استکبار در مقیاس خرد، میتواند همان خودبرتربینی و اعمال نفوذ برخی بر نظام اداری باشد؛ وقتی نمایندهای از حوزه انتخابیه، در عزل و نصب مدیران دخالت میکند، نوعی استکبار محلی شکل میگیرد که مانع از رشد طبیعی و شایستهسالارانه مدیریت میشود.
به گزارش کبنا، سخنرانی صبح امروز رهبر معظم انقلاب در جمع دانشآموزان و دانشجویان، که به مناسبت سالگرد 13 آبان صورت گرفت، پیامهای متعدد سیاسی، اجتماعی و مدیریتی در خود داشت که در بطن آن، ضرورت قویتر شدن کشور به عنوان علاج مشکلات مطرح شد. تأکید بر مواردی مثل قوت مدیریتی، علمی، انگیزشی و اخلاقی کشور، به معنای توجه به درون و ظرفیتهای ملی است. چنین توجهاتی اگر از سطح کلان به سطوح استانی تعمیم یابند، میتوانند چراغی برای بازسازی نظام اداری و مدیریتی کشور باشند.
استان کهگیلویه و بویراحمد با وجود برخورداری از منابع سرشار نفت، گاز، جنگل و آب، همچنان در ردههای پایین توسعه کشور قرار دارد. نرخ بیکاری در بسیاری از شهرستانهای آن بالاتر از میانگین کشوری است و تورم در کالاهای اساسی نیز بالاست. اما آنچه بیش از کمبود منابع محسوس است، ضعف در مدیریت منابع انسانی و اجرایی است که با توجه به سخنان مقام معظم رهبری، میتوان از آن به عنوان ناتوانی در قوت مدیریتی یاد کرد. در واقع، وقتی سخن از قوی شدن کشور به میان میآید، نخستین معنا در سطح استانی، تقویت ساختار اداری و کارآمدی مدیران استانی است.
در کهگیلویه و بویراحمد، بارها در همین پایگاه خبری هشدار داده شده که انتصابها در دستگاههای اجرایی گاهی بر پایه شایستگی و تجربه نیست و ملاحظات سیاسی و جناحی بر تخصص غلبه دارد. گاهی افرادی در رأس ادارات یا نهادها قرار میگیرند که نه تنها استخدام رسمی دولت نیستند بلکه سابقه قضایی قابلتأمل دارند. در چنین فضایی، قوت مدیریتی که رهبر انقلاب از آن سخن گفتند، عملاً تضعیف میشود. مدیری که با اتکا به روابط سیاسی یا توصیه نمایندگان مجلس منصوب میشود، کمتر میتواند در برابر فشارهای بیرونی مقاومت کند و برنامهمحور عمل نماید. این چرخه، همان ضعف درونی است که کشور را در برابر مشکلات اقتصادی و اجتماعی آسیبپذیر میکند.
رهبر انقلاب در سخنانشان بر قوی شدن علمی نیز تأکید داشتند. این موضوع در استان کهگیلویه و بویراحمد که آموزشوپرورش آن در سالهای اخیر دچار افت تحصیلی محسوس شده است، اهمیتی دوچندان دارد. بسیاری از مدارس مناطق محروم استان از کمبود معلم، فضای آموزشی مناسب و امکانات ابتدایی رنج میبرند. دانشگاههای استان نیز در جذب و نگهداشت نخبگان علمی با دشواری روبهرو هستند و فرار استعدادها به استانهای برخوردارتر ادامه دارد. وقتی رهبر انقلاب از لزوم بازگشت به مسیر رشد علمی کشور سخن گفتند، به نوعی هشدار دادند که افت علمی، مقدمه ضعف ملی است. در سطح استانی نیز، بیتوجهی به آموزش و پژوهش، به معنی تداوم چرخه وابستگی و توسعهنیافتگی است.
اگر مفهوم قوی شدن را در ابعاد اقتصادی و اجتماعی در نظر بگیریم، کهگیلویه و بویراحمد همچنان فاصله محسوسی با وضعیت مطلوب دارد. بخش خصوصی در استان ضعیف است و بیشتر پروژههای اقتصادی وابسته به بودجههای دولتی هستند. این در حالی است که هرچه وابستگی به دولت بیشتر شود، امکان بروز ناکارآمدی نیز افزایش مییابد. تقویت بخش خصوصی و حمایت واقعی از کارآفرینان، مصداق عملی همان قوت اقتصادی مدنظر رهبر انقلاب است که میتواند مردم را در برابر فشار تورم و بیکاری مقاومتر سازد. اما تحقق آن نیازمند تغییر نگاه در مدیریت استانی است.
بخشی از سخنان رهبر انقلاب درباره استکبار و دخالت بیگانگان نیز در سطح استانی، معنایی نمادین دارد. بر اساس صحبتهای مقام معظم رهبری، دولتها و ملتهایی که قوی نباشند، میدان را برای دخالت بیگانگان باز میگذارند. در کهگیلویه و بویراحمد نیز، زمانی که ساختار اداری و سیاسی ضعیف است، دخالتهای بیجا از سوی افراد یا گروههای قدرتطلب داخلی جای دخالت خارجی را میگیرد. در واقع، استکبار در مقیاس خرد، میتواند همان خودبرتربینی و اعمال نفوذ برخی بر نظام اداری باشد؛ وقتی نمایندهای از حوزه انتخابیه، در عزل و نصب مدیران دخالت میکند، نوعی استکبار محلی شکل میگیرد که مانع از رشد طبیعی و شایستهسالارانه مدیریت میشود.
در سالهای گذشته، نمونههایی از این وضعیت دیده شده است؛ از عزل مدیران کارآمد به دلیل اختلافات جناحی گرفته تا انتصاب نیروهای تازهوارد صرفاً بهدلیل ارتباطات سیاسی. نتیجه چنین رویهای، بیثباتی اداری و کاهش بهرهوری است. برخی دستگاههای مهم استان ماهها با سرپرست اداره میشوند که نه اختیار کامل و نه پاسخگویی دقیق دارند. گاهی نیز افرادی در جایگاه سرپرستی قرار میگیرند که تجربه کافی در آن حوزه ندارند. این وضعیت، مصداقی از ضعف مدیریتی است که مانع قوی شدن کشور از درون میشود.
رهبر انقلاب همچنین جوانان را به افزایش معرفت، انگیزه و کار علمی فراخواندند. در فضای استان، این توصیه میتواند به معنای احیای اعتماد جوانان به آینده باشد. بسیاری از جوانان تحصیلکرده استان، با وجود برخورداری از استعداد و انگیزه، به دلیل نبود فرصت شغلی یا احساس بیعدالتی در جذب و استخدام، دچار سرخوردگی شدهاند. اگر سازوکارهای اداری و استخدامی به سمت شفافیت و رقابت سالم حرکت نکند، این سرمایه انسانی از دست خواهد رفت. قوی شدن کشور، بدون استفاده از نیروی جوان ممکن نیست، و کهگیلویه و بویراحمد با جمعیت جوان و تحصیلکرده خود میتواند یکی از کانونهای پیشرفت علمی و انسانی کشور باشد؛ به شرطی که سیاستگذاریها عادلانه و علمی باشند.
میتوان گفت پیام محوری سخنان رهبر انقلاب، دعوت به خودسازی جمعی است؛ از دولت گرفته تا مردم، از نخبگان تا جوانان باید به این پیام روی بیاوریم. قوی شدن کشور، از اصلاح نقاط کوچک آغاز میشود؛ از یک انتصاب درست، از یک تصمیم شجاعانه در آموزش و پرورش، از ایجاد یک فرصت شغلی برای جوانی که ناامید از پشت در اداره بازمیگردد. اگر مدیران استان کهگیلویه و بویراحمد این پیام را دریابند و مردم نیز در مطالبهگری همراه شوند، شاید بتوان امید داشت که این استان از حاشیه به متن توسعه ایران بازگردد.