ترامپ برای ترکیه دندان تیز کرد / نبرد بر سر چیست؟

کبنا ؛ترامپ با اردوغان دیدار می‌کند تا جبهه‌ای تازه در نبرد با چین باز کند؛ نبردی بر سر عناصر کمیاب خاکی که می‌تواند آینده صنایع دفاعی، انرژی پاک و فناوری جهان را رقم بزند.
به گزارش کبنا به نقل از همشهری‌آنلاین، قرار است امروز دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه ملاقات کند؛ دیداری که فراتر از یک ملاقات سیاسی معمولی است. روزنامه ترکیه‌ای «سوزجو» در گزارشی پرده از موضوعی برداشته که می‌تواند آینده روابط دو کشور را شکل دهد یعنی ذخایر عظیم عناصر کمیاب خاکی در شهرستان «بئیلیکوا» در استان «اسکی‌شهر» ترکیه.
این عناصر که در صنایع دفاعی، فضایی، هوانوردی و حتی زیست‌پزشکی نقشی حیاتی دارند، اکنون به یکی از مهم‌ترین ابزارهای قدرت اقتصادی و ژئوپلیتیک تبدیل شده‌اند. واشنگتن که سال‌هاست به چین در تامین این مواد وابسته است، «بئیلیکوا» را فرصتی تازه می‌بیند. از همین رو، محافل آمریکایی رهایی از این وضعیت را «حرف ناگفته در دهان ترامپ» می‌نامند؛ موضوعی که احتمالا در صدر دستور کار دیدار فردا قرار خواهد گرفت.
ترکیه؛ یک شریک بالقوه
توماس باراک، سفیر آمریکا در آنکارا، پیش‌تر در کمیته روابط خارجی سنا گفته بود که معادن عناصر کمیاب خاکی ترکیه که هنوز به‌طور کامل بهره‌برداری نشده‌اند، «یک فرصت استراتژیک» هستند.
باراک، ترکیه را هم به‌عنوان قدرت نظامی ناتو و هم به‌عنوان شریک بالقوه تامین مواد معدنی حیاتی می‌داند؛ به‌ویژه ذخیره ۶۹۴ میلیون تنی شناسایی‌شده در میدان «بئیلیکوا» توجه واشنگتن را به خود جلب کرده است.
استراتژی‌ای که به آفریقا می‌رسد
باراک در همان جلسه به نفوذ روبه‌رشد ترکیه در آفریقا نیز اشاره کرده و گفته است، شرکت‌های ترکیه‌ای در این قاره از معدن‌کاری تا لجستیک در حال رقابت با چین هستند و این شبکه می‌تواند در ایجاد «مسیرهای جایگزین تامین» برای آمریکا و ناتو در برابر چین، نقش کلیدی ایفا کند. 
ذخایر عناصر کمیاب خاکی «بئیلیکوا» و فعالیت‌های معدنی ترکیه در آفریقا، از نظر واشنگتن به‌عنوان عناصر اصلی تحقق هدف ترامپ برای رساندن حجم تجارت دوجانبه به ۱۰۰ میلیارد دلار دیده می‌شوند.
شکست در تصاحب معادن اوکراین؛ ترکیه هدف بعدی
چشم واشنگتن به هر فرصتی دوخته شده تا هژمونی چین بر مواد معدنی حیاتی را بشکند. ترامپ ابتدا برای عناصر کمیاب خاکی با اوکراین وارد مذاکره شد و توافقی در زمینه مواد معدنی ارزشمند امضا کرد اما از آنجا که معادن در مناطق تحت اشغال روسیه قرار دارند، این توافق عملی نشد.
گنج پنهان بئیلیکوا
اسکی‌شهر بئیلیکوا پس از چین که ۸۰۰ میلیون تن ذخیره مواد معدنی کمیاب دارد، با ۶۹۴ میلیون تن در رتبه دوم جهان قرار دارد. شرکت «اتی مادن» وابسته به وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه، در «مجموعه فلوریت، باریت و عناصر کمیاب خاکی بئیلیکوا» که در سال ۲۰۲۳ افتتاح شد، فعالیت می‌کند. 
شرکت دولتی «اتی مادن» ترکیه در سال ۲۰۲۳ مجموعه فلوریت، باریت و عناصر کمیاب خاکی بئیلیکوا را راه‌اندازی کرد که به گفته وزیر انرژی و منابع طبیعی وقت ترکیه، فاتح دونمز، این معادن سرشار از موادی مانند لانتانیم، سریم، پراسئودیمیوم، ساماریوم، گادولینیوم، یوروپیوم و نئودیمیوم هستند؛ موادی که هر یک در صنایع پیشرفته جایگاهی غیرقابل‌جایگزین دارند و هفده عنصر خاکی کمیاب دیگر نیز در مقادیر مشخصی در این معادن موجود است.
نبرد بر سر شکستن سلطه چین
چین هم‌اکنون حدود ۶۹ درصد تولید جهانی و نزدیک به ۹۰ درصد ظرفیت فرآوری عناصر کمیاب خاکی را در اختیار دارد. این برتری موجب شده جهان، به‌ویژه در حوزه انرژی پاک و فناوری‌های نوین، به‌شدت به پکن وابسته باشد. از موشک‌های هوشمند گرفته تا خودروهای برقی و ارتباطات ماهواره‌ای، همه و همه نیازمند این مواد حیاتی هستند. طبیعی است که آمریکا و متحدانش به دنبال شکستن این انحصار باشند و ترکیه، با ذخایر بئیلیکوا، در این معادله به بازیگری کلیدی بدل شود.
دیدار ترامپ و اردوغان فقط یک گفت‌وگوی دیپلماتیک نخواهد بود، بلکه می‌تواند سرآغاز شراکتی جدید در عرصه‌ای راهبردی باشد. اگرچه ترکیه هنوز در مراحل ابتدایی بهره‌برداری از ذخایر خود قرار دارد اما موقعیت ژئوپلیتیک و منابع عظیم آن می‌تواند آینده معادلات معدنی و انرژی جهان را تحت‌تاثیر قرار دهد. 
به‌بیان دیگر، «بئیلیکوا» شاید به زودی از یک شهرستان ناشناخته در «اسکی‌شهر» به نقطه‌ای استراتژیک در رقابت جهانی میان آمریکا، چین و دیگر قدرت‌ها تبدیل شود.