کاهش سهم اشتغال در بخش کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد / دو حُسن «زنبور عسل» و «ماهی» و دو عیب «محصولات زراعی و باغی» / توقف برخی مسئولان بر مرز شعار «باید این کار را بکنیم»!

هر چند سهم اشتغال بخش کشاورزی در کهگیلویه و بویراحمد همانند میانگین کشوری است، اما سهم تولیدات کشاورزی استان از میانگین کشوری کمتر است. مسأله‌ای که به نظر می‌رسد ناشی از تسهیلات محدودی است که در اشتغال کشاورزی پرداخته می‌شود که پس از حوزه مسکن در جایگاه کمترین تسهیلات پرداختی قرار دارد.
به گزارش کبنا، اقتصاد کشور از سه بخش اصلی «کشاورزی»، «صنعت» و «خدمات» تشکیل شده است؛ افراد شاغل، در یکی از این سه بخش مشغول به فعالیت هستند. بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار، در پاییز امسال ۲۴ میلیون و ۹۸۳ هزار نفر شاغل وجود داشته که ۳ میلیون و ۴۳۳ هزار نفر در بخش کشاورزی مشغول به فعالیت بوده‌اند. به عبارت دیگر، ۱۳.۷ درصد از شاغلین کشور در پاییز امسال در بخش کشاورزی کار می‌کردند. یعنی حدود یک هفتم از افراد شاغل کشور در این بخش شاغل هستند.
در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز وضعیت تقریباً شبیه میانگین کشوری است. سهم اشتغال بخش کشاورزی در حال حاضر همان حدود 13 تا 14 درصد است. اما در سال‌های گذشته سهم کشاورزی از اشتغال استان، حدود 21 درصد بود که نشان از کاهش اشتغال در این بخش در سال‌های اخیر دارد.
هر چند سهم اشتغال در این بخش به میانگین کشوری نزدیک است، اما سهم تولید کهگیلویه و بویراحمد در بخش کشاورزی نسبت به کل کشور پایین است. این استان حدود 96 صدم درصد از جمعیت کشور را در خود جای داده، اما سهم آن از تولید کشاورزی در کل کشور، 75 صدم درصد است. این در حالی است که کهگیلویه و بویراحمد استانی است که اساساً باید تمرکزش را بر اقتصاد کشاورزی بگذارد، چرا که در حوزه صنعت، پتانسیل چندانی ندارد و در حوزه خدمات و به‌ویژه گردشگری نیز به‌علت برخی کم‌کاری‌ها نتوانسته است عملکرد قابل قبولی از خود بر جای بگذارد.

کهگیلویه و بویراحمد با وجود این‌که در بخش زنبور و تولید عسل، نسبت به تولید کل کشور ۱/۴۷ درصد را به خود اختصاص داده، در حوزه مرغ‌داری‌ها هم به خودکفایی رسیده و در بخش پروش ماهیان سردآبی هم با تولید ۲۳۲۰۰ تن در سال، رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده است، اما از لحاظ میزان تولیدات محصولات زراعی دیم و آبی در رتبه ۲۹ و در تولید محصولات باغی نیز در رتبه ۲۹ کشوری قرار دارد. بنابراین مسأله کهگیلویه و بویراحمد در این زمینه، مربوط به زنبور غسل، مرغ و ماهی نیست، بلکه مشکل در اقلامی است که در این استان کشت می‌شود.
بنابراین تمرکز اصلی باید روی محصولات کشتی در زمینه کشاورزی باشد. بااین‌حال در بخش کشاورزی بعد از بخش مسکن کمترین تسهیلات را به متقاضیان پرداخت شده است. شاید بخشی از کاهش اشتغال در این بخش، ناشی از تسهیلات محدودی باشد که در این زمینه پرداخت می‌شود.
یکی از زمینه‌های اشتغال که می‌تواند علاوه بر کاهش بیکاری، به افزایش تولیدات استان و در نتیجه رشد اقتصادی منتهی شود، سرمایه‌گذاری در بخش گیاهان دارویی است؛ ۴۴۵ گونه گیاه دارویی در کهگیلویه و بویراحمد رویش دارد. در واقع در زمینه گیاهان دارویی این استان رتبه نخست کشور را دارد. یکی از خلاءهای این حوزه، ارتباط نداشتن بخش تولیدی و صنعتی گیاهان دارویی با بدنه اجرایی و کشاورزان است. هر چند رئیس جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفته برای این مسأله برنامه دارد، اما همچنان درب بر همان پاشنه می‌چرخد و سهم اشتغال در بخش کشاورزی نه تنها افزایش نیافته، بلکه به گواه آمارها و گفته استاندار کهگیلویه و بویراحمد کاهشی هفت درصدی داشته است.
روشن است که باید ارتباط محکمی بین تولید این نوع گیاهان و بازار آن وجود داشته باشد. زمانی که تقاضا برای این محصول افزایش یابد، انگیزه برای کشت آن نیز بالا می‌رود. در واقع باید یک تقاضایی وجود داشته باشد تا عرضه نیز افزایش یابد. هر چند سال‌هاست که مسئولین جهاد کشاورزی بر ضرورت این امر تأکید می‌کنند، اما تاکنون شاهد هیچگونه تحولی در زمینه معرفی گیاهان دارویی استان به بازارهای کشوری و به‌ویژه جهانی نبوده‌ایم و برنامه‌های جهاد کشاورزی صرفاً در حد همان «باید این کار را بکنیم» باقی مانده است.
علاوه بر معرفی ظرفیت‌های گیاهان دارویی استان، لازم است سطح زیر کشت گلخانه‌های استان نیز افزایش یابد. اما مهمتر از همه، ارتباطی است که می‌توان در این زمینه با پارک علم و فناوری برقرار کرد. امروزه کشاورزی، سمت و سوی علمی به خود گرفته و برای عقب نماندن از بازارهای ملی و بین‌المللی لازم است که از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه استفاده کرد. چنانچه برای تولید رنبور عسل در استان از همین ظرفیت استفاده شده و کهگیلویه و بویراحمد جز سرآمدان این حوزه در کل کشور است.
با همه این‌ها ضروری است که زنجیره تولید در کهگیلویه و بویراحمد نیز توسعه یابد. وقتی که تولید محصولات مختلف کشاورزی به هم گره بخورند، علاوه بر افزایش تولیدات در این حوزه، سهم اشتغال نیز افزایش می‌یابد و کم‌کاری دستگاه‌های اداری در حوزه خدمات تا حدودی جبران می‌شود.