روایت‌هایی واقعی از دام‌های مجازی؛ سفر بی‌بازگشت با یک کوله‌پشتی / قربانیان ناآگاهی در تور قاچاقچیان / مسافرانی که به‌جای مقصد، به زندان رسیدند / سرپرست دادسرای مواد مخدر تهران هشدار داد

کبنا ؛در پس بسته‌هایی که با عنوان «امانتی» در فضای مجازی به مسافران پیشنهاد می‌شود، گاه دام‌هایی پنهان است که نه‌تنها سفر را به مقصد نمی‌رساند، بلکه آینده‌ی فرد را نیز نابود می‌کند. این گزارش، روایت مسافرانی است که ناخواسته به حامل مواد مخدر تبدیل شده‌اند.
به گزارش کبنا نیوز، در روزگاری که فناوری ارتباطات، بستر انتقال پیام و کالا را آسان کرده، مسیرهای غیررسمی انتقال بار نیز رشد یافته‌اند؛ اما این مسیرها، گاه به قیمت آزادی و آینده‌ی انسان‌ها تمام می‌شوند. گزارش پیش‌رو به بررسی پدیده‌ای خطرناک می‌پردازد؛ ارسال بسته‌هایی به خارج از کشور یا شهرها که با سوءاستفاده از ناآگاهی برخی مسافران، آن‌ها را به دام قاچاقچیان مواد مخدر می‌اندازد.
این روزها در شبکه‌های اجتماعی، آگهی‌هایی منتشر می‌شود که از افراد می‌خواهند در ازای مبلغی ناچیز، بسته‌ای را برایشان به مقصدی خارج از کشور ببرند. ظاهر ساده‌ی ماجرا، اغلب افراد ناآگاه را فریب می‌دهد.  روح‌الله حسین‌زاده، سرپرست دادسرای مواد مخدر تهران، در این‌باره هشدار می‌دهد: «این بسته‌های امانتی، گاه از شهری به شهر دیگر و گاه به خارج از کشور منتقل می‌شوند، اما در مواردی حامل آن‌ها بدون آگاهی، نقش ناقل مواد مخدر را ایفا می‌کند.»
در این میان، برخی مسافران، بی‌اطلاع از حقیقت ماجرا، فریب ظاهر ساده‌ی بسته‌ها را خورده و گرفتار دام قاچاقچیان می‌شوند. این افراد معمولاً هیچ‌گونه سوءپیشینه‌ای ندارند و تنها بر اثر اعتماد یا بی‌احتیاطی، وارد چرخه‌ای می‌شوند که پایان آن زندان است.
یکی از این افراد که توسط پلیس دستگیر شده است، در بازجویی گفت: «یک کوله‌پشتی به من دادند و گفتند تو که به ترکیه می‌روی، این کوله را ببر. گفتند پر از لباس است و بعد از سفر دوباره برادر آن را پُر از لباس می‌کند و با خودت برمی‌گردانیم.»
در جریان رسیدگی قضایی، قاضی از او پرسید: «چه چیزی از شما گرفتند؟»
پاسخ داد: «یک کیلو هروئین.»
قاضی پرسید: «یک کیلو کجا بود؟ در چه بسته‌ای بود؟»
مجرم گفت: «توی چمدان بود. من متوجه نشده بودم.»
در پرونده‌ای مشابه، فرد دیگری از تجربه‌ی تلخ خود سخن گفت: «دم در فرودگاه بسته‌ای به من دادند. داخل ساک، چهار قلم لوازم آرایشی و لنزهای چشمی بود که خانم‌ها استفاده می‌کنند. گفتند ساک را باز کن. من هم با خیال راحت باز کردم. وقتی بررسی کردند، گفتند این ماده‌ی کتامین است.»
از او پرسیده شد: «اینکه یک ساعت مانده به پرواز این اتفاق افتاد، برایت سؤال‌برانگیز نبود؟ چرا شب قبل یا دو شب قبل این کار را نکردند؟»
او پاسخ داد: «حقیقتاً در آن لحظه به این موضوع فکر نکردم.»

این پدیده را می‌توان از منظر نظریه برچسب‌زنی مورد تحلیل قرار داد؛ نظریه‌ای که بیان می‌کند جرم، نه صرفاً بر اساس ذات یک کنش، بلکه در نتیجه واکنش‌های اجتماعی به آن تعریف می‌شود. بسیاری از افرادی که در چنین مواردی دستگیر می‌شوند، قربانی شرایط اجتماعی، فقر اطلاعاتی، و نبود آموزش عمومی هستند. همچنین، از منظر نظریه کنش متقابل نمادین نیز می‌توان گفت که ارتباطات روزمره در فضای مجازی، و تعامل‌های ساده‌ای مانند «درخواست حمل یک بسته»، می‌تواند معانی و نتایجی کاملاً متفاوت و فاجعه‌بار داشته باشد؛ چرا که افراد درکی نادرست از کنش‌های خود دارند.
برخی افراد برای کسب درآمدی اندک، حاضر به پذیرش ریسک‌هایی می‌شوند که خودشان از ابعاد آن بی‌خبرند. در این چارچوب، قاچاقچیان با بهره‌گیری از وضعیت اقتصادی نابسامان برخی اقشار، از آن‌ها به‌عنوان ابزار انتقال استفاده می‌کنند.
روح‌الله حسین‌زاده، سرپرست دادسرای مواد مخدر تهران، بر مسئولیت شرکت‌های باربری تأکید کرده و خواستار احراز دقیق هویت فرستنده و بررسی محتوای بار شده است. او هشدار داده است که عدم نظارت مؤثر می‌تواند زمینه‌ساز وقوع جرایمی شود که تبعات انسانی و اجتماعی آن، بسیار سنگین است.
او با اشاره به پیامدهای حقوقی این مسئله گفت: «در موضوع مواد مخدر، عناوین اتهامی مانند مالکیت، حمل، فروش یا ارسال، همگی از نظر مجازات یکسان هستند. کسی نمی‌تواند ادعا کند که مواد متعلق به او نبوده است. ما فردی را می‌شناسیم که مواد مخدر از او کشف شده است.»
به گزارش کبنا نیوز، مسئله‌ای که نباید از نظر دور داشت، کم‌کاری نهادهای نظارتی، آموزشی و فرهنگی است. جامعه‌ای که آموزش نمی‌دهد، باید انتظار قربانی شدن شهروندانش را در دام‌هایی چنین پیچیده داشته باشد.
این گزارش نه فقط هشداری برای مسافران، بلکه زنگ خطری برای مسئولان، رسانه‌ها، خانواده‌ها و نهادهای اجتماعی است. جامعه باید بداند که «اعتماد بی‌جا»، نه‌تنها جرم‌زا، بلکه گاه سرنوشت‌ساز و نابودگر است.
شاید امروز زمان آن فرا رسیده که به سراغ آگاهی‌بخشی، آموزش همگانی، مسئولیت‌پذیری نهادها و تقویت سواد رسانه‌ای برویم.