تاریخ انتشار
دوشنبه ۱۵ ارديبهشت ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۲۰
کد مطلب : ۴۹۹۰۸۹
این بار نوبت ماست؛ نسل گام دوم در میدان
نگاهی تازه به بیانیه گام دوم انقلاب / ایرانِ آینده از اینجا آغاز می‌شود؛ برنامه‌ای هفت‌مرحله‌ای برای بلند شدن دوباره یک ملت
صیاد خردمند
۰
کبنا ؛یادداشتی از صیاد خردمند| در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، رهبر معظم انقلاب، با صدور بیانیه‌ای سرنوشت‌ساز تحت عنوان «بیانیه گام دوم انقلاب»، مسیر آینده ملت ایران را با نگاهی عمیق، راهبردی و آینده‌محور ترسیم کرد. این بیانیه را باید یکی از مهم‌ترین اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر دانست؛ بیانیه‌ای که هم تجزیه و تحلیلی صریح و دقیق از دستاوردهای چهل سال گذشته ارائه می‌دهد، و هم نقشه راهی برای حرکت به سوی پیشرفت، عدالت، عزت و تمدن‌سازی فراهم می‌آورد.
بیانیه گام دوم، نه فقط برای نخبگان، که برای همه شهروندان و به‌ویژه جوانان، یک سند راهنماست؛ سندی که می‌خواهد انقلاب اسلامی را از یک «تجربه موفق چهل‌ساله» به یک تمدن‌سازی پایدار جهانی بدل سازد. حمایت از این بیانیه، نه از سر احساسات، بلکه بر پایه درک عمیق از ظرفیت‌های نهفته در آن و تطابقش با واقعیت‌های امروز کشور، ضروری و عقلانی است.
بیانیه گام دوم از دو بخش اصلی تشکیل شده است: نخست، نگاه به دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف همچون امنیت، استقلال، پیشرفت علمی، مشارکت سیاسی، عدالت‌طلبی و معنویت؛ و دوم، ارائه هفت توصیه محوری برای ادامه مسیر.
در بخش اول، رهبر انقلاب به‌درستی اشاره می‌کند که علی‌رغم جنگ نظامی، فشارهای تحریمی، جنگ روانی و تهاجم فرهنگی، ملت ایران توانسته در زمینه‌هایی مانند سلول‌های بنیادی، نانو، انرژی هسته‌ای، صنایع دفاعی، و دانش فضایی به رتبه‌های برتر جهانی دست یابد. این پیشرفت‌ها، در پرتو اتکا به استعداد داخلی، روحیه جهادی و انگیزه‌های دینی حاصل شده‌اند، و این حقیقت را اثبات می‌کنند که مدل حکمرانی جمهوری اسلامی توانسته یک الگوی موفق بومی در عرصه جهانی ارائه دهد.
بیانیه گام دوم انقلاب، برخلاف بسیاری از اسناد سیاسی رایج، تنها به توصیف وضع موجود اکتفا نمیکند؛ بلکه با نگاهی آینده‌نگر و مهندسی‌شده، نقشه راهی برای توسعه کشور در عرصه‌های مختلف ترسیم می‌کند. هفت محور کلیدی این بیانیه—علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت، استقلال، عزت ملی، و سبک زندگی—در حقیقت ستون‌های اصلی پیشرفت کشور در دهه‌های آینده‌اند.
برای مثال، تأکید بر علم و پژوهش به عنوان ریشه اصلی قدرت و عزت ملی، پاسخی روشن به نیاز امروز کشور است؛ آن‌گاه که ایران با تحریم‌های تکنولوژیک و علمی مواجه می‌شود، اتکا به تحقیق و نوآوری داخلی، تنها راه عبور از این موانع خواهد بود. یا در حوزه اقتصاد، رهبر انقلاب بر اقتصاد مقاومتی، قطع وابستگی به نفت، حمایت از تولید داخلی و مقابله با فساد تأکید می‌کنند؛ رویکردهایی که بدون آن‌ها امکان رسیدن به عدالت اجتماعی و کاهش شکاف طبقاتی وجود ندارد.
در حوزه فرهنگ و سبک زندگی نیز، بیانیه گام دوم با نگاه نقادانه به الگوبرداری از مدل‌های غربی، تأکید می‌کند که فرهنگ اسلامی-ایرانی باید پایه‌گذار یک سبک زندگی پاک، خانواده‌محور، معنوی و اخلاق‌مدار باشد.
در حال حاضر که کشور درگیر یک جنگ ترکیبی در حوزه‌های اقتصادی، رسانه‌ای، فرهنگی و روانی است، بیانیه گام دوم بیش از هر زمان دیگر موضوعیت یافته است. این بیانیه، راه عبور از بحران‌ها را نه در کوتاه‌آمدن، که در ایستادگی هوشمندانه، شناخت ظرفیت‌ها، و تقویت درونی نظام می‌داند.
در شرایطی که دشمن تلاش دارد با القای ناکارآمدی جمهوری اسلامی، امید مردم را نشانه بگیرد، بیانیه گام دوم با تأکید بر موفقیت‌های گذشته، نسل جوان را به آینده‌ای روشن امیدوار می‌کند. در حالی‌که روایت رسانه‌های معاند، ایران را کشوری در بن‌بست تصویر می‌کند، این بیانیه می‌گوید: «ما در آغاز راهیم، و آینده روشن‌تر از گذشته خواهد بود.»
یکی از برجسته‌ترین بخش‌های این بیانیه، خطاب مستقیم و صریح به جوانان است. رهبر انقلاب معتقد است موتور محرک تحقق گام دوم، نسل جوان است. این نسل، هم از حیث توان علمی، و هم از حیث آمادگی روحی و اعتقادی، واجد تمام شرایط لازم برای برعهده گرفتن مسئولیت‌های کلان کشور است. از همین رو، وظیفه دولت‌ها، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و نهادهای انقلابی آن است که بستر ورود جوانان به عرصه‌های تصمیم‌سازی و مدیریت کشور را فراهم کنند. این اعتماد به نسل جدید، نه یک ریسک سیاسی، بلکه یک راهبرد عقلانی و تجربه‌شده است؛ چنان‌که در دوران دفاع مقدس، بسیاری از فرماندهان جوان، کارنامه‌هایی درخشان از خود به جا گذاشتند.
نخبگان علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق مفاد بیانیه گام دوم انقلاب دارند. نخبگان دانشگاهی باید علم را از حیطه‌ی نظری خارج کرده و به عرصه‌ی حل مسائل واقعی کشور وارد کنند؛ همان‌طور که رهبر انقلاب در این بیانیه، «علم نافع» را پایه‌ی عزت و پیشرفت کشور معرفی می‌کنند.
نخبگان فرهنگی نیز باید گفتمان این بیانیه را تبیین و درونی کنند. اگر رسانه‌ها و اصحاب فرهنگ، مفهوم خودباوری، پیشرفت درون‌زا، عدالت‌طلبی و تمدن‌سازی اسلامی را به درستی روایت کنند، فضای جامعه از یأس، به امید تبدیل خواهد شد.
در حوزه سیاست و مدیریت، نخبگان مسئول موظف‌اند با شجاعت و بدون محافظه‌کاری، به سمت اصلاح ساختارها، کارآمدسازی نظام اداری، و جوان‌گرایی واقعی حرکت کنند. بیانیه گام دوم یک فرمان تحول‌خواهی است، و نخبگان باید پیشگام این تحول باشند.
از سوی دیگر، رسانه‌ها، نظام آموزشی، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه باید به‌عنوان بازوهای فکری و گفتمانی انقلاب، در انتقال محتوای بیانیه گام دوم به جامعه نقش فعالی ایفا کنند. اگر نسل جوان، نسبت به این بیانیه بی‌تفاوت یا بی‌اطلاع باشد، شکاف میان راهبردهای کلان نظام و ذهن جامعه به وجود می‌آید. رسانه‌ها باید در قالب تولید محتواهای متنوع بیانیه را برای همه اقشار، به‌ویژه جوانان، قابل فهم و ملموس کنند. بیانیه گام دوم نباید فقط در سطح نخبگانی باقی بماند؛ بلکه باید به زبان مردم و در زندگی روزمره آنان حضور یابد.
همچنین نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی باید با بازطراحی برنامه‌های درسی، روح بیانیه را در قالب سرفصل‌های علمی، فرهنگی و مهارتی به دانش‌آموزان و دانشجویان منتقل کنند. آینده‌سازی بدون «آینده‌نگری آموزشی» ممکن نیست.
اگر مفاد بیانیه گام دوم انقلاب به‌درستی اجرا شود، چشم‌انداز ایران آینده، کشوری خواهد بود پیشرفته، مقتدر، اخلاق‌محور، مردم‌سالار و الگو در جهان اسلام. در آن ایران، جوانان در جایگاه‌های مدیریتی و علمی نقش‌آفرینند؛ اقتصاد، درون‌زا و مقاوم شده است؛ عدالت اجتماعی تا حد زیادی تحقق یافته؛ فرهنگ اسلامی-ایرانی در برابر تهاجم‌های فرهنگی مصون مانده؛ و ایران اسلامی نه‌تنها قدرت منطقه‌ای، بلکه اثرگذار در نظم جهانی است.
در چنین آینده‌ای، دشمنان انقلاب نه با تحریم و جنگ روانی، که با واقعیت غیرقابل انکار پیشرفت ایران مواجه خواهند شد. و این، همان تحقق وعده الهی است که «إن تَنصُروا اللهَ یَنصُركم و یُثَبِّت أقدامَكم».
بیانیه گام دوم، نقشه راهی است که اگر با ایمان، خرد، همت و شجاعت به آن عمل شود، «تمدن نوین اسلامی» دیگر یک رؤیا نخواهد بود، بلکه واقعیتی خواهد بود که فرزندان این ملت، با دست‌های خود آن را خواهند ساخت.
در نهایت باید گفت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، فراتر از یک سند سیاسی یا ایدئولوژیک، نقشه راهی تمدن‌ساز و تحول‌محور است. این بیانیه، جمهوری اسلامی را از یک دولت انقلابی در حال تثبیت، به یک قدرت نرم و سخت در حال جهش به سوی تمدن‌سازی سوق می‌دهد. در جهانی که نظم گذشته در حال فروپاشی است، ایران می‌تواند با تکیه بر مفاد این بیانیه، الگویی متفاوت و الهام‌بخش از حکمرانی ارائه دهد؛ الگویی که علم را با اخلاق، قدرت را با عدالت، و سیاست را با معنویت همراه ساخته است.
اکنون زمان آن فرا رسیده که همه نخبگان، جریان‌های سیاسی، جوانان مؤمن و مسئولان کشور، این بیانیه را نه‌فقط بخوانند، بلکه آن را اجرا کنند؛ چرا که بی‌عملی، بزرگ‌ترین تهدید برای آینده انقلاب خواهد بود. بیانیه گام دوم، فرصتی تاریخی برای جهش بزرگ ملت ایران است؛ فرصتی که اگر جدی گرفته شود، ثمره آن نه‌تنها آبادانی کشور، بلکه احیای تمدن اسلامی و اثرگذاری ایران در آینده جهان خواهد بود.
بیانیه گام دوم، نه فقط برای نخبگان، که برای همه شهروندان و به‌ویژه جوانان، یک سند راهنماست؛ سندی که می‌خواهد انقلاب اسلامی را از یک «تجربه موفق چهل‌ساله» به یک تمدن‌سازی پایدار جهانی بدل سازد. حمایت از این بیانیه، نه از سر احساسات، بلکه بر پایه درک عمیق از ظرفیت‌های نهفته در آن و تطابقش با واقعیت‌های امروز کشور، ضروری و عقلانی است.
بیانیه گام دوم از دو بخش اصلی تشکیل شده است: نخست، نگاه به دستاوردهای چهل ساله انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف همچون امنیت، استقلال، پیشرفت علمی، مشارکت سیاسی، عدالت‌طلبی و معنویت؛ و دوم، ارائه هفت توصیه محوری برای ادامه مسیر.
در بخش اول، رهبر انقلاب به‌درستی اشاره می‌کند که علی‌رغم جنگ نظامی، فشارهای تحریمی، جنگ روانی و تهاجم فرهنگی، ملت ایران توانسته در زمینه‌هایی مانند سلول‌های بنیادی، نانو، انرژی هسته‌ای، صنایع دفاعی، و دانش فضایی به رتبه‌های برتر جهانی دست یابد. این پیشرفت‌ها، در پرتو اتکا به استعداد داخلی، روحیه جهادی و انگیزه‌های دینی حاصل شده‌اند، و این حقیقت را اثبات می‌کنند که مدل حکمرانی جمهوری اسلامی توانسته یک الگوی موفق بومی در عرصه جهانی ارائه دهد.
بیانیه گام دوم انقلاب، برخلاف بسیاری از اسناد سیاسی رایج، تنها به توصیف وضع موجود اکتفا نمیکند؛ بلکه با نگاهی آینده‌نگر و مهندسی‌شده، نقشه راهی برای توسعه کشور در عرصه‌های مختلف ترسیم می‌کند. هفت محور کلیدی این بیانیه—علم و پژوهش، معنویت و اخلاق، اقتصاد، عدالت، استقلال، عزت ملی، و سبک زندگی—در حقیقت ستون‌های اصلی پیشرفت کشور در دهه‌های آینده‌اند.
برای مثال، تأکید بر علم و پژوهش به عنوان ریشه اصلی قدرت و عزت ملی، پاسخی روشن به نیاز امروز کشور است؛ آن‌گاه که ایران با تحریم‌های تکنولوژیک و علمی مواجه می‌شود، اتکا به تحقیق و نوآوری داخلی، تنها راه عبور از این موانع خواهد بود. یا در حوزه اقتصاد، رهبر انقلاب بر اقتصاد مقاومتی، قطع وابستگی به نفت، حمایت از تولید داخلی و مقابله با فساد تأکید می‌کنند؛ رویکردهایی که بدون آن‌ها امکان رسیدن به عدالت اجتماعی و کاهش شکاف طبقاتی وجود ندارد.
در حوزه فرهنگ و سبک زندگی نیز، بیانیه گام دوم با نگاه نقادانه به الگوبرداری از مدل‌های غربی، تأکید می‌کند که فرهنگ اسلامی-ایرانی باید پایه‌گذار یک سبک زندگی پاک، خانواده‌محور، معنوی و اخلاق‌مدار باشد.
در حال حاضر که کشور درگیر یک جنگ ترکیبی در حوزه‌های اقتصادی، رسانه‌ای، فرهنگی و روانی است، بیانیه گام دوم بیش از هر زمان دیگر موضوعیت یافته است. این بیانیه، راه عبور از بحران‌ها را نه در کوتاه‌آمدن، که در ایستادگی هوشمندانه، شناخت ظرفیت‌ها، و تقویت درونی نظام می‌داند.
در شرایطی که دشمن تلاش دارد با القای ناکارآمدی جمهوری اسلامی، امید مردم را نشانه بگیرد، بیانیه گام دوم با تأکید بر موفقیت‌های گذشته، نسل جوان را به آینده‌ای روشن امیدوار می‌کند. در حالی‌که روایت رسانه‌های معاند، ایران را کشوری در بن‌بست تصویر می‌کند، این بیانیه می‌گوید: «ما در آغاز راهیم، و آینده روشن‌تر از گذشته خواهد بود.»
یکی از برجسته‌ترین بخش‌های این بیانیه، خطاب مستقیم و صریح به جوانان است. رهبر انقلاب معتقد است موتور محرک تحقق گام دوم، نسل جوان است. این نسل، هم از حیث توان علمی، و هم از حیث آمادگی روحی و اعتقادی، واجد تمام شرایط لازم برای برعهده گرفتن مسئولیت‌های کلان کشور است. از همین رو، وظیفه دولت‌ها، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و نهادهای انقلابی آن است که بستر ورود جوانان به عرصه‌های تصمیم‌سازی و مدیریت کشور را فراهم کنند. این اعتماد به نسل جدید، نه یک ریسک سیاسی، بلکه یک راهبرد عقلانی و تجربه‌شده است؛ چنان‌که در دوران دفاع مقدس، بسیاری از فرماندهان جوان، کارنامه‌هایی درخشان از خود به جا گذاشتند.
نخبگان علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور، نقش تعیین‌کننده‌ای در تحقق مفاد بیانیه گام دوم انقلاب دارند. نخبگان دانشگاهی باید علم را از حیطه‌ی نظری خارج کرده و به عرصه‌ی حل مسائل واقعی کشور وارد کنند؛ همان‌طور که رهبر انقلاب در این بیانیه، «علم نافع» را پایه‌ی عزت و پیشرفت کشور معرفی می‌کنند.
نخبگان فرهنگی نیز باید گفتمان این بیانیه را تبیین و درونی کنند. اگر رسانه‌ها و اصحاب فرهنگ، مفهوم خودباوری، پیشرفت درون‌زا، عدالت‌طلبی و تمدن‌سازی اسلامی را به درستی روایت کنند، فضای جامعه از یأس، به امید تبدیل خواهد شد.
در حوزه سیاست و مدیریت، نخبگان مسئول موظف‌اند با شجاعت و بدون محافظه‌کاری، به سمت اصلاح ساختارها، کارآمدسازی نظام اداری، و جوان‌گرایی واقعی حرکت کنند. بیانیه گام دوم یک فرمان تحول‌خواهی است، و نخبگان باید پیشگام این تحول باشند.
از سوی دیگر، رسانه‌ها، نظام آموزشی، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه باید به‌عنوان بازوهای فکری و گفتمانی انقلاب، در انتقال محتوای بیانیه گام دوم به جامعه نقش فعالی ایفا کنند. اگر نسل جوان، نسبت به این بیانیه بی‌تفاوت یا بی‌اطلاع باشد، شکاف میان راهبردهای کلان نظام و ذهن جامعه به وجود می‌آید. رسانه‌ها باید در قالب تولید محتواهای متنوع بیانیه را برای همه اقشار، به‌ویژه جوانان، قابل فهم و ملموس کنند. بیانیه گام دوم نباید فقط در سطح نخبگانی باقی بماند؛ بلکه باید به زبان مردم و در زندگی روزمره آنان حضور یابد.
همچنین نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی باید با بازطراحی برنامه‌های درسی، روح بیانیه را در قالب سرفصل‌های علمی، فرهنگی و مهارتی به دانش‌آموزان و دانشجویان منتقل کنند. آینده‌سازی بدون «آینده‌نگری آموزشی» ممکن نیست.
اگر مفاد بیانیه گام دوم انقلاب به‌درستی اجرا شود، چشم‌انداز ایران آینده، کشوری خواهد بود پیشرفته، مقتدر، اخلاق‌محور، مردم‌سالار و الگو در جهان اسلام. در آن ایران، جوانان در جایگاه‌های مدیریتی و علمی نقش‌آفرینند؛ اقتصاد، درون‌زا و مقاوم شده است؛ عدالت اجتماعی تا حد زیادی تحقق یافته؛ فرهنگ اسلامی-ایرانی در برابر تهاجم‌های فرهنگی مصون مانده؛ و ایران اسلامی نه‌تنها قدرت منطقه‌ای، بلکه اثرگذار در نظم جهانی است.
در چنین آینده‌ای، دشمنان انقلاب نه با تحریم و جنگ روانی، که با واقعیت غیرقابل انکار پیشرفت ایران مواجه خواهند شد. و این، همان تحقق وعده الهی است که «إن تَنصُروا اللهَ یَنصُركم و یُثَبِّت أقدامَكم».
بیانیه گام دوم، نقشه راهی است که اگر با ایمان، خرد، همت و شجاعت به آن عمل شود، «تمدن نوین اسلامی» دیگر یک رؤیا نخواهد بود، بلکه واقعیتی خواهد بود که فرزندان این ملت، با دست‌های خود آن را خواهند ساخت.
در نهایت باید گفت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، فراتر از یک سند سیاسی یا ایدئولوژیک، نقشه راهی تمدن‌ساز و تحول‌محور است. این بیانیه، جمهوری اسلامی را از یک دولت انقلابی در حال تثبیت، به یک قدرت نرم و سخت در حال جهش به سوی تمدن‌سازی سوق می‌دهد. در جهانی که نظم گذشته در حال فروپاشی است، ایران می‌تواند با تکیه بر مفاد این بیانیه، الگویی متفاوت و الهام‌بخش از حکمرانی ارائه دهد؛ الگویی که علم را با اخلاق، قدرت را با عدالت، و سیاست را با معنویت همراه ساخته است.
اکنون زمان آن فرا رسیده که همه نخبگان، جریان‌های سیاسی، جوانان مؤمن و مسئولان کشور، این بیانیه را نه‌فقط بخوانند، بلکه آن را اجرا کنند؛ چرا که بی‌عملی، بزرگ‌ترین تهدید برای آینده انقلاب خواهد بود. بیانیه گام دوم، فرصتی تاریخی برای جهش بزرگ ملت ایران است؛ فرصتی که اگر جدی گرفته شود، ثمره آن نه‌تنها آبادانی کشور، بلکه احیای تمدن اسلامی و اثرگذاری ایران در آینده جهان خواهد بود.
