تاریخ انتشار
يکشنبه ۶ خرداد ۱۴۰۳ ساعت ۱۰:۱۲
کد مطلب : ۴۷۶۳۰۲
اعلام جزئیاتی مهم از انتخابات ریاست‌جمهوری ١٤٠٣؛
آغاز گمانه‌زنی‌ها در مورد انتخابات ریاست جمهوری؛ از پرویز فتاح، علی لاریجانی، قالیباف و محمدجواد ظریف
۱
کبنا ؛
بعد از وقوع سانحه تلخ برای رئیس‌جمهور و همراهانشان، اکنون موضوع برگزاری انتخابات و برگزیده شدن رئیس جدید قوه مجریه جدید، به موضوع اصلی محافل سیاسی کشور تبدیل شده است. حدود یک ماه دیگر شخص جدیدی از سوی مردم به عنوان رئیس‌جمهور برگزیده خواهد شد اما شاید پرسش مهم برای افکار عمومی این باشد که احتمال کدام جریان یا اشخاص از شانس بیشتری برای ریاست پاستور برخوردار هستند؟ طبق اعلام ستاد انتخابات کشور، پنجشنبه هفته جاری ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری آغاز می‌شود.
به گزارش کبنا، براساس قانون می‌بایست انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری در خرداد سال ۱۴۰۴ و بعد از پایان دوره چهارساله دولت سیزدهم برگزار می‌شد که به‌علت سانحه بالگرد حامل آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور و همراهانش و شهادت آنان، زودتر از موعد برگزار می‌شود.
طبق اعلام ستاد انتخابات کشور، با هماهنگی شورای نگهبان جدول زمانبندی انتخابات نهایی شده و ۱۰ خرداد تا ۱۴ خردادماه به‌مدت ۵ روز موعد ثبت‌نام از داوطلبان خواهد بود.
سپس شورای نگهبان از ۱۵ تا ۲۱ خرداد صلاحیت‌های ثبت‌نام‌کنندگان را بررسی می‌کند و روز ۲۲ خرداد اسامی نامزدهای انتخابات دولت چهاردهم منتشر خواهد شد. به‌گفته سخنگوی ستاد انتخابات، مهلت تبلیغات کاندیداها از ۲۳ خرداد تا ۶ تیرماه است و رأی‌گیری برای انتخابِ نهمین رئیس‌جمهور ایران در روز ۸ تیر ۱۴۰۳ انجام خواهد گرفت.
ستاد انتخابات برای برگزاری رأی‌گیری الکترونیک در چند حوزه ازجمله کلانشهر تهران و برخی دیگر کلانشهرها اعلام آمادگی کرده اما این مسئله منوط به تأیید از سوی شورای نگهبان است که هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است.دولت چهاردهم کار خود را از تیرماه ۱۴۰۳ آغاز خواهد کرد و تا سال ۱۴۰۷ ادامه می‌یابد.
آغاز گمانه‌زنی‌ها در مورد انتخابات ریاست جمهوری
با توجه به برگزاری زود هنگام انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری در پی شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی، این روزها شاهد افزایش فعالیت های انتخاباتی احزاب و گروههای سیاسی و انتشار اخبار مرتبط با این رویداد هستیم.
احزاب و تشکل‌ها چه کرده‌اند؟
سخنگوی حزب ندای ایرانیان از شروع جلسات این حزب با موضوع انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.
سعید نورمحمدی با ابراز تاسف از حادثه پیش آمده برای رئیس جمهور و همراهان ایشان گفت: طبق قانون اساسی با درگذشت رئیس جمهور انتخابات ریاست جمهوری طی ۴۰ روز آینده برگزار خواهد شد. حزب ندای ایرانیان به همین منظور روز گذشته جلسه فوق العاده شورای سیاست گذاری حزب را برگزار کرد و اعضای سیاست گذاری نسبت به تحولات بعد از سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور بحث و گفت وگو کردند.
وی ادامه داد: با نظر اعضای شورای سیاست گذاری امشب جلسه فوق العاده مشترک شورای مرکزی و شعب استانی حزب برگزار خواهد شد و رویکردها و سیاست های حزب در قبال این انتخابات به بحث و گفت وگو گذاشته خواهد شد.
همچنین قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی با اشاره به اینکه فردا جلسه فوق العاده جبهه اصلاحات برگزار خواهد شد، گفت: اعتماد ملی در انتخابات شرکت می‌کند ولی نوع مشارکت حزب به داوطلبانی که تایید صلاحیت می‌شوند هم بستگی دارد. اگر نامزد اصلاح‌طلب تایید شود حتما در انتخابات فعال هستیم؛ در غیر این صورت به بررسی بیشتر نیاز است.
سخنگوی جبهه اصلاحات هم اعلام کرده است که این جبهه هنوز تصمیمی در مورد انتخابات ریاست جمهوری ۸ تیر نگرفته، اما این انتخابات در دستورکار جبهه اصلاحات است وجلسه انتخاباتی اصلاح‌طلبان فردا برگزار می‌شود. ورود جبهه اصلاحات با گزینه‌های حداکثری بستگی به عملکرد شورای نگهبان دارد.
همچنین نایب‌رئیس خانه احزاب خبرداد که در ۲ روز آینده اولین جلسۀ انتخاباتی احزاب اصولگرا در قالب فراکسیون اصولگرایان خانه احزاب برگزار خواهد شد. سعی می‌کنیم با هم‌افزایی دیگر احزاب اصولگرا در نهایت ۲ یا ۳ نامزد نهایی در عرصۀ انتخابات ریاست‌جمهوری داشته باشیم.
شخصیت‌ها چه می‌گویند؟
دفتر علی لاریجانی به اخبار منتشر شده درباره نامزدی وی در انتخابات واکنش نشان داد و نوشت: اخبار دکتر علی لاریجانی مشاور رهبر انقلاب اسلامی «صرفاً و تنها» از طریق مجاری رسمی ایشان منتشر می شود.
آیت الله علیرضا اعرافی هم کاندیداتوری خود در انتخابات ریاست جمهوری را تکذیب کرده و گفته است که قصد کاندیداتوری در انتخابات ندارم.
بنا بر اخبار منتشر شده، برخی از شخصیت‌های سیاسی کشور به منزل سعید جلیلی رفته و از وی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دعوت کرده‌اند که با مخالفت سعید جلیلی روبرو شدند.
در همین ارتباط حامد سلطانی یکی از حامیان جلیلی با انتشار پستی در اینستا گرام با اشاره به اینکه حزب‌اللهی تر از جلیلی نداریم، نوشته است که اولویت اصلی کشور باید تقویت محور مقاومت باشد و به همین خاطر باید جلیلی رئیس‌جمهور شود. با احمدی‌نژاد و ظریف محور مقاومت تضعیف می‌شود!
بنابر اخبار منتشر شده در دولت بهار نیز جمعی از افرادی که خود را نماینده اقشار مختلف مردم قم معرفی می کردند، روز گذشته با اجتماع در برابر منزل محمود احمدی نژاد مصرانه از او خواستند تا برای به سامان رساندن مشکلات و شرایط سخت امروز کشور، خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهد و در انتخابات پیش رو ثبت نام نماید.
اما صدای ملت با انتشار مطلبی نوشته است، احمدی‌نژاد می‌گوید در حال بررسی شرایط است تا تصمیم بگیرد که در انتخابات، به عنوان نامزد ثبت‌نام کند یا خیر؟
.jpg)
جناح‌های قدرت و دو خواست متعارض حفظ یا تغییر وضع موجود
در سطح ابتدایی، حامیان رئیس‌جمهور شهید که نسبت به راه و روش او وفادارند و منافع جمعی خود را در گرو چنین وفاداری‌ای می‌بینند به‌یقین ترجیح می‌دهند وضعیت موجود را حفظ کنند. طرفداران این‌گونه القا خواهند کرد که هر تغییری به‌واسطه همفکران سیاسی رئیس‌جمهور شهید عملی خواهد شد. پس چندان دور از ذهن نیست که آنان برای صیانت از شیوه و روش سیاست‌ورزی خود و حفظ منافعشان بیش از هر جناح دیگری برای دستیابی به قدرت پیش‌قدم باشند. شاید بی‌دلیل نباشد که گهگاه عکس‌هایی از آنان کنار رئیس‌جمهور متوفی منتشر شده است. تصاویری از چهره‌های وابسته به جناح پایداری که می‌توانند در انتخاباتی آرام و بدون جنجال تبلیغاتی، پیروزی در انتخابات ۱۴۰۰ را تکرار کنند. این خواسته نه خواسته‌ای دور از ذهن است و نه دست‌نیافتنی. اما آنان که جور دیگری فکر می‌کنند، جدا از سودای قدرت و نشستن بر مسند قوه مجریه به این نکته هم باور دارند که در گسست موجود می‌توان مسیر تازه‌ای را در پیش گرفت و برای مشکلات به‌وجودآمده در سال‌های اخیر اقدام عاجل کرد؛ آنان این گسست ناخواسته در جریان قدرت را فرصتی برای تغییر ارزیابی می‌کنند و به آن امیدوارند. البته که این سودا خالی از منافع سیاسی و اقتصادی نیست که کمترین آن بازگشت به قدرت است. این طیف از چهره‌های سیاسی را، اصلاح‌طلبان آری‌گوی تشکیل می‌دهند که در انتخابات مجلس اخیر وفاداری خود را اثبات کرده‌اند، وگرنه بعید است اصلاح‌طلبان دگراندیش در این میانه شانس و تمایلی برای حضور داشته باشند. اصولگرایان معتدل هم در این انتخابات از دیگر جریان‌های سیاسی اقبال بیشتری دارند. این اقبال نه به دلیل وجهه مردمی آنان که از آن محروم هستند، بلکه به این دلیل است که آنان نه آن هستند و نه این. اصولگرایان معتدل جریان قدرت را به نرمی تغییر خواهند داد، با این تأکید که از مسیر اصلی خودش خارج نخواهد شد. آنان همچنین می‌توانند مورد حمایت اصلاح‌طلبان آری‌گوی هم باشند. البته این امکان آری‌گویی دوطرفه است.
از طرح کاندیداهای احتمالی تا به میان آمدن اسامی چهره‌های مشهور
در روزهای اخیر اسامی زیادی به عنوان نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری مطرح شده‌اند. رسانه‌ها اسامی افرادی همانند، عباس آخوندی، محمد جواد آذری جهرمی، محمود احمدی‌نژاد،مجید انصاری، محمد باقری، مهرداد بذرپاش، مسعود پزشکیان، عزیز جعفری، سعید جلیلی، اسحاق جهانگیری، غلامعلی حداد عادل، محمد جواد حق‌شناس، حسین دهقان، علی ربیعی، محسن رضایی، علیرضا زاکانی، محمد شریعتمداری، علی شمخانی، محمد صدر، عزت‌الله ضرغامی، علی طیب نیا، محمدجواد ظریف، محمدرضا عارف، حسین علایی، پرویز فتاح، محمد باقر قالیباف، مصطفی کواکبیان، علی لاریجانی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، محمد مخبر، علی مطهری، شهیندخت مولاوردی، محسن مهرعلیزاده، محمدباقر نوبخت، محسن هاشمی و ناصر همتی را مطرح کرده‌اند.
در این میان آن گونه که تسنیم روایت کرده، اخبار منتشر شده از نشست روز گذشته جبهه اصلاحات ایران به عنوان متولی فعالیت‌های سیاسی و انتخاباتی اصلاح‌طلبان حکایت از آن دارد که گردانندگان این جبهه سیاسی برخلاف انتخابات اسفند مجلس شورای اسلامی که در آن حداقل در ظاهر ماجرا شرکت فعال نکردند، این بار عزم خود را برای کنش‌گری انتخاباتی جزم کرده‌اند و به همین منظور جلسه فردای جبهه اصلاحات، صرفاً با دستور کار نحوه حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد. این رسانه مطرح می‌کند: شنیده‌ها حاکی از این است که از میان کاندیداهای مطرح جریان اصلاحات، تاکنون حضور چهره‌هایی، چون محمدرضا عارف، عبدالناصر همتی محتمل به نظر می‌رسد.
با وجود مطرح شدن تمامی این اسامی به نظر می‌رسد آرایش نامزدها به تصمیمات شورای نگهبان در تایید صلاحیت افراد مختلف بستگی دارد. برخی از رسانه‌ها در چند روز اخیر چهره‌های مطرحی همانند محمود احمدی‌نژاد، علی لاریجانی و محمد باقر قالیباف را مطرح کرده‌اند اما نباید فراموش کرد که در سوی مقابل این اسامی چهره‌های مطرحی در جبهه پایداری وجود دارد که اعتقاد راسخی به حفظ وضع موجود و ادامه راه دولت سیزدهم دارند.
اعتماد در گزارشی نوشت: «سناریوهای محتمل پیش روی انتخابات را در سه سطح می توان دسته بندی کرد.»این عبارتی است که اسماعیل گرامی مقدم فعال سیاسی اصلاح طلب با استفاده از آن تلاش می کند نوری به ابعاد پنهان انتخابات بتاباند. در سطح نخست، همان ایده 3دوره اخیر در انتخابات دنبال می شود. حذف نیروهای میانه رو و اصلاح طلب در انتخابات و زمینه سازی برای پیروزی نیروهای رادیکال جناح راست، نسخه‌ای است که از سال 98 تا به امروز در همه آوردگاه های انتخاباتی تجربه شده است.به اعتقاد گرامی مقدم خروجی این سطح از احتمالات، مشارکتی بین 35درصد تا 40درصدی در انتخابات خواهد بود. در سناریوی دوم، کمی فضای تنفسی به نیروهای میانه و معتدل(و نه اصلاح طلب) داده می‌شود. برخی چهره های معتدل از جناح راست یا اعتدالی ها از صافی ردصلاحیت ها عبور کرده و در وضعیتی بی خطر، فرصت حضور در انتخابات پیدا می کنند. گرامی مقدم این رویکرد انتخاباتی را هرچند ایده آل نمی داند اما باعث افزایش مشارکت به حدود 45 تا 50درصد می داند. سناریوی سوم که غیر محتمل ترین سناریوست، امکان حضور برخی چهره های اصلاح طلب رای آور در آوردگاه انتخاباتی را فراهم می سازد. گرامی مقدم اجرای این سطح را همراه با مشارکتی 65 تا 70درصدی ارزیابی می‌کند. این فعال سیاسی معتقد است، امروز نظام سیاسی ایران در برابر این سه راهی قرار گرفته تا از دل آن یک روش را انتخاب کند. گزینشی که تجربه ثابت می کند احتمالا همان سطح نخست را شامل می شود و نه افزونتر.
انتخابات تیرماه 403 همراه با ابهامات بسیاری است. شما فضای سیاسی کشور را در شرایط فعلی چطور ارزیابی می کنید. مردم قرار است با چه گزاره‌هایی مواجه شوند؟
طی روزهای اخیر ایران با حادثه غیر مترقبه از دست دادن رییس جمهور فقید مواجه شد؛ مردم هم سنگ تمام گذاشتند و ابراهیم رییسی را تشییع کردند. این فرصت ایجاد شده برای نظام غنیمت خواهد بود و چنانچه به مطالبات ملت توجه شود این فرصت ها ارتقا پیدا کرده و افزایش می یابند. در غیر ان صورت این رخدادها در شکل و مایل تهدید بروز می کند. در انتخابات دوره های قبلی به ویژه 3دوره اخیر، نمی توان به عملکرد حاکمیت و مشارکت مردم نمره قبولی دارد و آنرا حماسه نامید، چرا که حماسه ، سطح بندی هایی دارد که نشانه ای از آن در انتخابات 3دوره اخیر مشاهده نشده است. به هر انتخاباتی با هر میزان مشارکتی که نمی توان حماسه گفت. ایده برگزاری این نوع انتخابات از دل تفکری برای یکدست کردن حاکمیت بیرون آمده است که این تفکر همچنان تلاش دارد به خواسته های خود برسد. تئورسین های رادیکال اما استدلال می کردند در حاکمیت یکدست دعوا و درگیری و مچگیری و...وجود ندارد.نهایتا هم افراد در 3قوه بهتر و سریعتر به هماهنگی دست پیدا می‌کنند.
آیا این نوع تفکر و این مدل پاسخگوی حل مشکلات بوده است؟
عملکرد دولت ها و مجالس اخیر مشخص می کند حاصل یکدست شدن حاکمیت آیا کامروایی کشور بوده یا ناکامی ساختارها برای حل مشکلات؟ معتقدم حاکمیت یکدست نه تنها منجر به کاهش مشکلات نشده، بلکه درگیری‌های سطحی قبلی را به نزاع های درون گروهی با شدت بیشتر، افشاگری های افزونتر، تخریب های ترسناک تر و تصاویری نامناسب تر بدل کرده است. اما آنچه که امروز برای ایران دارای اهمیت است انتخابات ماه اینده است. باید دید ایا سیاست گذاران و تصمیم سازان می خواهند نظام جمهوری اسلامی در صحنه های بین المللی از پشتوانه و حمایت ملت بزرگ برخوردار باشد یا با تفکر یکدست کردن مشارکت حداقلی را طلب می کند. در این صورت رییس جمهوری برآمده از رای حداقلی مردم نمی‌تواند با گردن افراشته حضور یافته و به رای مردمش ببالد.
اگر قرار باشد، سناریوهایی برای انتخابات تصویرسازی کنیم، این سناریوها شامل چه سطوحی هستند؟
3احتمال و 3سطح از احتمالات در انتخابات وجود دارد. یک سطح از انتخابات که برآمده از تفکر یکدست کردن قدرت است و تنها جریان محدودی از آن سود می‌برند، آن است که مانند انتخابات 1400 تعداد اندکی از نامزدهای یک جریان سیاسی و گزینه های حداقلی بدون احتمال رای آوری تایید صلاحیت شوند. در مقابل این فرد یا افراد ، دامنه وسیعی از اصولگرایان تایید صلاحیت شده و به رقابت می پردازند. از دل یک چنین انتخاباتی حتما مشارکت حداقلی بیرون می آید و مشارکت بیش از 40درصدی محتمل نیست. برگزاری این نوع انتخابات علاوه بر اینکه در راستای یکدست سازی قدرت است، خروجی آن منتج به ظهور یک رییس جمهور تراز یک کشور 85 میلیونی نخواهد بود. هر اندازه که محدوده انتخاب شوندگان کمتر و کوچک تر باشد ، خروجی آن و منابع برآمده از آن و نیروی انسانی که از آن خارج می‌شود سرآمد ملت ایران نخواهد بود. چرا که محدود به یک انتخابات حداقلی است و از دل یک رقابت حداقلی هرگز نخبگان بیرون نمی آیند. تبعات این نوع گزینش‌ها بسیار خسارت بار است. در عرصه خارجی یک چنین رییس جمهوری نمی تواند گِرهی از هزار توی پیچیده مشکلات باز کند ، ضمن اینکه در عرصه داخلی هم قادر به ایجاد اجماع و رشد نیست. سطح دوم احتمالات انتخاباتی آن است که شورای نگهبان حیطه انتخاب مردم را اندکی(فقط اندکی) افزایش دهد.در این صورت نیروهای رادیکال در منتهی علیه جناح راست و پایداری چی ها از یک طرف و نیروهای معتدل و اعتدالی از سوی دیگر در انتخابات حاضر خواهند شد. نیروهای اعتدالی می توانند نیروی اعتدالی با گرایش راست یا نیروی اعتدالی با گرایش چپ باشند. از هر دو گرایش هم در نامزدهای احتمالی حضور دارند. در یک چنین انتخاباتی، باید انتظار داشت که مشارکت بالای 40درصدی و. حتی به 50درصد هم برسد. البته این انتخابات هم نمره قبولی نمی گیرد و در تراز ملت بزرگ ایران نیست. اما از سطح نخست بهتر است.
سطح سوم سناریوی پیش روی انتخابات چگونه است؟یعنی این نوع انتخابات ایده آل است؟
سطح سوم احتمالات انتخاباتی به گونه ای متفاوت شکل می گیرد. در این سطح دامنه تساهل شورای نگهبان افزایش پیدا می کند و برخی از افراد اصلاح‌طلب مشهور و رای آور هم امکان حضور در انتخابات را پیدا می کنند. در این صورت هم انتخاب شوندگان و هم نخبگانی که گرایش مشارکت در انتخابات دارند وارد میدان شده و مردم را مجاب به حضور در این آوردگاه می‌کنند. در این صورت به نظر می رسد اگر چهره محبوب و شناخت شده ای بتواند از تیغ تیز ردصلاحیت ها عبور کند، مردم امید بیشتری برای بهبود پیدا کرده و مشارکت در انتخابات بین 65تا 70 درصد می رسد.
اما امتیار و دستاوردهای هر کدام از این سناریوها برای مردم و نظام سیاسی چیست؟
در سطح اول احتمالات که مشارکت بین 35تا 40درصدی شکل می گیرد به هیچ وجه حماسه سیاسی ظهور پیدا نمی کند. هیچکس هم نباید با کلمات بازی کند و آن را حماسه بنامد. در سطح دوم احتمالات که مشارکت را حدود 50درصد می رساند، برخی افراد میانه در آن فرصت حضور دارند، هرچند وضعیتی بهتر از سطح اول است اما نتیجه مورد نظر مردم و حاکمیت را ایجاد نمی‌کند. تنها در سطح سوم است که می توان دستاوردهای قابل توجه تری برداشت کرد. در این نو.ع انتخابات ها رییس جمهور با پشتوانه رای مردمی می تواند گام های محکم‌تر و استوارتری بردارد. در حل مسائل داخلی هم با اعتماد به نفس بیشتری عمل کند. ضمن اینکه انگ ساختار یکدست قدرت هم از پیشانی جمهوری اسلامی برداشته شده و زمینه های آشتی ملی ایجاد می شود. در این صورت می توان از واژه حماسه برای انتخابات بهره برد. باید برای دستیابی به این سطح از انتخابات تلاش کرد، اما طبیعی است که طیف های رادیکال راست از برگزاری سطح سوم انتخابات هراس داشته باشند چرا که فرصتی برای عرض اندام و پیروزی نخواهند داشت.
به گزارش کبنا، براساس قانون می‌بایست انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری در خرداد سال ۱۴۰۴ و بعد از پایان دوره چهارساله دولت سیزدهم برگزار می‌شد که به‌علت سانحه بالگرد حامل آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور و همراهانش و شهادت آنان، زودتر از موعد برگزار می‌شود.
طبق اعلام ستاد انتخابات کشور، با هماهنگی شورای نگهبان جدول زمانبندی انتخابات نهایی شده و ۱۰ خرداد تا ۱۴ خردادماه به‌مدت ۵ روز موعد ثبت‌نام از داوطلبان خواهد بود.
سپس شورای نگهبان از ۱۵ تا ۲۱ خرداد صلاحیت‌های ثبت‌نام‌کنندگان را بررسی می‌کند و روز ۲۲ خرداد اسامی نامزدهای انتخابات دولت چهاردهم منتشر خواهد شد. به‌گفته سخنگوی ستاد انتخابات، مهلت تبلیغات کاندیداها از ۲۳ خرداد تا ۶ تیرماه است و رأی‌گیری برای انتخابِ نهمین رئیس‌جمهور ایران در روز ۸ تیر ۱۴۰۳ انجام خواهد گرفت.
ستاد انتخابات برای برگزاری رأی‌گیری الکترونیک در چند حوزه ازجمله کلانشهر تهران و برخی دیگر کلانشهرها اعلام آمادگی کرده اما این مسئله منوط به تأیید از سوی شورای نگهبان است که هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است.دولت چهاردهم کار خود را از تیرماه ۱۴۰۳ آغاز خواهد کرد و تا سال ۱۴۰۷ ادامه می‌یابد.
آغاز گمانه‌زنی‌ها در مورد انتخابات ریاست جمهوری
با توجه به برگزاری زود هنگام انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری در پی شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی، این روزها شاهد افزایش فعالیت های انتخاباتی احزاب و گروههای سیاسی و انتشار اخبار مرتبط با این رویداد هستیم.
احزاب و تشکل‌ها چه کرده‌اند؟
سخنگوی حزب ندای ایرانیان از شروع جلسات این حزب با موضوع انتخابات ریاست جمهوری خبر داد.
سعید نورمحمدی با ابراز تاسف از حادثه پیش آمده برای رئیس جمهور و همراهان ایشان گفت: طبق قانون اساسی با درگذشت رئیس جمهور انتخابات ریاست جمهوری طی ۴۰ روز آینده برگزار خواهد شد. حزب ندای ایرانیان به همین منظور روز گذشته جلسه فوق العاده شورای سیاست گذاری حزب را برگزار کرد و اعضای سیاست گذاری نسبت به تحولات بعد از سقوط بالگرد حامل رئیس جمهور بحث و گفت وگو کردند.
وی ادامه داد: با نظر اعضای شورای سیاست گذاری امشب جلسه فوق العاده مشترک شورای مرکزی و شعب استانی حزب برگزار خواهد شد و رویکردها و سیاست های حزب در قبال این انتخابات به بحث و گفت وگو گذاشته خواهد شد.
همچنین قائم مقام دبیرکل حزب اعتماد ملی با اشاره به اینکه فردا جلسه فوق العاده جبهه اصلاحات برگزار خواهد شد، گفت: اعتماد ملی در انتخابات شرکت می‌کند ولی نوع مشارکت حزب به داوطلبانی که تایید صلاحیت می‌شوند هم بستگی دارد. اگر نامزد اصلاح‌طلب تایید شود حتما در انتخابات فعال هستیم؛ در غیر این صورت به بررسی بیشتر نیاز است.
سخنگوی جبهه اصلاحات هم اعلام کرده است که این جبهه هنوز تصمیمی در مورد انتخابات ریاست جمهوری ۸ تیر نگرفته، اما این انتخابات در دستورکار جبهه اصلاحات است وجلسه انتخاباتی اصلاح‌طلبان فردا برگزار می‌شود. ورود جبهه اصلاحات با گزینه‌های حداکثری بستگی به عملکرد شورای نگهبان دارد.
همچنین نایب‌رئیس خانه احزاب خبرداد که در ۲ روز آینده اولین جلسۀ انتخاباتی احزاب اصولگرا در قالب فراکسیون اصولگرایان خانه احزاب برگزار خواهد شد. سعی می‌کنیم با هم‌افزایی دیگر احزاب اصولگرا در نهایت ۲ یا ۳ نامزد نهایی در عرصۀ انتخابات ریاست‌جمهوری داشته باشیم.
شخصیت‌ها چه می‌گویند؟
دفتر علی لاریجانی به اخبار منتشر شده درباره نامزدی وی در انتخابات واکنش نشان داد و نوشت: اخبار دکتر علی لاریجانی مشاور رهبر انقلاب اسلامی «صرفاً و تنها» از طریق مجاری رسمی ایشان منتشر می شود.
آیت الله علیرضا اعرافی هم کاندیداتوری خود در انتخابات ریاست جمهوری را تکذیب کرده و گفته است که قصد کاندیداتوری در انتخابات ندارم.
بنا بر اخبار منتشر شده، برخی از شخصیت‌های سیاسی کشور به منزل سعید جلیلی رفته و از وی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری دعوت کرده‌اند که با مخالفت سعید جلیلی روبرو شدند.
در همین ارتباط حامد سلطانی یکی از حامیان جلیلی با انتشار پستی در اینستا گرام با اشاره به اینکه حزب‌اللهی تر از جلیلی نداریم، نوشته است که اولویت اصلی کشور باید تقویت محور مقاومت باشد و به همین خاطر باید جلیلی رئیس‌جمهور شود. با احمدی‌نژاد و ظریف محور مقاومت تضعیف می‌شود!
بنابر اخبار منتشر شده در دولت بهار نیز جمعی از افرادی که خود را نماینده اقشار مختلف مردم قم معرفی می کردند، روز گذشته با اجتماع در برابر منزل محمود احمدی نژاد مصرانه از او خواستند تا برای به سامان رساندن مشکلات و شرایط سخت امروز کشور، خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهد و در انتخابات پیش رو ثبت نام نماید.
اما صدای ملت با انتشار مطلبی نوشته است، احمدی‌نژاد می‌گوید در حال بررسی شرایط است تا تصمیم بگیرد که در انتخابات، به عنوان نامزد ثبت‌نام کند یا خیر؟
جناح‌های قدرت و دو خواست متعارض حفظ یا تغییر وضع موجود
در سطح ابتدایی، حامیان رئیس‌جمهور شهید که نسبت به راه و روش او وفادارند و منافع جمعی خود را در گرو چنین وفاداری‌ای می‌بینند به‌یقین ترجیح می‌دهند وضعیت موجود را حفظ کنند. طرفداران این‌گونه القا خواهند کرد که هر تغییری به‌واسطه همفکران سیاسی رئیس‌جمهور شهید عملی خواهد شد. پس چندان دور از ذهن نیست که آنان برای صیانت از شیوه و روش سیاست‌ورزی خود و حفظ منافعشان بیش از هر جناح دیگری برای دستیابی به قدرت پیش‌قدم باشند. شاید بی‌دلیل نباشد که گهگاه عکس‌هایی از آنان کنار رئیس‌جمهور متوفی منتشر شده است. تصاویری از چهره‌های وابسته به جناح پایداری که می‌توانند در انتخاباتی آرام و بدون جنجال تبلیغاتی، پیروزی در انتخابات ۱۴۰۰ را تکرار کنند. این خواسته نه خواسته‌ای دور از ذهن است و نه دست‌نیافتنی. اما آنان که جور دیگری فکر می‌کنند، جدا از سودای قدرت و نشستن بر مسند قوه مجریه به این نکته هم باور دارند که در گسست موجود می‌توان مسیر تازه‌ای را در پیش گرفت و برای مشکلات به‌وجودآمده در سال‌های اخیر اقدام عاجل کرد؛ آنان این گسست ناخواسته در جریان قدرت را فرصتی برای تغییر ارزیابی می‌کنند و به آن امیدوارند. البته که این سودا خالی از منافع سیاسی و اقتصادی نیست که کمترین آن بازگشت به قدرت است. این طیف از چهره‌های سیاسی را، اصلاح‌طلبان آری‌گوی تشکیل می‌دهند که در انتخابات مجلس اخیر وفاداری خود را اثبات کرده‌اند، وگرنه بعید است اصلاح‌طلبان دگراندیش در این میانه شانس و تمایلی برای حضور داشته باشند. اصولگرایان معتدل هم در این انتخابات از دیگر جریان‌های سیاسی اقبال بیشتری دارند. این اقبال نه به دلیل وجهه مردمی آنان که از آن محروم هستند، بلکه به این دلیل است که آنان نه آن هستند و نه این. اصولگرایان معتدل جریان قدرت را به نرمی تغییر خواهند داد، با این تأکید که از مسیر اصلی خودش خارج نخواهد شد. آنان همچنین می‌توانند مورد حمایت اصلاح‌طلبان آری‌گوی هم باشند. البته این امکان آری‌گویی دوطرفه است.
از طرح کاندیداهای احتمالی تا به میان آمدن اسامی چهره‌های مشهور
در روزهای اخیر اسامی زیادی به عنوان نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری مطرح شده‌اند. رسانه‌ها اسامی افرادی همانند، عباس آخوندی، محمد جواد آذری جهرمی، محمود احمدی‌نژاد،مجید انصاری، محمد باقری، مهرداد بذرپاش، مسعود پزشکیان، عزیز جعفری، سعید جلیلی، اسحاق جهانگیری، غلامعلی حداد عادل، محمد جواد حق‌شناس، حسین دهقان، علی ربیعی، محسن رضایی، علیرضا زاکانی، محمد شریعتمداری، علی شمخانی، محمد صدر، عزت‌الله ضرغامی، علی طیب نیا، محمدجواد ظریف، محمدرضا عارف، حسین علایی، پرویز فتاح، محمد باقر قالیباف، مصطفی کواکبیان، علی لاریجانی، غلامحسین محسنی اژه‌ای، محمد مخبر، علی مطهری، شهیندخت مولاوردی، محسن مهرعلیزاده، محمدباقر نوبخت، محسن هاشمی و ناصر همتی را مطرح کرده‌اند.
در این میان آن گونه که تسنیم روایت کرده، اخبار منتشر شده از نشست روز گذشته جبهه اصلاحات ایران به عنوان متولی فعالیت‌های سیاسی و انتخاباتی اصلاح‌طلبان حکایت از آن دارد که گردانندگان این جبهه سیاسی برخلاف انتخابات اسفند مجلس شورای اسلامی که در آن حداقل در ظاهر ماجرا شرکت فعال نکردند، این بار عزم خود را برای کنش‌گری انتخاباتی جزم کرده‌اند و به همین منظور جلسه فردای جبهه اصلاحات، صرفاً با دستور کار نحوه حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار خواهد شد. این رسانه مطرح می‌کند: شنیده‌ها حاکی از این است که از میان کاندیداهای مطرح جریان اصلاحات، تاکنون حضور چهره‌هایی، چون محمدرضا عارف، عبدالناصر همتی محتمل به نظر می‌رسد.
با وجود مطرح شدن تمامی این اسامی به نظر می‌رسد آرایش نامزدها به تصمیمات شورای نگهبان در تایید صلاحیت افراد مختلف بستگی دارد. برخی از رسانه‌ها در چند روز اخیر چهره‌های مطرحی همانند محمود احمدی‌نژاد، علی لاریجانی و محمد باقر قالیباف را مطرح کرده‌اند اما نباید فراموش کرد که در سوی مقابل این اسامی چهره‌های مطرحی در جبهه پایداری وجود دارد که اعتقاد راسخی به حفظ وضع موجود و ادامه راه دولت سیزدهم دارند.
اعتماد در گزارشی نوشت: «سناریوهای محتمل پیش روی انتخابات را در سه سطح می توان دسته بندی کرد.»این عبارتی است که اسماعیل گرامی مقدم فعال سیاسی اصلاح طلب با استفاده از آن تلاش می کند نوری به ابعاد پنهان انتخابات بتاباند. در سطح نخست، همان ایده 3دوره اخیر در انتخابات دنبال می شود. حذف نیروهای میانه رو و اصلاح طلب در انتخابات و زمینه سازی برای پیروزی نیروهای رادیکال جناح راست، نسخه‌ای است که از سال 98 تا به امروز در همه آوردگاه های انتخاباتی تجربه شده است.به اعتقاد گرامی مقدم خروجی این سطح از احتمالات، مشارکتی بین 35درصد تا 40درصدی در انتخابات خواهد بود. در سناریوی دوم، کمی فضای تنفسی به نیروهای میانه و معتدل(و نه اصلاح طلب) داده می‌شود. برخی چهره های معتدل از جناح راست یا اعتدالی ها از صافی ردصلاحیت ها عبور کرده و در وضعیتی بی خطر، فرصت حضور در انتخابات پیدا می کنند. گرامی مقدم این رویکرد انتخاباتی را هرچند ایده آل نمی داند اما باعث افزایش مشارکت به حدود 45 تا 50درصد می داند. سناریوی سوم که غیر محتمل ترین سناریوست، امکان حضور برخی چهره های اصلاح طلب رای آور در آوردگاه انتخاباتی را فراهم می سازد. گرامی مقدم اجرای این سطح را همراه با مشارکتی 65 تا 70درصدی ارزیابی می‌کند. این فعال سیاسی معتقد است، امروز نظام سیاسی ایران در برابر این سه راهی قرار گرفته تا از دل آن یک روش را انتخاب کند. گزینشی که تجربه ثابت می کند احتمالا همان سطح نخست را شامل می شود و نه افزونتر.
انتخابات تیرماه 403 همراه با ابهامات بسیاری است. شما فضای سیاسی کشور را در شرایط فعلی چطور ارزیابی می کنید. مردم قرار است با چه گزاره‌هایی مواجه شوند؟
طی روزهای اخیر ایران با حادثه غیر مترقبه از دست دادن رییس جمهور فقید مواجه شد؛ مردم هم سنگ تمام گذاشتند و ابراهیم رییسی را تشییع کردند. این فرصت ایجاد شده برای نظام غنیمت خواهد بود و چنانچه به مطالبات ملت توجه شود این فرصت ها ارتقا پیدا کرده و افزایش می یابند. در غیر ان صورت این رخدادها در شکل و مایل تهدید بروز می کند. در انتخابات دوره های قبلی به ویژه 3دوره اخیر، نمی توان به عملکرد حاکمیت و مشارکت مردم نمره قبولی دارد و آنرا حماسه نامید، چرا که حماسه ، سطح بندی هایی دارد که نشانه ای از آن در انتخابات 3دوره اخیر مشاهده نشده است. به هر انتخاباتی با هر میزان مشارکتی که نمی توان حماسه گفت. ایده برگزاری این نوع انتخابات از دل تفکری برای یکدست کردن حاکمیت بیرون آمده است که این تفکر همچنان تلاش دارد به خواسته های خود برسد. تئورسین های رادیکال اما استدلال می کردند در حاکمیت یکدست دعوا و درگیری و مچگیری و...وجود ندارد.نهایتا هم افراد در 3قوه بهتر و سریعتر به هماهنگی دست پیدا می‌کنند.
آیا این نوع تفکر و این مدل پاسخگوی حل مشکلات بوده است؟
عملکرد دولت ها و مجالس اخیر مشخص می کند حاصل یکدست شدن حاکمیت آیا کامروایی کشور بوده یا ناکامی ساختارها برای حل مشکلات؟ معتقدم حاکمیت یکدست نه تنها منجر به کاهش مشکلات نشده، بلکه درگیری‌های سطحی قبلی را به نزاع های درون گروهی با شدت بیشتر، افشاگری های افزونتر، تخریب های ترسناک تر و تصاویری نامناسب تر بدل کرده است. اما آنچه که امروز برای ایران دارای اهمیت است انتخابات ماه اینده است. باید دید ایا سیاست گذاران و تصمیم سازان می خواهند نظام جمهوری اسلامی در صحنه های بین المللی از پشتوانه و حمایت ملت بزرگ برخوردار باشد یا با تفکر یکدست کردن مشارکت حداقلی را طلب می کند. در این صورت رییس جمهوری برآمده از رای حداقلی مردم نمی‌تواند با گردن افراشته حضور یافته و به رای مردمش ببالد.
اگر قرار باشد، سناریوهایی برای انتخابات تصویرسازی کنیم، این سناریوها شامل چه سطوحی هستند؟
3احتمال و 3سطح از احتمالات در انتخابات وجود دارد. یک سطح از انتخابات که برآمده از تفکر یکدست کردن قدرت است و تنها جریان محدودی از آن سود می‌برند، آن است که مانند انتخابات 1400 تعداد اندکی از نامزدهای یک جریان سیاسی و گزینه های حداقلی بدون احتمال رای آوری تایید صلاحیت شوند. در مقابل این فرد یا افراد ، دامنه وسیعی از اصولگرایان تایید صلاحیت شده و به رقابت می پردازند. از دل یک چنین انتخاباتی حتما مشارکت حداقلی بیرون می آید و مشارکت بیش از 40درصدی محتمل نیست. برگزاری این نوع انتخابات علاوه بر اینکه در راستای یکدست سازی قدرت است، خروجی آن منتج به ظهور یک رییس جمهور تراز یک کشور 85 میلیونی نخواهد بود. هر اندازه که محدوده انتخاب شوندگان کمتر و کوچک تر باشد ، خروجی آن و منابع برآمده از آن و نیروی انسانی که از آن خارج می‌شود سرآمد ملت ایران نخواهد بود. چرا که محدود به یک انتخابات حداقلی است و از دل یک رقابت حداقلی هرگز نخبگان بیرون نمی آیند. تبعات این نوع گزینش‌ها بسیار خسارت بار است. در عرصه خارجی یک چنین رییس جمهوری نمی تواند گِرهی از هزار توی پیچیده مشکلات باز کند ، ضمن اینکه در عرصه داخلی هم قادر به ایجاد اجماع و رشد نیست. سطح دوم احتمالات انتخاباتی آن است که شورای نگهبان حیطه انتخاب مردم را اندکی(فقط اندکی) افزایش دهد.در این صورت نیروهای رادیکال در منتهی علیه جناح راست و پایداری چی ها از یک طرف و نیروهای معتدل و اعتدالی از سوی دیگر در انتخابات حاضر خواهند شد. نیروهای اعتدالی می توانند نیروی اعتدالی با گرایش راست یا نیروی اعتدالی با گرایش چپ باشند. از هر دو گرایش هم در نامزدهای احتمالی حضور دارند. در یک چنین انتخاباتی، باید انتظار داشت که مشارکت بالای 40درصدی و. حتی به 50درصد هم برسد. البته این انتخابات هم نمره قبولی نمی گیرد و در تراز ملت بزرگ ایران نیست. اما از سطح نخست بهتر است.
سطح سوم سناریوی پیش روی انتخابات چگونه است؟یعنی این نوع انتخابات ایده آل است؟
سطح سوم احتمالات انتخاباتی به گونه ای متفاوت شکل می گیرد. در این سطح دامنه تساهل شورای نگهبان افزایش پیدا می کند و برخی از افراد اصلاح‌طلب مشهور و رای آور هم امکان حضور در انتخابات را پیدا می کنند. در این صورت هم انتخاب شوندگان و هم نخبگانی که گرایش مشارکت در انتخابات دارند وارد میدان شده و مردم را مجاب به حضور در این آوردگاه می‌کنند. در این صورت به نظر می رسد اگر چهره محبوب و شناخت شده ای بتواند از تیغ تیز ردصلاحیت ها عبور کند، مردم امید بیشتری برای بهبود پیدا کرده و مشارکت در انتخابات بین 65تا 70 درصد می رسد.
اما امتیار و دستاوردهای هر کدام از این سناریوها برای مردم و نظام سیاسی چیست؟
در سطح اول احتمالات که مشارکت بین 35تا 40درصدی شکل می گیرد به هیچ وجه حماسه سیاسی ظهور پیدا نمی کند. هیچکس هم نباید با کلمات بازی کند و آن را حماسه بنامد. در سطح دوم احتمالات که مشارکت را حدود 50درصد می رساند، برخی افراد میانه در آن فرصت حضور دارند، هرچند وضعیتی بهتر از سطح اول است اما نتیجه مورد نظر مردم و حاکمیت را ایجاد نمی‌کند. تنها در سطح سوم است که می توان دستاوردهای قابل توجه تری برداشت کرد. در این نو.ع انتخابات ها رییس جمهور با پشتوانه رای مردمی می تواند گام های محکم‌تر و استوارتری بردارد. در حل مسائل داخلی هم با اعتماد به نفس بیشتری عمل کند. ضمن اینکه انگ ساختار یکدست قدرت هم از پیشانی جمهوری اسلامی برداشته شده و زمینه های آشتی ملی ایجاد می شود. در این صورت می توان از واژه حماسه برای انتخابات بهره برد. باید برای دستیابی به این سطح از انتخابات تلاش کرد، اما طبیعی است که طیف های رادیکال راست از برگزاری سطح سوم انتخابات هراس داشته باشند چرا که فرصتی برای عرض اندام و پیروزی نخواهند داشت.
