قالیباف، نادران یا آقا تهرانی؟

انتخابات هیئت رئیسه مجلس برای اجلاسیه سوم، چهارشنبه آینده چهارم خردادماه برگزار می‌شود. آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، هیئت رئیسه قوه مقننه را متشکل از رئیس، ۲ نایب رئیس، ۶ دبیر و ۳ کارپرداز یا ناظر، اعلام کرده است که اعضای این ۱۲ پست با رأی اکثریت نمایندگان برای یکسال انتخاب می‌شوند. براساس ماده ۲۲، آیین‌نامه داخلی مجلس، این هیئت بر کلیه امور اداری، مالی، استخدامی و سازمانی مجلس نظارت و انتظام و انضباط جلسات مجلس را حفظ می‌کنند. تهیه و تنظیم برنامه هفتگی مجلس و اعلام مراتب رد اعتبارنامه یا استعفای نمایندگان به وزارت کشور هم از دیگر وظایف ۱۲ گانه هیئت رئیسه، مندرج در آیین‌نامه است. هیئت رئیسه پس از انتخاب از سوی نمایندگان، در برابر قرآن مجید سوگند یاد می‌کنند که حداکثر توان خود را برای اجرای آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی با مراعات بی‌طرفی کامل در انجام وظایف بکار گیرند و از هرگونه اقدام مخالف آیین‌نامه اجتناب نمایند.
مروری بر انتخابات هیئت رئیسه در مجلس یازدهم
مجلس یازدهم، سومین سال کاری خود را از پنجم خرداد و با انتخاب هیئت رئیسه اجلاسیه سوم آغاز خواهد کرد. نمایندگان قوه مقننه در سال اول و هشتم خرداد ۹۹ «محمدباقر قالیباف» را با ۲۳۰ رأی از مجموع ۲۶۴ رأی مأخوذه به عنوان رئیس مجلس انتخاب کردند. در نخستین دوره انتخابات هیئت رئیسه مجلس یازدهم همچنین «امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی «نایب رئیس اول و «علی نیکزاد» نایب رئیس دوم و «احمد امیرآبادی فراهانی»، «سید ناصر موسوی لارگانی»، «حسینعلی حاجی دلیگانی»، «محسن دهنوی»، «روح الله متفکر آزاد»، «علی کریمی فیروزجایی»، «حجت الاسلام علیرضا سلیمی» «محسن پیرهادی»، «محمد حسین فرهنگی» به عنوان دبیر انتخاب شدند.

پنج خرداد ۱۴۰۰ دومین دوره انتخابات هیئت رئیسه مجلس، به علت ملاحظات بهداشتی در دوره شیوع کرونا برای اولین بار به صورت الکترونیکی برگزار شد. در این انتخابات چهار نفر از ترکیب ۱۲ نفره هیئت رئییسه تغییر کرد. «محمدباقر قالیباف» در رقابت با «فریدون عباسی» با ۲۳۰ رأی در برابر ۱۸ رأی پیروز و برای دومین بار رئیس مجلس و «علی نیکزاد» نماینده اردبیل با ۲۰۶ رأی به عنوان نایب اول و «عبدالرضا مصری» نماینده کرمانشاه با با ۲۰۵ رأی به عنوان نایب دوم انتخاب شد. نمایندگان مجلس همچنین در جریان انتخاب دبیران هیئت رئیسه در سال دوم، «روح الله متفکر آزاد»، «محسن دهنوی»، «علی کریمی فیروزجایی»، «محمد رشیدی»، «مجتبی یوسفی»، «حسینعلی حاجی دلیگانی«به عنوان دبیران هیات رئیسه مجلس انتخاب کردند. بدین ترتیب، موسوی لارگانی و امیرآبادی فراهانی جای خود را به مجتبی یوسفی و محمد رشیدی دادند. سید نظام الدین موسوی نماینده مردم تهران هم جایگزین محمد حسین فرهنگی نماینده مردم تبریز در هیئت رئیسه شد.
فراکسیون‌های مجلس و گمانه‌زنی‌های درباره نامزدها
فراکسیون انقلاب اسلامی، فراکسیون گام دوم و فراکسیون مستقلان ولایی، سه فراکسیون اصلی مجلس یازدهم رایزنی و مشورت‌های خود را برای انتخابات هیئت رئیسه اجلاسیه سوم آغاز کرده‌اند. نایب رییس فراکسیون انقلاب اسلامی، از آغاز جلسات این فراکسیون به منظور بررسی سازوکار انتخابات هیئت رئیسه، خبر داده است. بر اساس اعلام حجت‌الاسلام «سید محمدرضا میرتاج‌الدینی» گزینه فراکسیون برای ریاست مجلس همانند ۲ سال گذشته، محمدباقر قالیباف است.
به گزارش ایرنا، محمدعلی محسنی بندپی سخنگوی فراکسیون مستقلان ولایی مجلس هم از جلسه یکشنبه گذشته (۲۵ اردیبهشت) مجمع عمومی این فراکسیون درباره نحوه ورود به انتخابات هیئت رئیسه خبر داده و گفته است: فراکسیون برای نواب رئیس قوه مقننه کاندیدایی را معرفی نخواهد کرد اما برای دبیر و ناظر کاندیداهایی را مانند سال گذشته معرفی خواهیم کرد.
در روزهای منتهی به انتخابات هیئت رئیسه زمزمه‌هایی از کاندیداتوری «مرتضی آقا تهرانی» و «الیاس نادران» برای پست ریاست مجلس هم شنیده شده است و هرچند پاسخ‌های قطعی به پرسش چه کسی رئیس خواهد شد مبهم و موکول به آینده است اما براساس همین گمانه‌زنی‌ها در راهروهای بهارستان، به نظر می‌رسد قالیباف همچنان شانس نخست ریاست مجلس باشد. حجت‌الاسلام پژمانفر، نیکزاد، میرتاج الدینی، مصری، حمیدرضا حاجی بابایی از نام‌های مطرح برای نایب رئیسی هستند. محمد مهدی زاهدی، ابراهیم عزیزی، محمدرضا صباغیان بافقی بداری، محمدرضا دشتی اردکانی، سید ناصر موسوی لارگانی، حجت‌الاسلام حاجی‌دلیگانی، احمد نادری، صدیف بدری، احدآزادیخواه هم از گزینه‌های مطرح برای پست دبیری هستند.
مسئولیت سنگین قوه مقننه در سال سوم
سومین سال کاری و رسمی پارلمان یازدهم در حالی آغاز خواهد شد که نمایندگان مردم در سال جاری و با توجه به شرایط کشور، بیش از هرزمان دیگری نیازمند انسجام داخلی و حضور در کنار قوه مجریه برای پیشبرد تصمیمات سخت هستند. با برگزاری انتخابات هیئت رئیسه و مشخص شدن گروه جدید رئیس در مجلس، رقابت‌های داخلی پایان یافته و همراهی برای سامان بخشی به امور کشور آغاز می‌شود. دولت به این انسجام و همراهی نیاز دارد تا به یاری نمایندگان در مسیر اقناع جامعه و همدل ساختن مردم گام بردارد.
بعید است رئیس مجلس تغییر کند
در همین رابطه پس از حواشی که برای محمدباقر قالیباف در جریان سفر اعضای خانواده‌اش به ترکیه ایجاد شد، ابراهیم نکو، نماینده سابق مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نهم در گفت و گو با خبرآنلاین در خصوص انتخابات هیئت رئیسه جدید مجلس، توضیح می‌دهد: همان طور که در ادوار گذشته هم شاهدبودیم خیلی کمتر اتفاق افتاده که شخصی در قامت رئیس مجلس بوده باشد و وسط دوره تغییر کند. ضمن اینکه مجلس یازدهم، مجلس یکدستی است و نمایندگان عضو تیم قالیباف یا حامی او و نیز نمایندگانی که منتقد قالیباف هستند اما او را بهتر از گزینه‌های دیگر می‌دانند، تعداد بالایی هستند و با آرای خود می‌توانند، مسیر ریاست مجدد قالیباف را هموار کنند.
وی در ادامه می‌افزاید: احتمال تغییر رئیس مجلس را بسیار بعید می دانم و با توجه به توضیحی که درباره فضای کنونی بهارستان دادم، انتخاب نامزد دیگری به ریاست مجلس منتفی است و باز، قالیباف رئیس مجلس خواهد شد.
نکو در پاسخ به این سؤال که ماجرای سفر خانواده قالیباف و خرید سیسمونی از ترکیه در آرای نمایندگان تأثیر گذار نخواهد بود؟ می‌افزاید: چنین موضوعی در مجالسی تأثیر گذار است و می‌تواند اثر خود را بگذارد که یک جناح با تفکر دیگر ونقش پررنگ‌تری حضور داشته باشد، مثل اصلاح طلبان یا شبیه تیم آقای روحانی در مجلس نهم و دهم. اما چنین تفاوت فکری در مجلس یازدهم دیده نمی‌شود. بنابراین، ماجرای سیسمونی، تأثیر جدی و اثرگذاری در رأی گیری ریاست مجلس نخواهد داشت و تغییرات احتمالی، به سایر اعضای هیئت رئیسه مانند نایب رئیس‌ها، محدود خواهد شد.

شانس پایداری چقدر است؟
نکو همچنین در مورد خیر اعضای جبهه پایداری برای ریاست مجلس می‌گوید: تعداد پایداری‌ها در مجلس به آن اندازه‌ای نیست که بتوانند با رأی، نامزد خود را به ریاست برسانند. علاوه براین، خود اعضاء جبهه پایداری هم با یکدیگر، اختلاف و تعارض سیاسی دارند.
بنابراین، پایداری‌ها خیلی راحت نمی‌توانند ریاست مجلس را به دست بگیرند زیرا آنها هم وحدت لازم را ندارند و هم تعداد آرایشان کافی نیست. پس تصاحب ریاست مجلس از سوی پایداری‌ها، منتفی است.
وی در پاسخ به این سؤال که طبق خبرها و گمانه زنی‌های غیررسمی، الیاس نادران و مرتضی آقا تهرانی از طیف پایداری نامزد ریاست مجلس خواهند بود، توضیح می‌دهد: به همان دلایلی که اشاره کردم، هر گزینه پایداری، شانسی برای ریاست مجلس ندارد. بویژه آنکه نمایندگان می‌دانند مواضع تند و رویکرد تفکر احساسی پایداری‌ها درقبال تحولات و نیازهای کنونی و مهم کشور و جامعه، به نفع کلیت مجلس و کارنامه نمایندگان نیست و حتی همسویی مجلس و دولت را نیز مختل می‌کند؛ زیرا پایداری‌های تندرو، مطالباتی از مجلس و دولت دارند که تحقق آنها، نه ممکن است و نه به نفع دولت و مجلس.
با چنین رویکرد ناکارآمدی، اگر پایداری‌ها، ریاست مجلس را در دست بگیرند، می‌توانند حواشی زیادی ایجاد کنند و به تنش‌ها دامن بزنند و این دقیقاً، نکته‌ای است که نمایندگان، توجه دارند و نمی‌خواهند پل پیروز آنها در مجلس شوند.