لاریجانی چالشی جدی برای رئیسی خواهد بود / شکست در انتخابات برای رئیسی به منزله انزوای سیاسی اوست

کبنا ؛ حدود یک ماه به انتخابات ریاست جمهوری در ایران باقی مانده و نام‌هایی مطرح شده‌اند. در میان سناریوهای محتمل به نظر می‌رسد دوئل نهایی احتمالی بین "ابراهیم رئیسی" رئیس قوه قضائیه و "علی لاریجانی" رئیس سابق مجلس باشد.
  به گزارش کبنا نیوز، نشریه فرانسوی «ماریان» در گزارشی به سناریوهای محتمل برای انتخابات ریاست جمهوری پرداخته است و می‌نویسد: «در ظاهر یک عدد است: 592. این رقم تعداد نامزدهای بالقوه شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران هستند که ثبت نام کرده‌اند و همه آنان آرزو دارند به نهاد ریاست جمهوری در خیابان پاستور در تهران پایتخت ایران راه یابند چرا که در ایران هیچ نامزدی برای ثبت نام شرکت در رقابت انتخاباتی به حمایت مالی یا عضویت در حزب سیاسی نیازی ندارد و داشتن شناسنامه کافی است.
 با این وجود، این افراد باید تأیید صلاحیت شوند. باید سیاستمدار یا روحانی باشند، ایمان به تشیع، متدین بودن و داشتن عقل از جمله شروط تأیید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی بوده‌اند. در این دوره از انتخابات اما تفسیرهای حقوقی تازه‌ای نیز از سوی شورای نگهبان به شرایط نامزدهای منتخب افزوده شده‌اند از جمله الزام سن نامزدها بین 40 تا 75 سال و دارا بودن مدرک کارشناسی ارشد یا معادل آن.
 این نشریه فرانسوی در ادامه می‌افزاید:«در طول دو دوره ریاست جمهوری روحانی، ایران شاهد موج‌های اعتراضی بی سابقه‌ای بود. در پایان سال 2017 میلادی و در پایان سال 2019 میلادی و سپس در آغاز سال 2020 میلادی، ایران غرق در بحران‌های اقتصادی بود.
شهروندان ایرانی ناامید از زندگی روزمره و بدون چشم انداز به خیابان‌ها آمدند و علیه اصلاح طلبان و اصولگرایان شعار دادند. پس از برخورد با اعتراضات، اکنون فصل انتخابات در ایران فرارسیده است. طبق نظرسنجی‌ها میزان مشارکت در انتخابات به پایین‌ترین حد ممکن خواهد رسید.
 این موضوع تهدیدی برای مشروعیت نظام سیاسی ایران خواهد بود. انتظار می‌رود عدم شرکت گسترده در انتخابات ریاست جمهوری آینده به دلایلی چون ناامیدی، برخورد با اعتراضات سال‌های اخیر و بحران اقتصادی باشد.
در مورد انتخابات، چند سناریو قابل طرح و تصور است. نخستین سناریو آن که احتمال آن وجود دارد که نامزدهای بحث برانگیزی چون «محمود احمدی نژاد» رئیس جمهوری سابق یا «مصطفی تاج زاده» از فعالان اصلاح طلب و معاون سابق «محمد خاتمی» رئیس جمهوری اصلاحات که چندین سال زندانی بوده و خواستار تغییرات ساختار در نظام سیاسی ایران شده تأیید صلاحیت شوند.
 این نامزدها می‌توانند مردم را بسیج کرده و آنان را ترغیب به مشارکت در انتخابات کنند. با این وجود، این موضوع تأثیر شدیدی در هرم قدرت خواهد داشت و باعث ایجاد زمین لرزه سیاسی در میان نخبگان حاکم خواهد بود.
سناریوی دوم که محتمل‌تر از سناریوی پیشین به نظر می‌رسد یک بازی کنترل شده خواهد بود که بین خودی‌ها برگزار خواهد شد. دوئلی میان «ابراهیم رئیسی» رئیس فعلی قوه قضاییه و «علی لاریجانی» رئیس سابق مجلس.
 یکی نگاه تندتر و بسته‌تر به مسائل دارد و دیگری رویکردی عملگرایانه. در حالی که رئیسی بر مسائل مرتبط با سیاست داخلی تاکید دارد لاریجانی سیاستی را مطرح می‌کند که هدف اش تسهیل روابط خارجی برای توسعه اقتصادی است.
این سناریو هم چنین به نتیجه مذاکرات در مورد برجام در وین بستگی دارد. اگر چشم انداز توافق نامه تازه‌ای با امریکا پیش رو باشد این سناریو محتمل است و لاریجانی با وعده تسهیل روابط خارجی به خاطر توسعه اقتصادی پیشتاز خواهد بود. در آن صورت مقام عالی رهبری ایران نیز ممکن است با پیشتازی نیروهای میانه رو تحت هدایت «لاریجانی» که پیش‌تر مذاکره کننده هسته‌ای بود موافقت نمایند.
 «حسن فحص» ستون نویس معروف نشریات عربی از جمله بخش عربی روزنامه "ایندیپندنت" در مقاله تازه‌ای درباره نامزدی رئیسی و لاریجانی برای انتخابات 1400 می‌نویسد:"تردیدی نیست که ابراهیم رئیسی با نقشی که در سلسله مراتب نظام سیاسی ایران و مراجع قضایی دارد و این که پیش‌تر تجربه شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 را داشت (که در آن 16 میلیون رأی کسب کرد اما در مجموع به روحانی باخت) اولین گزینه محافظه کاران و برجسته‌ترین نامزد آنان در نبرد برای کسب کنترل قوه مجریه باشد.
این واقعیت نشان دهنده بحران جریان اصولگرا در ایران در تولید رهبران و شخصیت‌هایی است که قادر به ارائه یک گفتمان سیاسی باشند و یا قادر باشند تحولی عمده را ایجاد کنند. اصولگرایان اکنون تنها قادر به معرفی نامزد با فشار آوردن به نامزدی خاص و افرادی هستند که پیش‌تر تجربه انتخاباتی داشته‌اند.
 او در ادامه می‌نویسد: «نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند در خوش بینانه ترین حالت ممکن میزان مشارکت در انتخابات پیش رو 40 درصد خواهد بود. اکثریت شرکت کنندگان در انتخابات ریاست جمهوری امسال احتمالاً طرفداران اصولگرایان خواهند بود.»
با این حال، واقعیت آن است که احتمال آن وجود دارد که پایگاه رأی دهندگان به رئیسی نیز در مقایسه با انتخابات پیشین (16 میلیون رأی) ریزش کرده باشد و رئیسی در این انتخابات نتواند بیش از 10 میلیون آرا را به خود اختصاص دهد و تمایل و انگیزه‌ای برای رأی دهندگان به او نیز به منظور شرکت در انتخابات وجود نداشته باشد.
 واقعیت آن است که رئیسی قادر به بسیج پایگاه اجتماعی گسترده پشت سر خود نیست تا بتواند از آن طریق اطمینان کسب کند که در فرایندی آسان به ساختمان نهاد ریاست جمهوری راه خواهد یافت. به نظر می‌رسد ورود «علی لاریجانی» به مبارزات انتخاباتی نقشی محوری در بی ثبات سازی وضعیت رئیسی داشته باشد. اکنون لاریجانی باعث ایجاد دو قطبی در جبهه اصولگرایان شده است آن هم درست زمانی که این اردوگاه نیازمند است تا تمام تلاش و نیروی خود را پشت سر یک نامزد واحد بسیج کند تا بتواند به موفقیت دست یابد.
نفوذ لاریجانی محدود به جریان محافظه کار نخواهد ماند. او قادر است اقشار گسترده‌تری فراتر از اردوگاه اصولگرایان از جمله راست‌های سنتی، چپ‌های میانه رو و نیروهای اعتدال گرا و بخشی از طیف رأی دهندگان خاکستری را نیز به سوی خود جذب کند این موضوع به او اجازه می‌دهد به رقیبی واقعی در برابر «رئیسی» تبدیل شود.
 البته این وضعیت، بحرانی جدی برای نیروهای اصلاح طلب نیز ایجاد خواهد کرد که قادر به معرفی نامزدی قدرتمند و واحد نیستند. به نظر می‌رسد رئیسی با یک بحران واقعی مواجه است که آینده سیاسی او و هم چنین آرزوهایی که فراتر از تلاش برای کسب مقام ریاست جمهوری دارد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
 همین موضوع سبب شده تا او به عنوان نامزد مستقل و بدون اشاره به وابستگی به هیچ جناح سیاسی‌ای وارد عرصه انتخابات شود چرا که آگاه است در صورت انتساب او به جریان محافظه کار شانس اش برای کسب آرای بیش‌تر کاهش می‌یابد. شکست «رئیسی» در انتخابات پیش رو می‌تواند نقش او در سلسله مراتب نظام سیاسی ایران نیز تهدید کند.
 این بدان معناست که «رئیسی» با شکست احتمالی مجبور می‌شود در وضعیت تضعیف شده به مقام ریاست قوه قضائیه بازگردد و یا به انزوای سیاسی برود مگر آن که شرایط او را متقاعد سازد تا به نفع یکی از نامزهای اصولگرا از رقابت کناره گیری کند.
 در آن صورت وضعیت او شبیه وضعیتی می‌شود که برای آیت الله "هاشمی رفسنجانی" و "حسن روحانی" در انتخابات ایجاد شده بود کنار رفتن یک بازیگر بزرگ به نفع بازیگر همسو و پیروی کننده از او. در آن صورت، "رئیسی" می‌تواند موقعیت خود را در حلقه تصمیم گیری و نفوذ در نظام سیاسی ایران حفظ کند.»