باید با همبستگی ملی از بحران کنونی عبور کنیم

کبنا ؛جامعه ایران چه واکنشی به تجاوز اسرائیل خواهد داشت؟ مردم ایران در شرایط بحرانی چه نوع رفتاری از خود بروز می‌دهند؟ پیامدهای اجتماعی جنگ بین ایران و اسرائیل چیست؟ چگونه می‌توان در شرایط کنونی اختلافات را کنار گذاشت و در راستای همبستگی ملی حرکت کرد؟
به گزارش کبنا نیوز، دکتر آزاد ارمکی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با آرمان ملی به این سؤالات پاسخ داده و معتقد است: «این نکته را باید در نظر گرفت که در ابتدا دانشمندان هسته‌ای مورد هدف قرار گرفته‌اند اما این احتمال وجود دارد که در آینده منتقدان اجتماعی و چهره‌های تأثیرگذار نیز مورد هدف قرار بگیرند. از سوی دیگر آنچه غرب در سده گذشته علیه جهان سوم انجام داده اسرائیل قصد دارد درباره ایران انجام بدهد. در واقع تجاوز اسرائیل به ایران از زمان مغول به بعد کثیف‌ترین و پلیدترین تجاوزی بوده که یک رژیم به ایران کرده است. اگر دچار خوش‌خیالی شویم در نهایت سرنوشتی به‌جز خوارزم شاهیان و مغولان نصیب ما نخواهد شد. نباید به سمتی حرکت کرد که همه سرمایه‌های تمدنی و فرهنگی از بین برود و دچار نوعی فروپاشی تاریخی و تمدنی شویم». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
جنگ ایران و اسرائیل چه پیامدهای اجتماعی به همراه خواهد داشت؟
در روزگار و زمانه ما آنچه اتفاق افتاد این بود که برخی با پدیده دشمن بازی و شوخی کردند. با این وجود هیچگاه فکر نمی‌کردیم شرایطی به وجود بیاید که دشمن که ما مدام آن را تخطئه می‌کردیم این چنین چهره خود را نمایان کند و با همه عوامل داخلی و خارجی که در اختیار دارد به‌دنبال فروپاشی نظام در ایران باشد. در روزهای اخیر آنچه تاکنون دشمن خوانده می‌شد تلاش کرده کشور را به سمت ویرانی بکشاند. این وضعیت درباره نیروی انسانی و نخبگان نظامی و علمی نیز وجود داشته است. از همان ساعت‌های اولیه تهاجمی که صورت گرفته برخی فرماندهان نظامی و دانشمندان علمی ترور شدند که جایگزین کردن آنها کار ساده‌ای نیست و زمان خواهد برد. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در ابتدا دانشمندان هسته‌ای مورد هدف قرار گرفته‌اند اما این احتمال وجود دارد که در آینده منتقدان اجتماعی و چهره‌های تأثیرگذار نیز مورد هدف قرار بگیرند. از سوی دیگر آنچه غرب در سده گذشته علیه جهان سوم انجام داده اسرائیل قصد دارد درباره ایران انجام بدهد. در واقع تجاوز اسرائیل به ایران از زمان مغول به بعد کثیف‌ترین و پلیدترین تجاوزی بوده که یک رژیم به ایران کرده است. اگر دچار خوش‌خیالی شویم در نهایت سرنوشتی بجز خوارزم شاهیان و مغولان نصیب ما نخواهد شد. نباید به سمتی حرکت کرد که همه سرمایه‌های تمدنی و فرهنگی از بین برود و دچار نوعی فروپاشی تاریخی و تمدنی شویم.
چرا اسرائیل به‌دنبال از بین بردن سرمایه‌های تمدنی ایران است؟
من فکر می‌کنم هدف اصلی این تجاوز نظامی نه ساختار سیاسی که موجودیت تاریخی، فرهنگی و تمدنی ایران است. در واقع تقابل کنونی ادامه جنگ بر سر «مرز» نیست و بلکه بر سر «مفهوم ایران» است. اگر به سخنان رهبران اسرائیل و حتی آمریکا نگاه کنیم می‌بینیم که هدفشان تصاحب و نابودی ایران است. به همین دلیل ما به انسجام ملی نیاز داریم تا مقاومت برای مقابله با دشمن شکل بگیرد.
فکر می‌کنید در چنین شرایطی واکنش مردم ایران چه خواهد بود؟
مردم ایران مردمی جهانی هستند و دوست دارند با ملت‌های دیگر جهان در ارتباط باشند. مردم ایران تاریخ‌ساز و تمدن‌ساز بوده‌اند و به همین دلیل احساس می‌کنند مردمانی مهم هستند. تبختری که مردم ایران دارند هیچ ملتی در جهان ندارد. ایران کشوری است که همواره در معرض حادثه قرار داشته است. این مسأله به‌خوبی در سفرنامه‌هایی که درباره ایران نوشته شده مشهود است. ایران در منطقه‌ای از جهان قرار گرفته که حادثه خیز بوده و همواره با حوادث کوچک و بزرگ مواجه بوده است. مهم‌ترین دلایل حادثه برای ایران نیز نفت و دین بوده است. مسأله دیگر وجود کشوری مانند اسرائیل در منطقه خاورمیانه است که اگر چنین کشوری در این منطقه وجود نداشت بخش مهمی از مشکلات ایران کاهش پیدا می‌کرد. دغدغه‌های جهانی شدن اسلام و گسترش عدالت اجتماعی به همه جهان نیز مناقشه دیگری است که در این زمینه وجود دارد. اسلام مدعی صدور آموزه‌های انسانی مانند عدالت اجتماعی به کشورهای جهان است که برخی از ادیان دیگر این مسأله را برنمی‌تابند. ایران در گذشته در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و جدال‌‌ها و نزاع‌های خونینی برای حفظ این جاده از سرگذرانده است. در دوران صفویه و قاجار نیز نزاع‌های خونینی در کشور بر سر قدرت به وجود آمده که در نهایت در نهضت مشروطیت تبلور پیدا کرده است. با ظهور نفت در ایران نفت به موضوع نزاع و مناقشه در کشور تبدیل شد و هر کسی به دنبال تصاحب منابع نفتی ایران بوده است. همه این مسائل دست به دست هم داده تا ایران به یک کشور حادثه خیز تبدیل شود. این وضعیت نیز در ناخودآگاه جمعی مردم ایران وجود دارد. در شرایط کنونی نیز من معتقدم همه گروه‌ها باید به صحنه بیایند و اجازه ندهند دشمن به هدف خود برسد.
در شرایط کنونی چگونه می‌توان انسجام ملی را تقویت کرد؟
 مهم‌ترین اولویت در شرایط کنونی این است که اختلافات را کنار بگذاریم. ما امروز با وضعیت بحرانی مواجه هستیم و حتی اگر انتقاداتی داریم، باید کنار بگذاریم و با همبستگی ملی اجازه ندهیم دشمن به هدف خود دست پیدا کند. به نظر من حتی کسانی که با نظام مخالف بوده‌اند، امروز باید از نظام حمایت کنند تا بتوانیم از این وضعیت بحرانی عبور کنیم. در این زمینه نخبگان تصویر و راهکاری که از وضعیت ارائه می‌دهند اهمیت دارد. باید برای مردم مشخص کرد که کسانی که امروز به ایران حمله کرده‌اند در واقع دشمن ایران و تمدن ایران هستند و هدفی به جز نابودی ایران ندارند. اینکه به برخی شعارها و اظهارات غیرواقعی آنها دلخوش کنیم ساده انگاری است و نتیجه‌ای برای کشور ندارد. در شرایط کنونی با وضعیت بحرانی مواجه هستیم که تنها چیزی که می‌تواند ما را از این بحران عبور بدهد همبستگی ملی است. هر اتفاقی هم که رخ بدهد باید در داخل و توسط نخبگان و روشنفکران صورت بگیرد و نه اینکه کار به دست دشمنی بیفتد که تنها به دنبال نابودی ایران است.  حتی کسانی که با نظام مخالف بوده‌اند، امروز باید از نظام حمایت کنند تا بتوانیم از این وضعیت بحرانی عبور کنیم. در این زمینه نخبگان تصویر و راهکاری که از وضعیت ارائه می‌دهند اهمیت دارد.