جشنواره‌ها، صرفاً جشن یا پل توسعه؟ / بررسی لزوم برنامه‌ریزی راهبردی در کهگیلویه و بویراحمد / آیا جشنواره‌ها به جای توسعه اقتصادی، نمایش فصلی باقی می‌مانند!

رهبر معظم انقلاب فرمود؛ «جهش تولید اهمّیّت دارد چون اگر واقعاً تولید را بتوانید جهش بدهید، همه‌ی شاخصهای اقتصادی مهمّ کشور تغییر پیدا میکند، تحوّل پیدا میکند؛ تولید این جوری است؛ یعنی اشتغال پایدار به وجود می‌آید، بیکاری کاهش پیدا میکند، صادرات رونق پیدا میکند، درآمد ارزی برای کشور فراهم میشود، نرخ تورّم کاهش پیدا میکند؛ علاوه‌ی بر اینها استقلال اقتصادی در کشور به وجود می‌آید و این موجب عزّت ملّی است.» جشنواره‌های میوه می‌توانند، شروع یک مسیر باشند. جشنواره انگور در سی‌سخت و جشنواره انار در مارین گچساران، اتفاقی تازه و امیدبخش در تقویم فرهنگی و کشاورزی استان کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌آیند. رویدادهایی که انتظار می‌رفت گامی مؤثر در معرفی ظرفیت‌های کشاورزی، گردشگری و فرهنگی استان باشند، اما نبود نگاه اقتصادی و مشارکت بین‌بخشی موجب شده این برنامه‌ها بیش از آنکه راهبردی و توسعه‌محور باشند، به نمایش‌های فصلی شباهت پیدا کنند.

در سال‌های اخیر، برگزاری جشنواره‌های مشابه در دیگر نقاط کشور ــ از جشنواره آلو در نیشابور و گردو در تویسرکان گرفته تا گلاب‌گیری در کاشان، زعفران در قائنات، خرما در جیرفت، سنجد در خراسان و انار در ساوه و نی‌ریز ــ نشان داده است که اگر چنین رویدادهایی با برنامه‌ریزی اقتصادی همراه شوند، می‌توانند علاوه بر جذب گردشگر، به صادرات محصولات، رونق صنایع وابسته و افزایش درآمد کشاورزان بینجامند.
در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز جشنواره‌های میوه با شور و استقبال مردم برگزار شد؛ از اجرای موسیقی محلی و برپایی غرفه‌های صنایع دستی و محصولات باغی گرفته تا حضور مسئولان و شهروندان در فضایی شاد و صمیمی. با این حال، پس از فروکش کردن هیاهوی جشنواره، پرسش‌های مهمی در ذهن مردم باقی ماند:
جریان جشنواره انگور چه بود؟ هدف آن چه بود؟ چه دستاوردی برای باغداران داشت؟
برگزاری جشنواره، اگر صرفاً به چند غرفه، چند سخنرانی و چند عکس یادگاری محدود شود، نتیجه‌ای جز هزینه و هیجان کوتاه‌مدت در پی نخواهد داشت. جشنواره زمانی معنا و اثر واقعی پیدا می‌کند که در زنجیره‌ای از تولید، بازاریابی، صادرات و برند‌سازی قرار گیرد. تحقق این هدف نیازمند هم‌افزایی میان دستگاه‌هایی چون جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، گمرک، اتاق بازرگانی و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است.
طعم و کیفیت انگور سی‌سخت در کشور کم‌نظیر است، همان‌گونه که انار مارین می‌تواند به برند ملی تبدیل شود. این دو منطقه ظرفیت تبدیل شدن به قطب‌های تولید و فرآوری محصولات باغی را دارند، اما تا زمانی که برنامه‌ریزی اقتصادی و پیگیری مدیریتی صورت نگیرد، این ظرفیت‌ها هر سال فقط در قاب جشنواره‌ها تکرار می‌شوند.
جشنواره‌های میوه، اگر با نگاه توسعه‌محور طراحی شوند، می‌توانند پلی میان فرهنگ، کشاورزی و اقتصاد محلی باشند. اما اگر نگاه ما صرفاً به «برگزاری» باشد نه «بهره‌برداری»، همچنان انگور سی‌سخت با قیمت‌های ناچیز روانه میدان‌های شیراز خواهد شد و انار مارین در بازارهای سنتی محلی فروخته می‌شود — بی‌آنکه سهمی در رونق پایدار کشاورزی و معیشت مردم داشته باشند.
اکنون زمان آن رسیده است که اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، سازمان جهاد کشاورزی، استانداری و دیگر دستگاه‌های اجرایی استان با تدوین نقشه‌ای جامع برای «برندسازی و توسعه بازار محصولات باغی»، از سطح جشنواره عبور کرده و وارد مرحله‌ی بهره‌برداری اقتصادی شوند. مردمان سی‌سخت و مارین، دیگر به جشن‌های کوتاه‌مدت توجهی ندارند؛ آنان انتظار دارند مسئولان، جشنواره را به «فرصتی ماندگار برای توسعه» تبدیل کنند — فرصتی که ثمره‌اش نه در قاب عکس‌ها، بلکه در رونق معیشت و شکوفایی اقتصاد محلی دیده شود.