پشت پرده دیدار محرمانه ترامپ و پوتین در آلاسکا

نشست ترامپ و پوتین برای توافق صلح‌آمیز

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه قرار است هفته آینده در خاک آمریکا دیدار کنند؛ نشستی که با هدف پیشبرد توافقی صلح‌آمیز برگزار می‌شود؛ توافقی که ممکن است شامل امتیازات ارضی چشمگیری از سوی اوکراین باشد. این دیدار روز ۱۵ اوت در ایالت آلاسکا انجام خواهد شد و محور گفت‌وگوها، دستیابی به آتش‌بس و پایان دادن به جنگی است که روسیه سه سال و نیم پیش با حمله به اوکراین آغاز کرد. ترامپ مشخص نکرده که آیا ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، نیز در این نشست حضور خواهد داشت یا خیر.

دونالد ترامپ پیش‌تر گفته بود که شرایط یک توافق صلح می‌تواند شامل واگذاری بخشی از سرزمین اوکراین به روسیه باشد؛ امتیازی که پذیرش آن برای کی‌یف و حامیان اروپایی‌اش بسیار دشوار خواهد بود. او توضیح داد: «ما درباره سرزمینی صحبت می‌کنیم که سه سال و نیم برای آن جنگیده شده است… تعداد زیادی روس کشته شده‌اند، تعداد زیادی اوکراینی هم کشته شده‌اند. مقداری تبادل سرزمینی انجام خواهد شد که به نفع هر دو طرف است.»

استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، در مسکو به مدت سه ساعت با پوتین دیدار کرد. ویتکاف پیشنهادی از سوی پوتین را با خود به واشنگتن برد؛ پیشنهادی که شامل جزئیات مشخصی از خواسته‌های روسیه برای پایان جنگ بود.

در حال حاضر، اوکراین تنها حدود چهار مایل مربع از خاک روسیه را در منطقه غربی کورسک در اختیار دارد، در حالی که روسیه نزدیک به یک‌پنجم از قلمرو حاکمیتی اوکراین را اشغال کرده است. نیروهای اوکراینی در اوت ۲۰۲۴ بخشی از خاک روسیه را تصرف کردند، اما پس از یک سال عقب‌نشینی، بیشتر این دستاورد از دست رفت و موضوع تبادل ارضی اهمیت کمتری پیدا کرد.

روسیه بر این موضع پافشاری می‌کند که هر توافق صلح باید حاکمیت این کشور بر شبه‌جزیره کریمه و چهار منطقه شرقی اوکراین (لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژیا) را به رسمیت بشناسد. مسکو کنترل کامل لوهانسک را دارد، اما هنوز کنترل کامل دونتسک را ندارد. اوکراین واگذاری مناطق تصرف‌نشده به روسیه را غیرقابل‌قبول می‌داند.

روسیه کنترل نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا، بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا، را در اختیار دارد. این نیروگاه از زمان تصرف در سال ۲۰۲۲ غیرفعال مانده و به عنوان منبع بالقوه خطرات هسته‌ای مطرح است. کنترل بر این نیروگاه در مذاکرات مطرح شده است.

پوتین شروطش برای پایان جنگ را تغییری نداده و خواستار خلع سلاح اوکراین، برکناری رژیم زلنسکی و تضمین بی‌طرفی اوکراین است. وی اوکراین را «دولت غیرقانونی» خوانده و تصرف اراضی را «بازپس‌گیری سرزمین خود» می‌داند.

اروپا و اوکراین در آوریل گذشته طرح ویتکاف را رد کردند؛ طرحی که شامل لغو تحریم‌ها علیه روسیه، بی‌طرفی اوکراین و به رسمیت شناختن سرزمین‌های تصرف‌شده روسیه بود. این طرح هیچ تضمین امنیتی معتبری برای اوکراین فراهم نمی‌کرد.

رهبران اروپایی نگرانند نشست ترامپ و پوتین به هم‌پیمانی برای تحمیل شرایط بر اوکراین منجر شود. تحلیلگران معتقدند پوتین اطمینان دارد که می‌تواند به اهداف خود برسد.

پوتین قاطعانه هرگونه گفت‌وگوی مستقیم با زلنسکی را رد کرده است، زیرا چنین دیداری را به معنای به رسمیت شناختن او به عنوان همتای برابر می‌داند. یوری اوشاکوف اعلام کرد که ایده نشست سه‌جانبه میان ترامپ، پوتین و زلنسکی از سوی روسیه کاملاً رد شده است و تمرکز بر دیدار دوجانبه ترامپ و پوتین است.