آیا لُرها سووشون را تعطیل می‌کنند؟ / جنجال جدید سریال نرگس آبیار + واکنش خانم کارگردان به سکانس جنجالی

کبنا ؛سریال «سووشون» پس از پشت سر گذاشتن توقیف اولیه و بازگشت به پلتفرم نماوا، بار دیگر با جنجالی تازه مواجه شد. پخش سکانسی از کودکان با لهجه لُری در مراسم عروسی، واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی و حتی اعتراض رسمی نمایندگان و مدیران فرهنگی به دنبال داشت. این بار نیز سؤالی که مطرح است این است: آیا «سووشون» دوباره به توقیف نزدیک خواهد شد؟
 ظاهراً نام سریال «سووشون» با حاشیه گره خورده است. از همان ابتدای پخش حواشی بسیاری برای قسمت اول این سریال پیش آمد که منجر به توقیف سریال و مسدود شدن پلتفرم نماوا شد. اما این سریال توانست سرانجام مجوز پخش را دریافت کند و به پخش خود ادامه دهد. این سریال به تازگی مجدداً درگیر حواشی تازه‌ای شده است که شاید یک بار دیگر «سووشون» را در معرض توقیف قرار دهد.
در یکی از قسمت‌های اخیر، سکانسی از چند کودک ژنده‌پوش که در مراسم عروسی رقصیده و به عنوان «کولی» معرفی می‌شوند، پخش شد. این کودکان با لهجه لُری صحبت می‌کنند و همین سکانس واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی به دنبال داشت و بسیاری از لُرهای ایرانی را آزرده کرد. اعتراض‌ها به حدی بود که شکایتی رسمی در وبسایت کارزار ثبت شد و خواستار توقیف سریال و برخورد قانونی با عوامل آن شد.
واکنش‌ها به سکانس جنجالی سریال سووشون چه بود؟
بعد از پخش این سکانس جنجالی سریال «سووشون» بلافاصله واکنش‌ها شروع شد و خیلی زود فضای مجازی را فتح کرد. تندترین اقدام را برخی از لُر زبانان کشور انجام دادند که اعتراضی را در وبسایت کارزار مبنی بر توقیف سریال و برخورد با عوامل ثبت و از مردم خواستند این متن را امضا کنند. در این شکایت آمده است: «در این سریال، لرها به عنوان نابالغ، خشونت‌طلب و فقیر معرفی شده‌اند. بازنمایی این گونه تصاویر باعث کلیشه‌سازی و خدشه‌دار شدن کرامت قوم لر می‌شود.» در پایان شکایت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواسته شد ضمن بررسی فوری محتوا، مانع ادامه پخش سریال شود و توضیح شفافی به افکار عمومی ارائه دهد.
اما این کمپین تنها واکنش به این سکانس جنجالی نبود. برخی از نمایندگان لُر زبان مجلس شورای اسلامی هم به این سکانس واکنش نشان دادند که مهم ترین آن‌ها غلامرضا تاجگردون نماینده مردم گچساران و باشت بود که طی نامه‌ای سرگشاده از عوامل سریال سووشون خواست تا ضمن رفع ایرادات این سکانس از قوم لُر زبان ایران هم دلجویی کنند. در بخشی از این نامه آمده است:«بازنگری و اصلاح کامل صحنه‌ها و دیالوگ‌هایی که ممکن است به اقوام ایرانی، به‌ویژه قوم لر، جسارت یا بی‌احترامی تلقی شود و تلاش برای تبدیل این سریال به فرصتی برای معرفی غنای فرهنگی اقوام ایرانی، به‌خصوص قوم لر، تا این اثر نمایشی بتواند همچنان در شأن و جایگاه رمان ماندگار «سووشون» باقی بماند، ضرورت دارد.»
مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان کهگیلویه و بویراحمد هم در گفت‌وگو با پایگاه خبری کبنا نیوز درباره این سکانس جنجالی عنوان کرد: « قوم بزرگ لر از اصیل‌ترین و ریشه‌دارترین اقوام ایرانی است؛ مردمانی که در تاریخ این سرزمین همواره باغیرت، شجاعت و وفاداری شناخته شده‌اند و نقش‌برجسته‌ای در پاسداری از هویت ملی و اعتلای انقلاب اسلامی داشته‌اند. بااین‌حال، طرح برخی صحنه‌ها در سریال سووشون موجب نگرانی و حساسیت افکار عمومی به‌ویژه در میان این قوم شریف گردیده است. اشاره مستقیم در بخشی از فیلم به قوم لر، به باور بسیاری از نخبگان و مردم، می‌تواند جنبه توهین‌آمیز داشته باشد و شایسته است نسبت به آن توضیح و شفاف‌سازی صورت گیرد.»
این واکنش‌های دامنه دار باعث شد تا عوامل سریال بیانیه‌ای صادر کنند. نرگس آبیار درباره این سکانس جنجالی در صفحه شخصی خود نوشت: «از جامعه‌ نجیب و شریف لُر و تمامی مخاطبان ایرانی بابت هرگونه برداشت یا سوءتفاهمی که در صحنه‌ای از این اثر موجب رنجش خاطر گردید، عذرخواهی می‌کنیم. کوچک‌ترین بی‌احترامی به هیچ قوم ایرانی، در اندیشه و نیت ما وجود نداشته و ندارد. در بند دیگری از این بیانیه او اعلام کرد که این صحنه از سریال حذف شده و نسخه اصلاح شده روی پلتفرم قرار گرفته است. در نهایت هم از ارزش مردمان لر نوشت: «قوم لُر، در تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین، همواره نماد غیرت، صداقت، دلاوری و پاسداری از مرزهای میهن بوده و هست.»
حال باید منتظر ماند و دید آیا این موضوع در نهایت منجر به توقیف سریال «سووشون» خواهد شد یا خیر. اما تجربه نشان داده اگر سریال توقیف شود هم نباید تعجب کرد.
مسئله قومیت‌ و ارتباط آن با توقیف محصولات فرهنگی
«سووشون» تنها سریالی نیست که به خاطر مسئله قومیت‌ها و وجود سکانس یا دیالوگ‌های توهین آمیز مورد شماتت قرار گرفتند و حتی توقیف شدند. شاید معروف ترین سریال این سال‌ها به خاطر برخی دیالوگ‌ها که توهین به قوم بختیاری تلقی شد و توقیف گردید سریال «سرزمین مادری» باشد. سریال بسیار مشهور «شهرزاد» هم که به واسطه برخی دیالوگ‌ها موجبات دلخوری مردم را کرمان را فراهم آورده بود تا آستانه توقیف پیش رفت که با عذرخواهی عوامل سریال ماجرا حل و فصل شد. سریال «کلاه پهلوی» هم به خاطر آن چه تمسخر لهجه گیلکی عنوان شد از نماینده رشت تذکر گرفت. «جاده قدیم»، «وارش»، «ما فرشته نیستیم» وحتی «پایتخت» هم از دیگر سریال‌هایی بودند که به خاطر مسئله قومیت‌ها تذکر گرفتند.
سازندگان فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی باید در موضوع قومیت‌ها حساس باشند چرا که کوچک ترین اهانتی به قومیت‌های کشور می‌تواند عواقب شدیدی به دنبال داشته باشد.