رمزگشایی واعظی از سکوت مخالفان FATF

کبنا ؛ بالاخره پس از کش و قوس های فراوان، لایحه پالرمو به صورت مشروط در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شد. اتفاقی که با واکنش هایی همراه شد. مانند علی مطهری که گفت: «دلایلی را که برای مسکوت گذاشتن این لایحه گفتند، در طول چندین جلسه در مجمع تشخیص بررسی شده و چندان قانع‌کننده نبوده است. من فکر می‌کنم الان آن تردیدها از بین رفته است.»
محمود واعظی، رئیس دفتر دولت دوازدهم، هم در گفت و گویی با خبرگزاری خبرآنلاین، بیان کرد: «امیدوارم با توجه به شرایط اقتصادی کشور و امید مثبت شکل گرفته به واسطه رو به جلو بودن مذاکرات رفع تحریمهای ظالمانه، مجمع با همین روحیه هم‌راستا با تلاش‌های تیم مذاکره‌کننده موانع موجود روابط بانکی کشور را رفع کنند.»
وی تاکید کرد: «به نظر می‌رسد نظام مصمم است تا برخی از نارسایی های گذشته از مسیر «اعتدال»، «کار کارشناسی» و به شکل کاملا واقع گرایانه و عقلایی حل شود. مذاکرات رفع تحریم های ظالمانه هسته ای که در جریان است نیز در راستای نیل به همین هدف معقول صورت می‌پذیرد.»
مشروح گفتگوی محمود واعظی، رئیس دفتر دولت دوازدهم را در خبرآنلاین بخوانید؛
*********
* آقای واعظی! لایحه پالرمو به‌صورت مشروط در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شد. واکنش شما به تصویب این لایحه بعد از ۱0 سال چیست؟
به زعم بنده تصویب مشروط لایحه پالرمو اقدامی بسیار مثبت در ارتباط با گشایش روابط بانکی با بانک های خارجی است. تصویب مشروط پالرمو از منظر حقوق بین‌الملل به معنای پذیرش یک سند با حق شرط (reservation) است؛ البته مشروط بر اینکه این شرط‌ها با روح و مفاد کلی کنوانسیون مغایرت نداشته باشد و در عرف پذیرش اسناد بین المللی مرسوم است. البته در این معاهده حق شرط ممنوع نشده است.
قرار است لایحه دوم یعنی CFT نیز در جلسه آینده بررسی شود؛ امیدوارم آن لایحه نیز در جلسه بعدی مجمع به تصویب برسد تا همزمان با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای، گشایش نسبی در روابط خارجی و نهایتا اقتصاد کشور ایجاد شود. از این‌رو، اقدام سازنده و رو به جلو مجمع تشخیص مصلحت نظام را به عنوان گامی مثبت در جهت تأمین و بسط منافع ملی به فال نیک می‌گیرم.
امیدوارم با توجه به شرایط اقتصادی کشور و امید مثبت شکل گرفته به واسطه رو به جلو بودن مذاکرات رفع تحریم های ظالمانه، مجمع با همین روحیه هم‌راستا با تلاش‌های تیم مذاکره‌کننده موانع موجود روابط بانکی کشور را رفع کنند. امید آن دارم که این دو پرونده به شکل موازی اما هم افزا پیشرفت کند و شرایط بهتری برای اقتصاد کشور فراهم نماید.
نظام مصمم است تا برخی از نارسایی های گذشته حل شود
* فکر می‌کنید در تأیید این لایحه، نظام به یک تصمیم واحد رسیده است؟
به نظر می‌رسد نظام مصمم است تا برخی از نارسایی های گذشته از مسیر «اعتدال»، «کار کارشناسی» و به شکل کاملا واقع گرایانه و عقلایی حل شود. مذاکرات رفع تحریم های ظالمانه هسته ای که در جریان است نیز در راستای نیل به همین هدف معقول صورت می‌پذیرد. با توجه به شرایط روز جامعه و متغیرهای سیاسی و اقتصادی، به نظر می‌رسد اعضای مجمع نیز می‌خواهند این مشکل را مرتفع نمایند.
ممکن است امید به توافقات هسته‌ای به تغییر نگرش اعضای مجمع کمک کرده باشد
* این لایحه اکنون تصویب شده؛ چرا در دولت آقای روحانی با وجود پیگیری، به نتیجه نرسید؟
در آن برهه، ملاحظاتی مطرح گردید که تصمیم گیران گمان می‌بردند ما به‌عنوان نماینده دولت درصدد توجیه آن موارد دارای ابهام هستیم. اما همان استدلال‌های منطقی کارشناسان دولت دوازدهم، از سوی دولت سیزدهم و دولت فعلی نیز مطرح شد.
افزون بر این، آثار عدم تصویب این لوایح  و استمرار تحریم ها بر وضعیت اقتصادی کشور به شکل فزاینده ای آشکارتر شد. البته ممکن است امید به توافقات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها هم به تغییر نگرش اعضای مجمع کمک کرده باشد تا در زمان گشایش های بین‌المللی به واسطه رفع تحریم ها، موانع قانونی گریبانگیر بانک ها نشود و مانعی باقی نماند. لایحه پالرمو یا کنوانسیون مقابله با جرائم سازمان‌یافته فراملی یکی از اسناد مکمل استانداردهای گروه ویژه اقدام مالی (FATF) است. 
در عمل، عدم تصویب این لوایح موجب شد که ایران در فهرست سیاه FATF قرار گیرد، که تبعات آن محرومیت از روابط شفاف بانکی و افزایش بالاسری های غیر ضرور و هزینه بالای مبادلات بین‌المللی بود. 
فرضیه سیاسی کاری اعضای مجمع را رد می‌کنم اما...
* گفته می شود در زمان دولت آقای روحانی سیاسی‌کاری در مخالفت با این لوایح صورت گرفته بود؟
نمی‌خواهم بگویم سیاسی‌کاری بود. بسیاری از اعضای مجمع افرادی شریف و مستقل‌اند که عموماً از جناح‌بندی‌ها پرهیز دارند. شاید اطلاعات نادرست یا ناقص به اعضاء داده می‌شد. البته فضاسازی هایی توسط مخالفین انجام می‌شد که موجب عدم تمرکز در جمع‌بندی می‌گردید.
در هر صورت مسیری البته پرهزینه طی شد تا اعضا به این نتیجه برسند که مصلحت کشور ایجاب می‌کند این مانع بزرگ در  روابط بانکی ایران با بانک های خارجی رفع شود.
اینکه سعید جلیلی درباره FATF سیاسی کاری کرده پذیرفتنی است
* روایتی از آقای جلیلی وجود دارد که گفته‌اند ما FATF را قبول داریم، ولی چون دولت روحانی آن را پیگیری می‌کرد، نمی‌خواستیم تصویب شود؟
اینکه برخی افراد مانند ایشان سیاسی‌کاری کرده و می‌کنند پذیرفتنی است. ولی وقتی از "مجمع تشخیص" صحبت می‌شود، با توجه به شناختی که از اعضا دارم، فرضیه سیاسی کاری آنان را رد می‌کنم. این موضوع در مناظره ریاست جمهوری اخیر نیز مطرح شد و ایشان هم پاسخی ندادند.
سکوت‌شان ممکن است مؤید چنین برداشت‌هایی باشد. اما به‌روشنی می‌توان گفت که افرادی با دیدگاه‌های مشابه ایشان تلاش زیادی کردند تا هم با برجام و هم با FATF مخالفت و تصویب انها با شکست روبرو شود. 
مخالفان FATF فعلاً تصمیم گرفتند که سکوت کنند
* فکر می‌کنید افرادی که در گذشته سیاسی‌کاری کردند، حالا که نظام به این تصمیم رسیده، توجیه شدند یا به کارشکنی های خودشان ادامه خواهند داد؟
نمی‌دانم نظرشان عوض شده یا خیر، اما انتخابات ۱۵ تیر نشان داد که اگر بخواهند همان تفکر را ادامه دهند، در مقابل مردم قرار می‌گیرند و متعاقبا نمی توانند به قدرت که خاستگاه اصلی آنان است دست یابند. لذا تصور می‌کنم وقتی دیدند نظام به تصمیمی رسیده تا مشکلات کشور حل شود، چه قبول داشته باشند و چه نه، فعلاً تصمیم گرفتند که سکوت کنند.
به جهت جمع بندی باید عرض کنم که تصویب لایحه پالرمو و ان‌شاءالله در سریعترین زمان ممکن CFT، صرف‌نظر از مفاد فنی آن‌ها، نشانه‌ای از تعامل و تعادل میان نهادهای حاکمیتی است.
 همه می‌دانیم که نظام حقوق اساسی ایران در صورت استفاده دقیق از سازوکارهای قانونی، قابلیت رفع کلیه موانع ساختاری کشور را داراست. تصمیم مجمع، اگرچه دیرهنگام،از نظر اصول حقوقی در چارچوب اختیارات آن نهاد می‌تواند آغازی برای بهبود شفافیت و مسئولیت‌پذیری مالی در سطح ملی و نهایتا توسعه و رشد کشور باشد.