴ مرداد ۱۴۰۴ ساعت ۰۳:۰۷
کد مطلب : ۵۰۲۲۶۶
سید مجتبی امیرحسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با کبنانیوز؛
۳۵ هزار هنرمند بدون ساختار مشخص / خانه‌های مسافر غیرمجاز؛ چالش پنهان گردشگری / زمین‌خواری با پوشش گردشگری؟ / گردشگری ما هنوز در اقتصاد منطقه‌ای اثرگذار نشده است / ۱۷ طرح منحرف شناسایی شد / دوری از حاشیه، تمرکز بر توسعه / میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد به دنبال ایجاد تحول ساختاری
۰
کبنا ؛- بخش اول - مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد با استقبال از نقدهای دلسوزانه، اعلام کرد تلاش دارد اداره‌کل را از نهادی صرفاً اداری، به بستری برای توسعه فرهنگی و اقتصادی استان تبدیل کند.
به گزارش کبنا نیوز، سید مجتبی امیرحسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با کبنا نیوز، با تأکید بر اهمیت نقدهای دلسوزانه و استقبال از آن‌ها، از تلاش‌های این اداره‌کل برای عبور از حاشیه‌ها و تمرکز بر توسعه فرهنگی و اقتصادی استان خبر داد.
امیرحسینی در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: شنیدن نقدها در مسیر خدمت‌رسانی، فرصتی ارزشمند است. بخشی از این نقدها برخاسته از دلسوزی است و ما از آن‌ها استقبال می‌کنیم، چرا که موجب پیشرفت در انجام وظایف می‌شود. البته برخی نقدها نیز مبتنی بر تحلیل‌های نادرست یا اطلاعات ناصحیح‌اند که در این موارد، رسالت ما روشنگری و اطلاع‌رسانی دقیق است.
وی با اشاره به جهت‌گیری این اداره‌کل در مسیر توسعه افزود: با وجود محدودیت‌ها، تلاش کرده‌ایم اداره‌کل را از نهادی صرفاً اداری، به میدانی برای رشد فرهنگی و اقتصادی بدل کنیم. تمرکز ما بر امید و خدمت‌رسانی است و با دوری از حاشیه‌ها، در سایه‌ی مدیریت صحیح و همکاری با همکاران، سایر ادارات و به‌ویژه حمایت‌های استاندار محترم و معاونین ایشان، برنامه‌ها را پیش برده‌ایم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در ادامه به تشریح محورهای فعالیت این نهاد پرداخت و گفت: در سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فعالیت داریم. در حوزه صنایع‌دستی، اقدامات مثبتی از جمله پرداخت تسهیلات انجام شده، اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم. یکی از اولویت‌های اصلی، تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی است؛ از تأمین مواد اولیه تا صادرات نهایی.
امیرحسینی با اشاره به ظرفیت روستای سربیشه گچساران خاطرنشان کرد: روستای سربیشه به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی معرفی شده و ما قصد داریم آن را به پایلوت موفق در تکمیل زنجیره ارزش تبدیل کنیم. امسال، با استفاده از امکانات موجود، مرحله شست‌وشو و پرداخت بافته‌های داری را راه‌اندازی خواهیم کرد؛ فرآیندی که برای صادرات محصولات اهمیت ویژه‌ای دارد.
وی با تأکید بر اهمیت حفظ اصالت محصولات و هم‌زمان انطباق با سلیقه بازار تصریح کرد: دست‌بافت‌های داری، به‌ویژه آنچه میان روستاییان و عشایر نسل‌به‌نسل منتقل شده، ظرفیت بالایی برای صادرات دارند. در این مسیر، باید از توان شرکت‌های دانش‌بنیان بهره ببریم تا هم اصالت را حفظ کنیم و هم مطابق با نیاز بازار جهانی تولید کنیم.
امیرحسینی با اشاره به نواقص موجود در زنجیره تولید افزود: مراحل رنگرزی، شست‌وشو و پرداخت به‌طور کامل انجام نمی‌شود و این باعث کاهش استانداردهای لازم برای صادرات شده است. در تلاشیم در روستای سربیشه با تأمین مواد اولیه، راه‌اندازی رنگرزی و پرداخت نهایی، زنجیره‌ای کامل ایجاد کنیم تا علاوه بر توسعه صنایع‌دستی، موجب اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منطقه نیز شود.
وی در ادامه گفت‌وگوی خود، با اشاره به انتخاب روستای سربیشه به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی، دلایل این انتخاب را تشریح کرد و اظهار داشت: انتخاب سربیشه بر اساس شاخص‌هایی همچون اصالت، سابقه فعالیت هنرمندان و هم‌افزایی اجتماعی اهالی صورت گرفته است. در گام نخست، تمرکز ما بر تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی در این منطقه است و در صورت موفقیت، زمینه برای ورود بخش خصوصی فراهم خواهد شد. ما از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی استقبال می‌کنیم و امیدواریم با همراهی نهادهایی مانند اداره بهزیستی، این زنجیره به‌صورت کامل راه‌اندازی شود.
وی با اشاره به گستره فعالیت هنرمندان صنایع‌دستی در استان افزود: حدود ۳۵ هزار هنرمند دارای مجوز یا کارت شناسایی در این حوزه فعال هستند. با وجود این حجم بالا، امکان برقراری ارتباط مستقیم با تک‌تک این افراد وجود ندارد. بنابراین، تلاش ما بر این است که با بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، ضمن حفظ اصالت تولیدات، محصولاتی را به بازارهای منطقه‌ای، ملی و جهانی عرضه کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی استان، راهکار اساسی در ساماندهی ارتباط با هنرمندان را ایجاد تشکل‌های صنفی دانست و گفت: برای ارتباط مؤثر و پایدار، تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و شرکت‌های تعاونی در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری ضروری است. این تشکل‌ها می‌توانند نقش واسطه‌ای مؤثر در تبادل نظر، شناسایی نیازها، رفع مشکلات و تقویت نقاط قوت ایفا کنند.
وی در ادامه با ارائه مثالی توضیح داد: در بحث پرداخت تسهیلات، اگر به‌جای اشخاص حقیقی، با شرکت‌های تعاونی یا اتحادیه‌ها تعامل داشته باشیم، فرآیند توزیع منابع هدفمندتر خواهد بود. زمانی که یک فرد تسهیلات دریافت می‌کند، احتمال انحراف از مسیر اصلی وجود دارد، اما یک تشکل می‌تواند افراد شایسته را برای بهره‌مندی از تسهیلات یا حضور در نمایشگاه‌ها شناسایی کند. برای نمونه، شرکت یک تعاونی با ۵۰۰ عضو در نمایشگاه، منجر به بهره‌مندی جمعی خواهد شد، نه فردی، و این روش به‌مراتب پایدارتر و مؤثرتر است.
امیرحسینی تصریح کرد: انتخاب روستای سربیشه بر اساس شاخص‌هایی همچون اصالت، پیشینه هنری و مشارکت اجتماعی اهالی انجام شد. هدف ما تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی در این منطقه است؛ از تولید مواد اولیه تا پرداخت، بسته‌بندی و صادرات. اگر این الگو موفق باشد، زمینه برای ورود بخش خصوصی بدون دخالت مستقیم دولت فراهم خواهد شد.
وی افزود: در حال حاضر، با توجه به ظرفیت موجود، قصد داریم مرحله شست‌وشو و پرداخت بافته‌های داری را که برای صادرات ضروری است، در سربیشه راه‌اندازی کنیم. در این مسیر از همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان برای حفظ اصالت و انطباق با بازار جهانی بهره خواهیم برد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به وجود بیش از ۳۵ هزار هنرمند صنایع‌دستی دارای مجوز، بر لزوم ایجاد ساختارهای ارتباطی مؤثر تأکید کرد و گفت: ارتباط مستقیم با این تعداد هنرمند امکان‌پذیر نیست، به همین دلیل به دنبال تقویت تشکل‌ها، انجمن‌ها و شرکت‌های تعاونی هستیم. این ساختارها می‌توانند نقش مهمی در شناسایی نیازها، ساماندهی تسهیلات، حضور در نمایشگاه‌ها و حمایت مؤثرتر ایفا کنند.
او ادامه داد: اگر تسهیلات به‌جای پرداخت مستقیم به افراد، از طریق تشکل‌ها و تعاونی‌ها مدیریت شود، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. برای نمونه، حضور یک تعاونی با صدها عضو در نمایشگاه‌ها به‌مراتب اثربخش‌تر از حضور انفرادی است.
امیرحسینی در بخشی از سخنان خود به سیاست‌های حمایتی و نظارتی در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی پرداخت و گفت: در حوزه گردشگری نیز همان رویکرد را دنبال می‌کنیم. تاکنون به تعدادی از متقاضیان، تسهیلاتی پرداخت شده است. اما تأکید کرده‌ایم که پرداخت مرحله دوم تسهیلات منوط به استفاده صحیح از مرحله اول باشد. در غیر این صورت، پرداخت متوقف می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت راستی‌آزمایی اظهار داشت: راستی‌آزمایی میدانی پس از پرداخت تسهیلات، به ما کمک می‌کند تا میزان تحقق اهدافی مانند اشتغال‌زایی و توسعه صنایع‌دستی را بسنجیم. انحراف از مسیر، متأسفانه در برخی موارد رخ داده است. برای اصلاح این روند، مدیران شهرستانی موظف شده‌اند به‌صورت مستمر دریافت‌کنندگان را رصد کنند.
وی در ادامه افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون، حدود ۸ میلیارد تومان تسهیلات—عمدتاً از محل تبصره ۱۸—پرداخت شده که منجر به اشتغال‌زایی برای حدود ۱۲۰ نفر شده است. البته هنوز برخی از این تسهیلات در مرحله پرداخت قسط اول قرار دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: امیدواریم با تکیه بر برنامه‌ریزی دقیق، همراهی بخش خصوصی، بهره‌مندی از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت تشکل‌های صنفی، بتوانیم گام‌های مؤثری در جهت توسعه پایدار صنایع‌دستی و گردشگری استان برداریم و جایگاه شایسته‌ای در این حوزه به‌دست آوریم.
وی با اشاره به وجود حدود ۳۵ هزار هنرمند صنایع‌دستی در استان خاطرنشان کرد: امکان ارتباط مستقیم با همه این افراد وجود ندارد. راهکار ما، تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و تعاونی‌هاست تا ارتباط ساختاریافته و پایدار ایجاد شود. این تشکل‌ها می‌توانند در تخصیص تسهیلات، شناسایی هنرمندان واقعی و جلوگیری از انحراف منابع نقش کلیدی ایفا کنند.
امیرحسینی درباره نحوه پرداخت تسهیلات گفت: به مدیران شهرستانی ابلاغ شده است که تسهیلات مرحله دوم تنها در صورت استفاده صحیح از مرحله اول پرداخت شود. از ابتدای سال جاری، حدود ۸ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که منجر به اشتغال‌زایی برای حدود ۱۲۰ نفر شده است.
او با اشاره به چالش‌های نظارتی افزود: در برخی موارد، مقاومت‌هایی در برابر نظارت وجود دارد، اما با همکاری نهادهای نظارتی و پیگیری جدی، در مسیر اصلاح گام برمی‌داریم. اگر پرداخت بدون نظارت باشد، انحراف تسهیلات اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. تسهیلات مرحله دوم منوط به استفاده صحیح از مرحله اول است. راستی‌آزمایی پس از پرداخت، یکی از سیاست‌های کلیدی ماست و در صورت انحراف، اقدامات لازم برای بازگرداندن منابع انجام خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی همچنین در خصوص وضعیت گردشگری استان بیان کرد: گردشگری در استان هنوز به بلوغ نرسیده و با استان‌هایی نظیر اصفهان و فارس فاصله دارد. اغلب سرمایه‌گذاران این حوزه فاقد دانش تخصصی‌اند و به مشاوره و آموزش نیاز دارند.
وی افزود: در حال حاضر، ۴۲ طرح گردشگری در استان تعریف شده که پیش‌بینی می‌شود برای ۷۴۸ نفر اشتغال‌زایی داشته باشد. از این میان، ۲۶ طرح فعال و ۱۶ طرح غیرفعال هستند. بهره‌برداری از این طرح‌ها ظرفیت اقامتی استان را با ۳۵۵ اتاق و حدود ۱۳۰۰ تخت افزایش خواهد داد.
امیرحسینی با اشاره به مشکلات طرح‌های غیرفعال گفت: «گرانی، تورم و تحریم‌ها باعث توقف برخی طرح‌ها شده، با این حال، با همکاری استاندار محترم، معاون اقتصادی ایشان، و رایزنی‌های صورت‌گرفته با معاون وزیر، به نتایجی رسیده‌ایم. امیدواریم طی یک ماه آینده، با اختصاص تسهیلات جدید و همراهی نهادهای نظارتی، این طرح‌ها را احیا کنیم.»
او در پایان تصریح کرد: ۶ طرح گردشگری غیرفعال، دارای پیشرفت فیزیکی ۵۰ تا ۹۰ درصدی هستند. فعال شدن این طرح‌ها می‌تواند تحول چشم‌گیری در توسعه گردشگری استان ایجاد کند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با تأکید بر اینکه «تأثیر فعالیت‌های گردشگری هنوز در اقتصاد منطقه‌ای ملموس نیست»، اظهار داشت: طرح‌های گردشگری اغلب فاقد برنامه بازاریابی و شناخت بازار هدف هستند. بدون تکمیل زنجیره ارزش گردشگری، از هتل‌ها تا تورگردانی و نمایشگاه‌ها، نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت.
وی افزود: یکی از معضلات جدی، فعالیت واحدهای بدون مجوز مانند خانه‌های مسافر و تورهای غیرمجاز است. این مشکل در مناطق پرتردد ازجمله آبشار یاسوج مشهود است. نبود مجوز مانع از نظارت مؤثر می‌شود و در جلسه اخیر، تصمیم گرفته شد به این واحدها از طریق امور صنفی مجوز داده شود تا هویت مشخص و قابل نظارتی پیدا کنند.
امیرحسینی همچنین به دشواری‌های صدور مجوز گردشگری در مناطق دارای منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: حریم رودخانه‌ها، جنگل‌ها و مناطق حفاظت‌شده، نیازمند ضوابط خاص محیط‌زیستی است که فرآیند صدور مجوز را زمان‌بر می‌کند.
وی تأکید کرد: برای رفع این مشکل، باید بهره‌برداران در سامانه جامع گردشگری ثبت‌نام و مجوز رسمی از اداره‌کل دریافت کنند. حتی اگر از سایر نهادها مانند شهرداری مجوز داشته باشند، فعالیت در حوزه گردشگری مستلزم مجوز تخصصی از متولی این بخش است.
امیرحسینی گفت: یکی از آسیب‌های خاص گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد، که شاید در سایر استان‌ها کمتر دیده شود، فعالیت واحدهای پذیرایی غیراقامتی بدون مجوز است. به‌عنوان مثال، در منطقه آبشار یاسوج، بسیاری از واحدها به‌صورت غیرقانونی به اسکان مسافران می‌پردازند، در حالی که هیچ مجوزی برای این فعالیت ندارند. نبود مجوز، امکان نظارت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به شدت محدود کرده است. در مقایسه، در استان‌هایی مانند فارس، تهران یا اصفهان، واحدهای گردشگری معمولاً دارای مجوز و زیرساخت‌های مشخصی هستند، اما در استان ما، این معضل همچنان پابرجاست.
برای نمونه، اگر فردی در باغی ویلا یا آلاچیق داشته باشد، بدون مجوز قانونی، اداره‌کل ما امکان ورود و نظارت بر آن را ندارد. برای رفع این مشکل، با هماهنگی دستگاه قضایی، به‌ویژه دادستانی، برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا این واحدها ساماندهی شوند. صدور مجوز برای این واحدها باعث می‌شود بهره‌برداران هویت مشخصی پیدا کنند و ما بتوانیم بر اساس ضوابط قانونی بر آن‌ها نظارت کنیم. این اقدام نه‌تنها به بهبود امنیت و کیفیت خدمات کمک می‌کند، بلکه برای شهروندان و گردشگران نیز اطمینان‌بخش خواهد بود. به‌عنوان یک شهروند، ورود به واحدهای غیرمجاز با خانواده می‌تواند مخاطراتی داشته باشد که ساماندهی این واحدها این نگرانی‌ها را برطرف خواهد کرد.
یکی از اولویت‌های ما در حوزه گردشگری، تعریف محورهای مشخص گردشگری است. به‌عنوان مثال، محور دیشموک، قلعه‌رئیسی یا محور مارین، دیل، و آرو از ظرفیت‌های بالایی برخوردارند. محور مارین، دیل و آرو به دلیل دارا بودن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری دارد. روستای آرو، با بافت تاریخی خود در نزدیکی سد کوثر، می‌تواند به‌عنوان یک مقصد بوم‌گردی و گردشگری آبی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، با احداث تونل‌های پیشنهادی، این مسیر می‌تواند به یک محور پرتردد و ترانزیتی تبدیل شود.
در سفر اخیر معاون محترم وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، روستای مارین به‌عنوان یکی از گزینه‌های پیشنهادی برای ثبت جهانی مطرح شد. ثبت جهانی یک روستا، پایداری در توسعه را تضمین می‌کند، به حفاظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی کمک می‌کند، هویت فرهنگی بومی را حفظ می‌کند و به توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته توجه ویژه‌ای دارد. برای ثبت جهانی، یک روستا باید دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد، میراث ناملموس ارزشمند، فعالیت‌های اقتصادی (مانند کشاورزی و دامداری) و زیرساخت‌های اولیه مناسب باشد. روستاهای مارین و آرو تا حد زیادی این شرایط را دارند و اقدامات زیست‌محیطی نیز در آن‌ها در حال انجام است. ما این دو روستا را به کمیته مربوطه در تهران معرفی کرده‌ایم و امیدواریم حداقل یکی از آن‌ها به مرحله ثبت جهانی برسد.
در خصوص محورهای گردشگری، چالش اصلی ما تأمین اعتبار است. برای روستای آرو، درخواست بودجه‌ای از وزارتخانه برای انجام مطالعات، تعیین حریم بافت تاریخی و آغاز پروژه ارائه کرده‌ایم. اگر اعتبارات لازم تأمین شود و همکاری بین دستگاه‌ها شکل گیرد، می‌توانیم این پروژه را به‌سرعت آغاز کنیم. این اقدامات می‌تواند نقطه عطفی در توسعه گردشگری استان باشد.
مجتبی امیرحسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در ادامه یکی از عوامل کلیدی در توسعه گردشگری و صنایع دستی استان را مشارکت مردم دانست و گفت: اگر مردم با خرد جمعی به میدان بیایند و مشارکت کنند، ما می‌توانیم سریع‌تر و مؤثرتر به اهداف خود دست یابیم. اعتبارات ملی و استانی ما محدود است، اما مشارکت مردمی می‌تواند این محدودیت‌ها را جبران کند و آثار اقتصادی مثبتی به دنبال داشته باشد. وقتی مردم در کنار ما باشند، می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌های محلی و هوش جمعی، پروژه‌های گردشگری را به سرانجام برسانیم.
یکی از پیشنهادهای ما برای جذب سرمایه‌گذاری، ارائه مشوق‌های مناسب به سرمایه‌گذاران است. این مشوق‌ها می‌تواند شامل دوره‌های بازپرداخت طولانی‌تر برای تسهیلات، ارائه تسهیلات کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی یا حمایت‌های بیمه‌ای باشد. اگر بتوانیم چنین مشوق‌هایی را برای سرمایه‌گذاران، به‌ویژه سرمایه‌گذاران بزرگ، فراهم کنیم، می‌توانیم شاهد اتفاقات مثبت و تحول‌آفرینی در حوزه گردشگری و صنایع دستی استان باشیم.
با این حال، یکی از چالش‌های جدی در این حوزه، انحراف در طرح‌های گردشگری است. متأسفانه، در برخی موارد، طرح‌های گردشگری به بهانه‌ای برای سوءاستفاده از زمین تبدیل شده‌اند. در جلسه اخیر که با تمرکز بر سرمایه‌گذاری اقتصادی برگزار شد، این انحرافات به‌طور جدی مورد بحث قرار گرفت. ما در استان با جدیت پیگیر این موضوع هستیم تا قراردادهای افرادی که زمین دریافت کرده‌اند، اما در راستای اهداف گردشگری یا سایر اهداف تعیین‌شده عمل نکرده‌اند، فسخ شود. بر اساس بررسی‌ها، حدود ۱۷ طرح شناسایی شده‌اند که دچار انحراف شده‌اند و باید به‌صورت مصداقی مورد رسیدگی قرار گیرند.
سرمایه‌گذارانی که پای کار آمده‌اند، در برخی موارد در مراحل اولیه پروژه‌ها پیش رفته‌اند، اما به دلایلی از ادامه کار بازمانده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت نظارت دقیق‌تر از ابتدا و تدوین برنامه‌های مشخص برای جذب و حفظ سرمایه‌گذاران است. ما در تلاشیم با همکاری دستگاه‌های مرتبط و ایجاد سازوکارهای شفاف، از تکرار این مشکلات جلوگیری کنیم و سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت اهداف واقعی گردشگری هدایت کنیم.
ادامه دارد...
به گزارش کبنا نیوز، سید مجتبی امیرحسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با کبنا نیوز، با تأکید بر اهمیت نقدهای دلسوزانه و استقبال از آن‌ها، از تلاش‌های این اداره‌کل برای عبور از حاشیه‌ها و تمرکز بر توسعه فرهنگی و اقتصادی استان خبر داد.
امیرحسینی در ابتدای سخنان خود اظهار کرد: شنیدن نقدها در مسیر خدمت‌رسانی، فرصتی ارزشمند است. بخشی از این نقدها برخاسته از دلسوزی است و ما از آن‌ها استقبال می‌کنیم، چرا که موجب پیشرفت در انجام وظایف می‌شود. البته برخی نقدها نیز مبتنی بر تحلیل‌های نادرست یا اطلاعات ناصحیح‌اند که در این موارد، رسالت ما روشنگری و اطلاع‌رسانی دقیق است.
وی با اشاره به جهت‌گیری این اداره‌کل در مسیر توسعه افزود: با وجود محدودیت‌ها، تلاش کرده‌ایم اداره‌کل را از نهادی صرفاً اداری، به میدانی برای رشد فرهنگی و اقتصادی بدل کنیم. تمرکز ما بر امید و خدمت‌رسانی است و با دوری از حاشیه‌ها، در سایه‌ی مدیریت صحیح و همکاری با همکاران، سایر ادارات و به‌ویژه حمایت‌های استاندار محترم و معاونین ایشان، برنامه‌ها را پیش برده‌ایم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در ادامه به تشریح محورهای فعالیت این نهاد پرداخت و گفت: در سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری فعالیت داریم. در حوزه صنایع‌دستی، اقدامات مثبتی از جمله پرداخت تسهیلات انجام شده، اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم. یکی از اولویت‌های اصلی، تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی است؛ از تأمین مواد اولیه تا صادرات نهایی.
امیرحسینی با اشاره به ظرفیت روستای سربیشه گچساران خاطرنشان کرد: روستای سربیشه به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی معرفی شده و ما قصد داریم آن را به پایلوت موفق در تکمیل زنجیره ارزش تبدیل کنیم. امسال، با استفاده از امکانات موجود، مرحله شست‌وشو و پرداخت بافته‌های داری را راه‌اندازی خواهیم کرد؛ فرآیندی که برای صادرات محصولات اهمیت ویژه‌ای دارد.
وی با تأکید بر اهمیت حفظ اصالت محصولات و هم‌زمان انطباق با سلیقه بازار تصریح کرد: دست‌بافت‌های داری، به‌ویژه آنچه میان روستاییان و عشایر نسل‌به‌نسل منتقل شده، ظرفیت بالایی برای صادرات دارند. در این مسیر، باید از توان شرکت‌های دانش‌بنیان بهره ببریم تا هم اصالت را حفظ کنیم و هم مطابق با نیاز بازار جهانی تولید کنیم.
امیرحسینی با اشاره به نواقص موجود در زنجیره تولید افزود: مراحل رنگرزی، شست‌وشو و پرداخت به‌طور کامل انجام نمی‌شود و این باعث کاهش استانداردهای لازم برای صادرات شده است. در تلاشیم در روستای سربیشه با تأمین مواد اولیه، راه‌اندازی رنگرزی و پرداخت نهایی، زنجیره‌ای کامل ایجاد کنیم تا علاوه بر توسعه صنایع‌دستی، موجب اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منطقه نیز شود.
وی در ادامه گفت‌وگوی خود، با اشاره به انتخاب روستای سربیشه به‌عنوان روستای ملی صنایع‌دستی، دلایل این انتخاب را تشریح کرد و اظهار داشت: انتخاب سربیشه بر اساس شاخص‌هایی همچون اصالت، سابقه فعالیت هنرمندان و هم‌افزایی اجتماعی اهالی صورت گرفته است. در گام نخست، تمرکز ما بر تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی در این منطقه است و در صورت موفقیت، زمینه برای ورود بخش خصوصی فراهم خواهد شد. ما از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی استقبال می‌کنیم و امیدواریم با همراهی نهادهایی مانند اداره بهزیستی، این زنجیره به‌صورت کامل راه‌اندازی شود.
وی با اشاره به گستره فعالیت هنرمندان صنایع‌دستی در استان افزود: حدود ۳۵ هزار هنرمند دارای مجوز یا کارت شناسایی در این حوزه فعال هستند. با وجود این حجم بالا، امکان برقراری ارتباط مستقیم با تک‌تک این افراد وجود ندارد. بنابراین، تلاش ما بر این است که با بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان، ضمن حفظ اصالت تولیدات، محصولاتی را به بازارهای منطقه‌ای، ملی و جهانی عرضه کنیم.
مدیرکل میراث فرهنگی استان، راهکار اساسی در ساماندهی ارتباط با هنرمندان را ایجاد تشکل‌های صنفی دانست و گفت: برای ارتباط مؤثر و پایدار، تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و شرکت‌های تعاونی در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری ضروری است. این تشکل‌ها می‌توانند نقش واسطه‌ای مؤثر در تبادل نظر، شناسایی نیازها، رفع مشکلات و تقویت نقاط قوت ایفا کنند.
وی در ادامه با ارائه مثالی توضیح داد: در بحث پرداخت تسهیلات، اگر به‌جای اشخاص حقیقی، با شرکت‌های تعاونی یا اتحادیه‌ها تعامل داشته باشیم، فرآیند توزیع منابع هدفمندتر خواهد بود. زمانی که یک فرد تسهیلات دریافت می‌کند، احتمال انحراف از مسیر اصلی وجود دارد، اما یک تشکل می‌تواند افراد شایسته را برای بهره‌مندی از تسهیلات یا حضور در نمایشگاه‌ها شناسایی کند. برای نمونه، شرکت یک تعاونی با ۵۰۰ عضو در نمایشگاه، منجر به بهره‌مندی جمعی خواهد شد، نه فردی، و این روش به‌مراتب پایدارتر و مؤثرتر است.
امیرحسینی تصریح کرد: انتخاب روستای سربیشه بر اساس شاخص‌هایی همچون اصالت، پیشینه هنری و مشارکت اجتماعی اهالی انجام شد. هدف ما تکمیل زنجیره ارزش صنایع‌دستی در این منطقه است؛ از تولید مواد اولیه تا پرداخت، بسته‌بندی و صادرات. اگر این الگو موفق باشد، زمینه برای ورود بخش خصوصی بدون دخالت مستقیم دولت فراهم خواهد شد.
وی افزود: در حال حاضر، با توجه به ظرفیت موجود، قصد داریم مرحله شست‌وشو و پرداخت بافته‌های داری را که برای صادرات ضروری است، در سربیشه راه‌اندازی کنیم. در این مسیر از همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان برای حفظ اصالت و انطباق با بازار جهانی بهره خواهیم برد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به وجود بیش از ۳۵ هزار هنرمند صنایع‌دستی دارای مجوز، بر لزوم ایجاد ساختارهای ارتباطی مؤثر تأکید کرد و گفت: ارتباط مستقیم با این تعداد هنرمند امکان‌پذیر نیست، به همین دلیل به دنبال تقویت تشکل‌ها، انجمن‌ها و شرکت‌های تعاونی هستیم. این ساختارها می‌توانند نقش مهمی در شناسایی نیازها، ساماندهی تسهیلات، حضور در نمایشگاه‌ها و حمایت مؤثرتر ایفا کنند.
او ادامه داد: اگر تسهیلات به‌جای پرداخت مستقیم به افراد، از طریق تشکل‌ها و تعاونی‌ها مدیریت شود، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. برای نمونه، حضور یک تعاونی با صدها عضو در نمایشگاه‌ها به‌مراتب اثربخش‌تر از حضور انفرادی است.
امیرحسینی در بخشی از سخنان خود به سیاست‌های حمایتی و نظارتی در حوزه گردشگری و صنایع‌دستی پرداخت و گفت: در حوزه گردشگری نیز همان رویکرد را دنبال می‌کنیم. تاکنون به تعدادی از متقاضیان، تسهیلاتی پرداخت شده است. اما تأکید کرده‌ایم که پرداخت مرحله دوم تسهیلات منوط به استفاده صحیح از مرحله اول باشد. در غیر این صورت، پرداخت متوقف می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت راستی‌آزمایی اظهار داشت: راستی‌آزمایی میدانی پس از پرداخت تسهیلات، به ما کمک می‌کند تا میزان تحقق اهدافی مانند اشتغال‌زایی و توسعه صنایع‌دستی را بسنجیم. انحراف از مسیر، متأسفانه در برخی موارد رخ داده است. برای اصلاح این روند، مدیران شهرستانی موظف شده‌اند به‌صورت مستمر دریافت‌کنندگان را رصد کنند.
وی در ادامه افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون، حدود ۸ میلیارد تومان تسهیلات—عمدتاً از محل تبصره ۱۸—پرداخت شده که منجر به اشتغال‌زایی برای حدود ۱۲۰ نفر شده است. البته هنوز برخی از این تسهیلات در مرحله پرداخت قسط اول قرار دارند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: امیدواریم با تکیه بر برنامه‌ریزی دقیق، همراهی بخش خصوصی، بهره‌مندی از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت تشکل‌های صنفی، بتوانیم گام‌های مؤثری در جهت توسعه پایدار صنایع‌دستی و گردشگری استان برداریم و جایگاه شایسته‌ای در این حوزه به‌دست آوریم.وی با اشاره به وجود حدود ۳۵ هزار هنرمند صنایع‌دستی در استان خاطرنشان کرد: امکان ارتباط مستقیم با همه این افراد وجود ندارد. راهکار ما، تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و تعاونی‌هاست تا ارتباط ساختاریافته و پایدار ایجاد شود. این تشکل‌ها می‌توانند در تخصیص تسهیلات، شناسایی هنرمندان واقعی و جلوگیری از انحراف منابع نقش کلیدی ایفا کنند.
امیرحسینی درباره نحوه پرداخت تسهیلات گفت: به مدیران شهرستانی ابلاغ شده است که تسهیلات مرحله دوم تنها در صورت استفاده صحیح از مرحله اول پرداخت شود. از ابتدای سال جاری، حدود ۸ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که منجر به اشتغال‌زایی برای حدود ۱۲۰ نفر شده است.
او با اشاره به چالش‌های نظارتی افزود: در برخی موارد، مقاومت‌هایی در برابر نظارت وجود دارد، اما با همکاری نهادهای نظارتی و پیگیری جدی، در مسیر اصلاح گام برمی‌داریم. اگر پرداخت بدون نظارت باشد، انحراف تسهیلات اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. تسهیلات مرحله دوم منوط به استفاده صحیح از مرحله اول است. راستی‌آزمایی پس از پرداخت، یکی از سیاست‌های کلیدی ماست و در صورت انحراف، اقدامات لازم برای بازگرداندن منابع انجام خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی همچنین در خصوص وضعیت گردشگری استان بیان کرد: گردشگری در استان هنوز به بلوغ نرسیده و با استان‌هایی نظیر اصفهان و فارس فاصله دارد. اغلب سرمایه‌گذاران این حوزه فاقد دانش تخصصی‌اند و به مشاوره و آموزش نیاز دارند.
وی افزود: در حال حاضر، ۴۲ طرح گردشگری در استان تعریف شده که پیش‌بینی می‌شود برای ۷۴۸ نفر اشتغال‌زایی داشته باشد. از این میان، ۲۶ طرح فعال و ۱۶ طرح غیرفعال هستند. بهره‌برداری از این طرح‌ها ظرفیت اقامتی استان را با ۳۵۵ اتاق و حدود ۱۳۰۰ تخت افزایش خواهد داد.
امیرحسینی با اشاره به مشکلات طرح‌های غیرفعال گفت: «گرانی، تورم و تحریم‌ها باعث توقف برخی طرح‌ها شده، با این حال، با همکاری استاندار محترم، معاون اقتصادی ایشان، و رایزنی‌های صورت‌گرفته با معاون وزیر، به نتایجی رسیده‌ایم. امیدواریم طی یک ماه آینده، با اختصاص تسهیلات جدید و همراهی نهادهای نظارتی، این طرح‌ها را احیا کنیم.»
او در پایان تصریح کرد: ۶ طرح گردشگری غیرفعال، دارای پیشرفت فیزیکی ۵۰ تا ۹۰ درصدی هستند. فعال شدن این طرح‌ها می‌تواند تحول چشم‌گیری در توسعه گردشگری استان ایجاد کند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان با تأکید بر اینکه «تأثیر فعالیت‌های گردشگری هنوز در اقتصاد منطقه‌ای ملموس نیست»، اظهار داشت: طرح‌های گردشگری اغلب فاقد برنامه بازاریابی و شناخت بازار هدف هستند. بدون تکمیل زنجیره ارزش گردشگری، از هتل‌ها تا تورگردانی و نمایشگاه‌ها، نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت.وی افزود: یکی از معضلات جدی، فعالیت واحدهای بدون مجوز مانند خانه‌های مسافر و تورهای غیرمجاز است. این مشکل در مناطق پرتردد ازجمله آبشار یاسوج مشهود است. نبود مجوز مانع از نظارت مؤثر می‌شود و در جلسه اخیر، تصمیم گرفته شد به این واحدها از طریق امور صنفی مجوز داده شود تا هویت مشخص و قابل نظارتی پیدا کنند.
امیرحسینی همچنین به دشواری‌های صدور مجوز گردشگری در مناطق دارای منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: حریم رودخانه‌ها، جنگل‌ها و مناطق حفاظت‌شده، نیازمند ضوابط خاص محیط‌زیستی است که فرآیند صدور مجوز را زمان‌بر می‌کند.
وی تأکید کرد: برای رفع این مشکل، باید بهره‌برداران در سامانه جامع گردشگری ثبت‌نام و مجوز رسمی از اداره‌کل دریافت کنند. حتی اگر از سایر نهادها مانند شهرداری مجوز داشته باشند، فعالیت در حوزه گردشگری مستلزم مجوز تخصصی از متولی این بخش است.
امیرحسینی گفت: یکی از آسیب‌های خاص گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد، که شاید در سایر استان‌ها کمتر دیده شود، فعالیت واحدهای پذیرایی غیراقامتی بدون مجوز است. به‌عنوان مثال، در منطقه آبشار یاسوج، بسیاری از واحدها به‌صورت غیرقانونی به اسکان مسافران می‌پردازند، در حالی که هیچ مجوزی برای این فعالیت ندارند. نبود مجوز، امکان نظارت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به شدت محدود کرده است. در مقایسه، در استان‌هایی مانند فارس، تهران یا اصفهان، واحدهای گردشگری معمولاً دارای مجوز و زیرساخت‌های مشخصی هستند، اما در استان ما، این معضل همچنان پابرجاست.
برای نمونه، اگر فردی در باغی ویلا یا آلاچیق داشته باشد، بدون مجوز قانونی، اداره‌کل ما امکان ورود و نظارت بر آن را ندارد. برای رفع این مشکل، با هماهنگی دستگاه قضایی، به‌ویژه دادستانی، برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا این واحدها ساماندهی شوند. صدور مجوز برای این واحدها باعث می‌شود بهره‌برداران هویت مشخصی پیدا کنند و ما بتوانیم بر اساس ضوابط قانونی بر آن‌ها نظارت کنیم. این اقدام نه‌تنها به بهبود امنیت و کیفیت خدمات کمک می‌کند، بلکه برای شهروندان و گردشگران نیز اطمینان‌بخش خواهد بود. به‌عنوان یک شهروند، ورود به واحدهای غیرمجاز با خانواده می‌تواند مخاطراتی داشته باشد که ساماندهی این واحدها این نگرانی‌ها را برطرف خواهد کرد.
یکی از اولویت‌های ما در حوزه گردشگری، تعریف محورهای مشخص گردشگری است. به‌عنوان مثال، محور دیشموک، قلعه‌رئیسی یا محور مارین، دیل، و آرو از ظرفیت‌های بالایی برخوردارند. محور مارین، دیل و آرو به دلیل دارا بودن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری دارد. روستای آرو، با بافت تاریخی خود در نزدیکی سد کوثر، می‌تواند به‌عنوان یک مقصد بوم‌گردی و گردشگری آبی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، با احداث تونل‌های پیشنهادی، این مسیر می‌تواند به یک محور پرتردد و ترانزیتی تبدیل شود.
در سفر اخیر معاون محترم وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، روستای مارین به‌عنوان یکی از گزینه‌های پیشنهادی برای ثبت جهانی مطرح شد. ثبت جهانی یک روستا، پایداری در توسعه را تضمین می‌کند، به حفاظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی کمک می‌کند، هویت فرهنگی بومی را حفظ می‌کند و به توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته توجه ویژه‌ای دارد. برای ثبت جهانی، یک روستا باید دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد، میراث ناملموس ارزشمند، فعالیت‌های اقتصادی (مانند کشاورزی و دامداری) و زیرساخت‌های اولیه مناسب باشد. روستاهای مارین و آرو تا حد زیادی این شرایط را دارند و اقدامات زیست‌محیطی نیز در آن‌ها در حال انجام است. ما این دو روستا را به کمیته مربوطه در تهران معرفی کرده‌ایم و امیدواریم حداقل یکی از آن‌ها به مرحله ثبت جهانی برسد.
در خصوص محورهای گردشگری، چالش اصلی ما تأمین اعتبار است. برای روستای آرو، درخواست بودجه‌ای از وزارتخانه برای انجام مطالعات، تعیین حریم بافت تاریخی و آغاز پروژه ارائه کرده‌ایم. اگر اعتبارات لازم تأمین شود و همکاری بین دستگاه‌ها شکل گیرد، می‌توانیم این پروژه را به‌سرعت آغاز کنیم. این اقدامات می‌تواند نقطه عطفی در توسعه گردشگری استان باشد.
مجتبی امیرحسینی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد در ادامه یکی از عوامل کلیدی در توسعه گردشگری و صنایع دستی استان را مشارکت مردم دانست و گفت: اگر مردم با خرد جمعی به میدان بیایند و مشارکت کنند، ما می‌توانیم سریع‌تر و مؤثرتر به اهداف خود دست یابیم. اعتبارات ملی و استانی ما محدود است، اما مشارکت مردمی می‌تواند این محدودیت‌ها را جبران کند و آثار اقتصادی مثبتی به دنبال داشته باشد. وقتی مردم در کنار ما باشند، می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌های محلی و هوش جمعی، پروژه‌های گردشگری را به سرانجام برسانیم.
یکی از پیشنهادهای ما برای جذب سرمایه‌گذاری، ارائه مشوق‌های مناسب به سرمایه‌گذاران است. این مشوق‌ها می‌تواند شامل دوره‌های بازپرداخت طولانی‌تر برای تسهیلات، ارائه تسهیلات کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی یا حمایت‌های بیمه‌ای باشد. اگر بتوانیم چنین مشوق‌هایی را برای سرمایه‌گذاران، به‌ویژه سرمایه‌گذاران بزرگ، فراهم کنیم، می‌توانیم شاهد اتفاقات مثبت و تحول‌آفرینی در حوزه گردشگری و صنایع دستی استان باشیم.با این حال، یکی از چالش‌های جدی در این حوزه، انحراف در طرح‌های گردشگری است. متأسفانه، در برخی موارد، طرح‌های گردشگری به بهانه‌ای برای سوءاستفاده از زمین تبدیل شده‌اند. در جلسه اخیر که با تمرکز بر سرمایه‌گذاری اقتصادی برگزار شد، این انحرافات به‌طور جدی مورد بحث قرار گرفت. ما در استان با جدیت پیگیر این موضوع هستیم تا قراردادهای افرادی که زمین دریافت کرده‌اند، اما در راستای اهداف گردشگری یا سایر اهداف تعیین‌شده عمل نکرده‌اند، فسخ شود. بر اساس بررسی‌ها، حدود ۱۷ طرح شناسایی شده‌اند که دچار انحراف شده‌اند و باید به‌صورت مصداقی مورد رسیدگی قرار گیرند.
سرمایه‌گذارانی که پای کار آمده‌اند، در برخی موارد در مراحل اولیه پروژه‌ها پیش رفته‌اند، اما به دلایلی از ادامه کار بازمانده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده ضرورت نظارت دقیق‌تر از ابتدا و تدوین برنامه‌های مشخص برای جذب و حفظ سرمایه‌گذاران است. ما در تلاشیم با همکاری دستگاه‌های مرتبط و ایجاد سازوکارهای شفاف، از تکرار این مشکلات جلوگیری کنیم و سرمایه‌گذاری‌ها را به سمت اهداف واقعی گردشگری هدایت کنیم.
ادامه دارد...
