مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های مخاطبین کبنانیوز است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. می توانید با ارسال یادداشت خود، این مطلب را تأیید یا نقد کنید.
کبنا ؛
حمیده زعیمی
دی ماه امسال دی ماهی دلگیر و غم انگیز بود . مرگ سیاستمداری بزرگ خود به تنهایی کافی بود برای غم انگیز کردن دی ماه ۱۳۹۵ وضایعه از دست دادن هم وطنان آتش نشان این حزن و اندوه را عمیق و شدید تر کرد.
سوختن ساختمان پلاسکو در تهران می تواند تلنگری باشد ،تلنگری از نوع انسانی ،سترگ و جانسوز-تلنگری بر مدیریت، برای آنان که سکان کشتی مدیریت و قدرت را تصاحب کرده اند- ساختمانی که در آتش سوخت و تعدادی زیادی از آتش نشانان زیر آوار مانده اند وهنوز اطلاع دقیق از تعداد شهدا و جان باختگان ندارند، با امکاناتی ضعیف به استقبال آتشی مهیب رفتند. در این روز های سخت هر اداره و نهاد و متولی به دنبال مقصر جلوه دادن ارگان های دیگر افتاده است و هیچکس مسئولیت را به عهده نمی گیرد.
چرا که ما فقط نام پدافند غیرعامل و مدیرت بحران را یدک می کشیم و از امکا نات کافی برای مواجهه با شرایط بحرانی بی بهره ایم.
پدافند دارای راهبردهایی است که شامل مقاوم سازی – ایمنی – مکان یابی حفاظت – آموزش و ایجاد فرهنگ و... است.
پدافند غیر عامل اهدافی را در بر می گیرد و از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد از جمله:
۱-موجب بقای نیروی انسانی می گردد۲- موجب صرفه جویی کلان اقتصادی در حفظ زیر ساخت های حیاتی دارایی و مالی می گردد.۳- ایجاد اثرات مثبت روحی و روانِی در شهروندان و مردم ۴- هم راستایی با سیاست های توسعه پایدار، خودکفایی، و حفظ استقلال ۵- سلب آزادی، ابتکار عمل از دشمن
شهر ها دارای کالبد هستند و هر شهر مجموعه ای از سلول های شهری است که جمعیت معادل ۵ هزار نفر و وسعتی معادل حدود ۵۰ هکتار را در بر می گیرد.
مجموعه ی این سلول های شهری فضای شهر را می سازد – فضای شهری در درون خود تأسیسات –تجهیزات – زیر بنایی –مسکونی – بهداشتی –خدماتی و نظامی را جای داده است که مقو له های گفته شده جمعیتی را به دنبال خواهد آورد که در صورت وقوع بلایای طبیعی به شدت از آنها تأثیر پذیرفته و گسیختگی نظام زندگی و وارد شدن ضررهای جانی و مالی فراوانی در شهرها می شوند.
یکی از معظلاتی که شهرها با آن دست بر گریبان هستند حوادث طبیعی و یا غیر طبیعی عمدی و غیر عمدی است.
بحران به معنای وضعیتی است که روش های معمول فاقد کارایی است و ماهیت غیر مترقبه بودن غالب حوادث حوادث لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی دانشی تحت عنوان مدیریت بحران را ایجاد کرده است.
این مسا له به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که قبل – حین و بعد از وقوع حوادث کاهش اثرات و آسیب پذیری انجام می گیرد این مسأاله ارتباط خاصّی با مدیریت شهری و برنامه ریزی شهری دارد و باید بکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و با تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند بافت و ساختار شهر -کاربری اراضی – شبکه های شبکه های ارتباطی وزیر ساختارهای شهری و... می توانیم تا حد زیادی اثرات ناشی از این حوادث را کاهش دهیم. جغرافیا و اقلیم تأثیر زیادی بر میزان آسیب پذیری شهر و منطقه در حوادث دارد – یاسوج شهری با عنوان پایتخت طبیعت ایران – با قرار گرفتن بر روی کمربند زلزله منطقه ای آسیب پذیر و حساس می باشد.
مهاجرت روستایان و رشد توسعه سریع شهر و افزایش تقاضای مسکن و عدم توجه به مکانیابی صحیح ، و همین طور عدم برنامه ریزی جهت جلوگیری از رشد لجام گسیخته شهر مشکلات فراوانی را به بار می آورد که باید پیش از این ،مورد عنایت و توجه مدیران شهر قرار بگیرد.
این شهر به جز از جهت شمال در مابقی جهات منتهی بر خروجی ها و ورودی هایی از این نوع پل هست ، پل هایی غیر استاندارد و بدون توجه به بار ترافیکی و میزان خروجی و ورودی – بدون توجه به حیاتی بودن این شریان ها و ارتباط آنها با کاربری های مرتبط و حساس همانند بیمارستان و مرکز خدمات رسانی در هنگام وقوع بحران .
حال اگر حادثه ای غیر مترقبه ای به وقوع بپیوندد- به راستی آیا مسئولان استان به این مهم پرداخته اند که چگونه با این مصائب برخورد کرده و تدابیر لازم اندیشه اند.؟
اگر قرار بر کمک امداد رسانی توسط نیروهای خارج از استان و شهرستان بدرون شهر باشد و یا نیازمند خروج خدمات و نیرو به خارج از شهر باشیم، با وجود این پل های باریک و غیر نرمال که که در روز های عادی سال به خصوص در تابستان شاهد پدیده ی ترافیکی در آنها هستیم،اصلا خدمات رسانی- امدادرسانی – و تخیله شهر و یا هر نوع عملیات پدافندی امکان پذیر است ، آیا امکانا ت لازم جهت مواجهه با بحران را در اختیار دارند؟
در حال حاضر در ساختمان های عمومی و مهم در سطح شهر پناهگاه و مکانی امن برای بحران و اضطرار وجود دارد؟
طبق گفته یکی از نیروهای آتش نشانی برخی تجهیزات آن ها عمری سی ساله دارد و قدیمی است، با این اوصاف خاموش کردن یک آتش سوزی معمولی هم برای این مجموعه کاری دشوار و سخت می باشد و امداد رسانی های گسترده تر بدون شک از توان آنان خارج هست.
این به معنای زنگ خطری است برای ما در شهر زیبای یاسوج، شهری جوان اما بحران زده، شهری غنی اما فقیر .شهری که از الطاف خدا بهره مند است و از لطف مدیران بی بهره.
مدیران ارشد استانی و شهرستانی حادثه خبر نمی کند. قبل از وقوع، علاج واقعه باید کرد. به جای آنکه اصطلاح پدافند غیر عامل را در همایش ها و جلسات فقط در حد کلمات و شعار به کار ببرید با خود و وافعیت ها و مردم صادق باشید و تا پلاسکویی دچار بحران نشده است چاره ای بیندیشید.
باید در شهر شبکه های ارتباطی مناسب با جمعیت را در نظر گرفت، اهمیت دسترسی به شبکه های ارتباطی منطقه ای لازم می باشد - دسترسی به ایستگاه های امداد و نجات حائز اهمیت است- کاربری های ضروری سهل الوصول و با دسترسی راحت باشند-ساختمان های مهم و با ارزش استتار درستی داشته باشند.
برای کاهش این مخاطرات و آسیب ها راهکارهای فراوانی وجود دارد که به تعدادی اشاره می‌شود:
۱- عدم تمرکز کاربری ها
۲- امکان خود کفایی واحد های منطقه های متفاوت
۳- هر واحد و سلول های دارای امکانات امداد و درمان مجزا باشد
۴- وجود انبار ها و پناهگاه های زیر زمینی مناسب و کافی
۵- ارتباط با شبکه حمل و نقل هوایی
۶- عدم استقرار کاربری های مهم خاص در یک مکان
۷- تعبیه زیر زمین های امن برای تمام ساختمان های عمومی
۸- تعبیه راههای امن فراربرای تمام ساختمان های عمومی
۹- قرار گرفتن بیمارستان ها و مکان یابی در مکان های با ارزش کم نظامی
۱۰- داشتن آمبولانس و تجهیز بیمارستان ها
۱۱- داشتن فضا و تجهیزات برای ارائه خدمات درمانی اضطراری
۱۲- عریض کردن راه های خروجی و ورودی به شهر جهت دسترسی آسان تر.
*ارشد شهرسازی - فرهنگی و مدرس دانشگاه
حمیده زعیمی
دی ماه امسال دی ماهی دلگیر و غم انگیز بود . مرگ سیاستمداری بزرگ خود به تنهایی کافی بود برای غم انگیز کردن دی ماه ۱۳۹۵ وضایعه از دست دادن هم وطنان آتش نشان این حزن و اندوه را عمیق و شدید تر کرد.
سوختن ساختمان پلاسکو در تهران می تواند تلنگری باشد ،تلنگری از نوع انسانی ،سترگ و جانسوز-تلنگری بر مدیریت، برای آنان که سکان کشتی مدیریت و قدرت را تصاحب کرده اند- ساختمانی که در آتش سوخت و تعدادی زیادی از آتش نشانان زیر آوار مانده اند وهنوز اطلاع دقیق از تعداد شهدا و جان باختگان ندارند، با امکاناتی ضعیف به استقبال آتشی مهیب رفتند. در این روز های سخت هر اداره و نهاد و متولی به دنبال مقصر جلوه دادن ارگان های دیگر افتاده است و هیچکس مسئولیت را به عهده نمی گیرد.
چرا که ما فقط نام پدافند غیرعامل و مدیرت بحران را یدک می کشیم و از امکا نات کافی برای مواجهه با شرایط بحرانی بی بهره ایم.
پدافند دارای راهبردهایی است که شامل مقاوم سازی – ایمنی – مکان یابی حفاظت – آموزش و ایجاد فرهنگ و... است.
پدافند غیر عامل اهدافی را در بر می گیرد و از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد از جمله:
۱-موجب بقای نیروی انسانی می گردد۲- موجب صرفه جویی کلان اقتصادی در حفظ زیر ساخت های حیاتی دارایی و مالی می گردد.۳- ایجاد اثرات مثبت روحی و روانِی در شهروندان و مردم ۴- هم راستایی با سیاست های توسعه پایدار، خودکفایی، و حفظ استقلال ۵- سلب آزادی، ابتکار عمل از دشمن
شهر ها دارای کالبد هستند و هر شهر مجموعه ای از سلول های شهری است که جمعیت معادل ۵ هزار نفر و وسعتی معادل حدود ۵۰ هکتار را در بر می گیرد.
مجموعه ی این سلول های شهری فضای شهر را می سازد – فضای شهری در درون خود تأسیسات –تجهیزات – زیر بنایی –مسکونی – بهداشتی –خدماتی و نظامی را جای داده است که مقو له های گفته شده جمعیتی را به دنبال خواهد آورد که در صورت وقوع بلایای طبیعی به شدت از آنها تأثیر پذیرفته و گسیختگی نظام زندگی و وارد شدن ضررهای جانی و مالی فراوانی در شهرها می شوند.
یکی از معظلاتی که شهرها با آن دست بر گریبان هستند حوادث طبیعی و یا غیر طبیعی عمدی و غیر عمدی است.
بحران به معنای وضعیتی است که روش های معمول فاقد کارایی است و ماهیت غیر مترقبه بودن غالب حوادث حوادث لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم و اجرای عملیات، مبانی نظری و بنیادی دانشی تحت عنوان مدیریت بحران را ایجاد کرده است.
این مسا له به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که قبل – حین و بعد از وقوع حوادث کاهش اثرات و آسیب پذیری انجام می گیرد این مسأاله ارتباط خاصّی با مدیریت شهری و برنامه ریزی شهری دارد و باید بکارگیری اصول و ضوابط شهرسازی و با تبیین مفاهیم موجود در این دانش مانند بافت و ساختار شهر -کاربری اراضی – شبکه های شبکه های ارتباطی وزیر ساختارهای شهری و... می توانیم تا حد زیادی اثرات ناشی از این حوادث را کاهش دهیم. جغرافیا و اقلیم تأثیر زیادی بر میزان آسیب پذیری شهر و منطقه در حوادث دارد – یاسوج شهری با عنوان پایتخت طبیعت ایران – با قرار گرفتن بر روی کمربند زلزله منطقه ای آسیب پذیر و حساس می باشد.
مهاجرت روستایان و رشد توسعه سریع شهر و افزایش تقاضای مسکن و عدم توجه به مکانیابی صحیح ، و همین طور عدم برنامه ریزی جهت جلوگیری از رشد لجام گسیخته شهر مشکلات فراوانی را به بار می آورد که باید پیش از این ،مورد عنایت و توجه مدیران شهر قرار بگیرد.
این شهر به جز از جهت شمال در مابقی جهات منتهی بر خروجی ها و ورودی هایی از این نوع پل هست ، پل هایی غیر استاندارد و بدون توجه به بار ترافیکی و میزان خروجی و ورودی – بدون توجه به حیاتی بودن این شریان ها و ارتباط آنها با کاربری های مرتبط و حساس همانند بیمارستان و مرکز خدمات رسانی در هنگام وقوع بحران .
حال اگر حادثه ای غیر مترقبه ای به وقوع بپیوندد- به راستی آیا مسئولان استان به این مهم پرداخته اند که چگونه با این مصائب برخورد کرده و تدابیر لازم اندیشه اند.؟
اگر قرار بر کمک امداد رسانی توسط نیروهای خارج از استان و شهرستان بدرون شهر باشد و یا نیازمند خروج خدمات و نیرو به خارج از شهر باشیم، با وجود این پل های باریک و غیر نرمال که که در روز های عادی سال به خصوص در تابستان شاهد پدیده ی ترافیکی در آنها هستیم،اصلا خدمات رسانی- امدادرسانی – و تخیله شهر و یا هر نوع عملیات پدافندی امکان پذیر است ، آیا امکانا ت لازم جهت مواجهه با بحران را در اختیار دارند؟
در حال حاضر در ساختمان های عمومی و مهم در سطح شهر پناهگاه و مکانی امن برای بحران و اضطرار وجود دارد؟
طبق گفته یکی از نیروهای آتش نشانی برخی تجهیزات آن ها عمری سی ساله دارد و قدیمی است، با این اوصاف خاموش کردن یک آتش سوزی معمولی هم برای این مجموعه کاری دشوار و سخت می باشد و امداد رسانی های گسترده تر بدون شک از توان آنان خارج هست.
این به معنای زنگ خطری است برای ما در شهر زیبای یاسوج، شهری جوان اما بحران زده، شهری غنی اما فقیر .شهری که از الطاف خدا بهره مند است و از لطف مدیران بی بهره.
مدیران ارشد استانی و شهرستانی حادثه خبر نمی کند. قبل از وقوع، علاج واقعه باید کرد. به جای آنکه اصطلاح پدافند غیر عامل را در همایش ها و جلسات فقط در حد کلمات و شعار به کار ببرید با خود و وافعیت ها و مردم صادق باشید و تا پلاسکویی دچار بحران نشده است چاره ای بیندیشید.
باید در شهر شبکه های ارتباطی مناسب با جمعیت را در نظر گرفت، اهمیت دسترسی به شبکه های ارتباطی منطقه ای لازم می باشد - دسترسی به ایستگاه های امداد و نجات حائز اهمیت است- کاربری های ضروری سهل الوصول و با دسترسی راحت باشند-ساختمان های مهم و با ارزش استتار درستی داشته باشند.
برای کاهش این مخاطرات و آسیب ها راهکارهای فراوانی وجود دارد که به تعدادی اشاره می‌شود:
۱- عدم تمرکز کاربری ها
۲- امکان خود کفایی واحد های منطقه های متفاوت
۳- هر واحد و سلول های دارای امکانات امداد و درمان مجزا باشد
۴- وجود انبار ها و پناهگاه های زیر زمینی مناسب و کافی
۵- ارتباط با شبکه حمل و نقل هوایی
۶- عدم استقرار کاربری های مهم خاص در یک مکان
۷- تعبیه زیر زمین های امن برای تمام ساختمان های عمومی
۸- تعبیه راههای امن فراربرای تمام ساختمان های عمومی
۹- قرار گرفتن بیمارستان ها و مکان یابی در مکان های با ارزش کم نظامی
۱۰- داشتن آمبولانس و تجهیز بیمارستان ها
۱۱- داشتن فضا و تجهیزات برای ارائه خدمات درمانی اضطراری
۱۲- عریض کردن راه های خروجی و ورودی به شهر جهت دسترسی آسان تر.
*ارشد شهرسازی - فرهنگی و مدرس دانشگاه
