نرخ بیکاری 6 درصد یا 9.8 درصد؟ بررسی تناقضات آمار اشتغال در کهگیلویه و بویراحمد واقعیتی که معاون وزیر از آن پرده برداشت!

در شرایطی که مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد نرخ بیکاری را 6 درصد اعلام کرده‌اند، مرکز آمار ایران این نرخ را به‌طور رسمی 9.8 درصد عنوان کرده است. این اختلاف معنادار در آمار، سوالات جدی درباره دقت و شفافیت اطلاعات ارائه شده توسط برخی مسئولان را به وجود می‌آورد و ضرورت بررسی دقیق‌تر وضعیت اشتغال در این استان را نمایان می‌سازد.
بر اساس تعاریف سازمان برنامه و بودجه، بیکاری به‌گونه‌ای تعریف می‌شود که اگر فردی در یک ماه تنها سه روز در یک شغل غیررسمی مانند سبزی‌فروشی فعالیت کند و در 27 روز دیگر بیکار باشد، همچنان به عنوان شاغل محسوب می‌شود. این تعریف می‌تواند به وضوح نواقص موجود در آمارهای بیکاری را نشان دهد. نرخ بیکاری اعلام شده توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که از هر 100 نفر جویای کار در این استان، حدود 10 نفر بیکار هستند و این آمار شامل افرادی که تنها چند روز در ماه کار می‌کنند، نمی‌شود. «نرخ بیکاری استان کهگیلویه و بویراحمد 9.8 درصد و 2 درصد از میانگین نرخ بیکاری کشور بالاتر است.»
علاوه بر این، نرخ مشارکت اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد 33.7 درصد اعلام شده است، که به معنای این است که حدود 60 درصد از افراد در سنین کار، در بازار کار فعالیت ندارند و تمایلی به اشتغال ندارند. «تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل»
اشتغال و بیکاری، از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هرکشوری است، به‌گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود. نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش کبنا، بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ بیکاری اکثر استان‌های کشور در پاییز ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ کاهش یافته، اما این به معنی بهبود بازار کار در استان‌های ایران نیست. بر اساس جدیدترین داده‌های مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری کشور در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته کاهش یافته است. اگر وضعیت این شاخص را به تفکیک استان بسنجیم، نرخ بیکاری اکثر استان‌های کشور در پاییز ۱۴۰۳ نسبت به پاییز ۱۴۰۲ کم شده است. کمترین و بیشترین نرخ بیکاری در پاییز جاری به‌ترتیب متعلق به استان‌های سیستان و بلوچستان و تهران بوده که نسبت به پاییز ۱۴۰۲ کاهش یافته است.

این کاهش نرخ بیکاری لزوماً نمی‌تواند به نیکی تعبیر شود، زیرا برای تعیین دقیق‌تر وضعیت بازار کار باید نرخ بیکاری را با نرخ مشارکت سنجید. باتوجه‌به اینکه در پاییز امسال هم نرخ بیکاری و هم نرخ مشارکت کاهش‌یافته، می‌توان نتیجه گرفت که وضعیت بازار کار کشور وخیم‌تر شده است.
نرخ بیکاری چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق تعریف مرکز آمار ایران، افراد ۱۵ساله و بیشتر جمعیت حاضر در سن کار تلقی می‌شوند و وضعیت آنها در آمارهای بازار کار محاسبه می‌شود. این جمعیت به دو بخش جمعیت فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. جمعیت فعال شامل افراد شاغل و بیکار می‌شود. منظور از افراد بیکار کسانی هستند که در جستجوی شغل هستند ولی موفق به یافتن آن نشده‌اند. از نسبت افراد بیکار به جمعیت فعال، نرخ بیکاری به دست می‌آید.
اشتغال یک پدیده فصلی است و برای سنجش وضعیت بازار کار باید شاخص‌های آن را در یک فصل با فصل مشابه در دوره قبلی مقایسه کرد. در پاییز امسال نرخ بیکاری به ۷.۲ درصد رسیده که در مقایسه با پاییز سال گذشته کاهشی ۰.۴ واحد درصدی داشته است.

031018

کاهش نرخ بیکاری استان‌ها به طور معناداری
در پاییز امسال، استان سیستان و بلوچستان بیشترین نرخ بیکاری را داشته است. نرخ بیکاری این استان ۱۲.۵ درصد بوده که در مقایسه با پاییز گذشته یک واحد درصد کاهش داشته است. پس از آن، استان خوزستان قرار دارد که نرخ بیکاری آن به ۱۱.۹ درصد رسیده است. با اختلاف کمی، استان کرمانشاه قرار دارد که در پاییز امسال نرخ بیکاری ۱۱.۸ درصدی را تجربه کرده است. نرخ بیکاری استان‌های خوزستان و کرمانشاه در پاییز جاری نسبت به پاییز سال گذشته افزایش‌یافته است.
در آن‌سوی طیف، استان تهران در پاییز ۱۴۰۳ با ۴.۵ درصد کمترین نرخ بیکاری را داشته است. در جایگاه دوم، دو استان خراسان جنوبی و مازندران با ۴.۷ درصد کمترین نرخ بیکاری را در پاییز جاری داشته‌اند. در رتبه سوم، استان یزد قرار دارد که نرخ بیکاری آن در پاییز امسال ۵.۵ درصد بوده است. نرخ بیکاری این استان‌ها در مقایسه با پاییز ۱۴۰۲ کاهش‌یافته است.
شایان‌ذکر است که برای سنجش وضعیت بازار کار نرخ بیکاری به‌تنهایی کافی نیست و باید سطح نرخ مشارکت را نیز در نظر گرفت. اگر کاهش نرخ بیکاری با کاهش نرخ مشارکت همراه باشد، یعنی افرادی که در جستجوی کار هستند از پیداکردن شغل ناامید شده‌اند و از جمعیت فعال خارج شده‌اند.
اگر هم‌زمان با کاهش نرخ بیکاری، نرخ مشارکت افزایش یابد، به معنای افزایش اشتغال و بهبود بازار کار است. همچنین، اگر نرخ بیکاری و مشارکت هر دو افزایش یابند، به این معناست که افراد بیشتری وارد جمعیت فعال شده‌اند و چشم‌انداز آنها از بازار کار مثبت بوده که اشتیاق پیداکردن کار داشته‌اند.
نرخ بیکاری در ۲۶ استان تک‌رقمی شد
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در پاییز ۱۴۰۳ به ۷.۲ رسید که کمترین نرخ بیکاری در سال‌های اخیر است. همچنین نرخ بیکاری در ۲۶ استان کشور نیز تک‌رقمی شده است.
مرکز آمار ایران شامگاه دوشنبه نرخ بیکاری فصل پاییز ۱۴۰۳ را منتشر کرد. جزئیات مربوط به طرح آمارگیری از نیروی کار نشان می‌دهد نرخ بیکاری به ۷.۲ درصد رسیده که کمترین نرخ بیکاری است که تاکنون ثبت شده است. این نرخ در مقایسه با مدت‌زمان مشابه سال گذشته ۰.۴ درصد کاهش‌یافته است.
نرخ بیکاری در ۲۶ استان کشور تک‌رقمی شده است و در میان آن‌ها تهران و مازندران رتبه‌های نخست را دارند.
بر اساس این گزارش، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، البرز، ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال‌وبختیاری، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، زنجان، سمنان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد دارای نرخ تک‌رقمی هستند.
کمترین نرخ بیکاری با ۴.۵ درصد برای تهران و ۴.۷ درصد برای مازندران و خراسان جنوبی به ثبت رسیده است.
البته نکته مهم این است که نرخ مشارکت اقتصادی در تهران نسبت به گذشته کاهش داشته است. بیشترین نرخ بیکاری نیز به ترتیب متعلق به استان سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمانشاه و لرستان است.
بااین‌وجود، یدالله رحمانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد شنبه‌شب (15 دی ماه 1403) نرخ بیکاری استان را 6 درصد اعلام کرد و گفت: در شاخص‌های بیکاری، ما متوسط کشور هستیم و نرخ اشتغال ما ۶ درصد و نرخ فعالیت‌های اقتصادی ما ۷ درصد است. حدود ۷ تا ۸ درصد جمعیت استان بیکاری اختیاری دارند، یعنی وارد بازار کار نشده‌اند. این یکی از دغدغه‌های مهم استان است و از مردم می‌خواهیم در بازار اشتغال فعال شوند و داوطلبانه جویای کار شوند.»

مرکز آمار ایران نرخ مشارکت اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد را 33.7 اعلام کرد.

همچنین نصرالله بازوند معاون حقوقی و امور استان‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باتوجه‌به رتبه آخر ایجاد اشتغال در استان کهگیلویه و بویراحمد و بدون اشاره به آمار و باوجود ظرفیت‌های متعدد و سرشار در حوزه‌های مختلف، گفت: همه ما در بروز این مشکل مقصر هستیم و گزارش این وضعیت در استانی بااین‌همه داشته‌ها قابل‌توجیه نیست.
بازوند اظهار کرد: باید بررسی کنیم و دلایل دخیل این ضعف و چالش اساسی در این استان باوجود همه ظرفیت‌های متعدد از منابع انسانی، قابلیت‌های متعدد در زمینه کشاورزی، نفت و گاز، صنعت، آب، گردشگری، منابع طبیعی و گیاهان دارویی، و همچنین معادن غنی و بسیاری از داشته‌های دیگر را به طور دقیق، علمی و عمیق احصا کرد.
وی بیان کرد: در دیداری که با "ید اله رحمانی" استاندار کهگیلویه و بویراحمد داشتیم به‌شدت از وضعیت اشتغال و نابسامانی در حوزه تعاون و وجود برخی ناهماهنگی‌ها اظهار گلایه داشتند و خواستار ساماندهی این وضعیت شدند.
بازوند همچنین وضعیت نامناسب اشتغال استان کهگیلویه و بویراحمد بی‌ربط با شیوه مدیریت‌ها ندانست و گفت: حضورنیافتن نوذر شبرنگ مدیرکل سابق اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این جلسه و همچنین در دیدار با استاندار، عمل خوبی نیست، در طول 30 سال خدمتم، اولین‌بار است که می‌بینم مدیرکلی در مراسم تودیع خود حضور پیدا نمی‌کند.

معاون وزارت کار: «نبود هماهنگی در مدیریت منابع انسانی، به بیکاری در کهگیلویه و بویراحمد دامن می‌زند»

وی پرده از واقعیتی برداشت و گفت: «من در دو ماه اخیر اگر در طول روز 100 تماس داشتم هر موقع تلفن همراه خودم را بر می‌داشتم، 0917 بود. گلایه‌مندی، چرا باید این اتفاق بیفتد؟ من خدمت استاندار عزیز هم گفتم، گلایه بود که در عملکرد اشتغال آخرین استان کشور هستیم، آیا ظرفیت یا توانش را نداریم؟ نه، چون اختلافات درون دستگاهی و اختلاف بین منابع انسانی و مدیریت خودش را نشان می‌دهد.»
این نکته جالب را هم بدانید بد نیست، مدیرکل سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کهگیلویه و بویراحمد با خودروی بیت‌المال به شیراز رفته است، کی باید این خودرو را برگرداند.

شايان ذکر است بر اساس بررسي‌هاي به عمل آمده، به دليل تحولات اجتماعي صورت گرفته در زمينه سن ورود به بازار كار در سال‌هاي اخير در كشورهاي مختلف حداقل سن 15 سال، براي بررسي شاخص‌هاي كليدي بازار كار در نظرگرفته شده، كه به دليل تحولات مشابه در كشورمان، از فصل بهار 1398 شاخص¬هاي عمده بازار كار كشور براساس جمعيت 15 ساله و بيش‌تر محاسبه و ارائه شده است.
این گزارش نافی خدمات مسئولان نیست و صرفاً در راستای اصلاح رویه‌ها و فرایندها منتشر شده و کبنا نیوز آمادگی درج پاسخ مسئولان مربوطه را دارد. به نظر می‌رسد که سیاست‌های خوب دولت در بحث اشتغال، تولید و رونق اقتصادی در این استان به‌نحو احسن اجرا نمی‌شود.