تاریخ انتشار
جمعه ۱۴ شهريور ۱۳۹۹ ساعت ۱۷:۱۶
کد مطلب : ۴۲۵۱۷۲
بعد از درج اسم مادران در شناسنامه فرزندان؛
از ننگ ناموسی تا صلاحیت‌های مادرانه در افغانستان
۰
کبنا ؛این تصمیم در کنار موافقانش، با مخالفت هایی نیز مواجه شده است، عده ای از مخالفان این طرح که شهروندان جامعه افغانستان هستند، می گویند که حاضر نیستند تذکره‌ای بگیرند که نام مادرشان درج شده باشد.
رویینا شهابی، سخنگوی اداره احصائیه آمار و معلومات افغانستان می‌گوید: «بعید است که این تصمیم در کلیت پروسه صدور تذکره مشکل ایجاد کند و روند درخواست تذکره کاهش پیدا کند، با این حال بعد از اجرا شدن این تصمیم باید میزان استقبال را بسنجیم.»
زهرا سپهر، مشاور امور حقوق بشری معاون دوم رئیس جمهور افغانستان به مزایای این طرح اشاره می کند و می افزاید: «با درج نام مادر، ریشه‌های هویتی یک فرد که بر اساس تولد، ازدواج و تولید نسل ایجاد می گردد، نه فقط تحت مالکیت پدر بلکه به پدر و مادر تعلق خواهد گرفت و از همین جا تغییر در باورهای منفی و نادرست در مورد جنس دوم بودن زن یا شرمساری از تولد دختران در خانواده ها شروع خواهد شد. این یک آغاز بزرگ برای شکستن تابوی هویت و جنسیت در افغانستان است.»
وی می‌گوید: «این طرح چنانچه در کابینه وزیران و پارلمان تصویب شود، قابل اجرا خواهد بود و اگر پارلمان تصویب نکند، از طریق فرمان تقنینی رئیس جمهور ضمانت اجرایی پیدا می‌کند.»
بعد از تصمیم اخیر کمیته قوانین افغانستان مبنی بر درج نام مادر در تذکره/ شناسنامه‌ها، صدها شهروند از اقوام مختلف افغانستان، نام مادرانشان را در شبکه های اجتماعی منتشر کردند. در بین این افراد کسانی بودند که تا دیروز بیان نام مادر برایشان شرم و ننگ اجتماعی محسوب می شد ولی بعد از به نتیجه رسیدن حرکت مدنی برای درج نام مادر در شناسنامه ها، بیان نام مادرانشان را افتخار می دانند. کمیته قوانین دو روز بعد از این تصمیم، قانون دیگری در حمایت از زنان تدوین کرد. بر اساس این لایحه، آزمایش پرده بکارت مشروط به رضایت دختر و حکم محکمه/ دادگاه با صلاحیت به طور همزمان شده است. از این پس متخلفان از این قانون به حبس ابد محکوم خواهند شد.
فراموش شدگان بخاطر نام و ننگ
درست ۵ سال پیش عده ای از فعالان مدنی افغانستان کارزاری به نام «اسم مادرم را در شناسنامه ام بنویسید» راه انداختند، بعدها این کارزار به نام #نامم_کجاست شناخته شد. فعالان مدنی به این منظور نشست های متعددی با مقام‌های حکومتی و پارلمان افغانستان داشتند. دامنه این کارزار به دانشگاه و پارلمان نیز راه پیدا کرد. خدیجه مرادی، یکی از استادان دانشگاه از دانشجویان خود می خواست که نام مادرانشان را در کنار نام پدرانشان در ورق امتحانی بنویسند. برخی دانشجویان نام مادرانشان را نمی‌دانستند. برخی نماینده‌های زن مجلس نیز به این کارزار پیوستند و خواستار درج نام مادر در تذکره شدند.
محمد احمدی، یکی از کاربران شرکت کننده در کمپاین نام مادر نوشته است که در گذشته، بخاطر به زبان آوردن نام مادرش به دهان هم صنفی/ همکلاسیش با مشت کوبیده بود ولی مادرش همیشه به او یادآوری می کرد که او فرزند «گوهر» است و او اکنون افتخار می کند که نام مادرش را در شناسنامه اش داشته باشد.
برخی از کاربران نیز در مخالفت با این تصمیم به واکنش تحقیر امیز بخاطر افشای نام مادرشان به عنوان نوامیس خود اشاره می‌کنند و این کار را ننگ می‌دانند. شجاع ملکیار، یکی از مخالفان این طرح می‌گوید که اگر مردی همسرش را طلاق دهد چرا باید نام او را در تذکره فرزندش بپذیرد؟
حسن رضایی، جامعه شناس می‌گوید: «با هرگونه پدیده جدید، سنتی‌ترین بخش‌های جامعه مخالفت می‌کند و به تدریج با عادی شدن پدیده نو و آشکار شدن مزایای آن بیشتر به ضرورتش آگاه می‌شوند. تابوهای جنسیتی پیش از آن که با دین ارتباط داشته باشد به سنت‌های جوامع قبیله‌ای مربوط می شود.»
صلاحیت‌های قانونی مادران
مشاور امور حقوق بشری معاونت دوم ریاست جمهوری افغانستان می گوید: «درج نام مادر در تذکره شخص، تسهیلات حقوقی و قانونی را برای مادران و اطرافیانش بوجود می آورد. وجود نام مادر، سبب اثبات قانونی رابطه مادر و فرزندی می‌شود، پیش از این زمانی که به واسطه طلاق، مادر و طفل از هم جدا می شدند، حتی طفل برای همیشه از هویت مادر واقعی خویش بی‌اطلاع می ماند.»
به‌گفته وی، «برای سفرهای خارجی مخصوصا اروپایی یکی از معلومات قابل ارائه، سند هویتی است که نام مادر در آن درج باشد، در ضمن برای فرزندانی که در سایر کشورها تلاش می کنند تا اعضای خانواده مخصوصا مادر خویش را شامل درخواست پناهندگی کنند، اثبات اینکه مادرشان همان شخصی است که مشخصاتش را داده اند، راحت‌تر می‌شود.»
درج نام مادر در تذکره‌ها به نظر می‌رسد روزنه‌های امیدی را برای مادران تنها بوجود آورده است. پیش از این تعدادی از مادرانی که به خاطر همسر یا طلاق مجبور بودند به تنهایی و در غیاب پدر برای فرزندانشان تذکره یا پاسپورت بگیرند، برای این کار با مشکلات متعددی برای اثبات هویت مادری و اقارب درجه یک همسرشان مواجه می شدند.
زهرا سپهر در اینباره می‌گوید: «برای اینکه این موضوع چهارچوب قانونی به خود بگیرد احتمالا طرزالعمل‌های مشخصی پیش‌بینی خواهد شد که در کدام شرایط، مادر می تواند اقدام به اخذ تذکره برای فرزندش کند.»
با وجود کاهش چشمگیر فعالیت های مدنی در افغانستان و افزایش ناامنی ها، درج نام مادر یکی از دستاوردهای مدنی در افغانستان محسوب می‌شود.(منبع یورونیوز)
رویینا شهابی، سخنگوی اداره احصائیه آمار و معلومات افغانستان می‌گوید: «بعید است که این تصمیم در کلیت پروسه صدور تذکره مشکل ایجاد کند و روند درخواست تذکره کاهش پیدا کند، با این حال بعد از اجرا شدن این تصمیم باید میزان استقبال را بسنجیم.»
زهرا سپهر، مشاور امور حقوق بشری معاون دوم رئیس جمهور افغانستان به مزایای این طرح اشاره می کند و می افزاید: «با درج نام مادر، ریشه‌های هویتی یک فرد که بر اساس تولد، ازدواج و تولید نسل ایجاد می گردد، نه فقط تحت مالکیت پدر بلکه به پدر و مادر تعلق خواهد گرفت و از همین جا تغییر در باورهای منفی و نادرست در مورد جنس دوم بودن زن یا شرمساری از تولد دختران در خانواده ها شروع خواهد شد. این یک آغاز بزرگ برای شکستن تابوی هویت و جنسیت در افغانستان است.»
وی می‌گوید: «این طرح چنانچه در کابینه وزیران و پارلمان تصویب شود، قابل اجرا خواهد بود و اگر پارلمان تصویب نکند، از طریق فرمان تقنینی رئیس جمهور ضمانت اجرایی پیدا می‌کند.»
بعد از تصمیم اخیر کمیته قوانین افغانستان مبنی بر درج نام مادر در تذکره/ شناسنامه‌ها، صدها شهروند از اقوام مختلف افغانستان، نام مادرانشان را در شبکه های اجتماعی منتشر کردند. در بین این افراد کسانی بودند که تا دیروز بیان نام مادر برایشان شرم و ننگ اجتماعی محسوب می شد ولی بعد از به نتیجه رسیدن حرکت مدنی برای درج نام مادر در شناسنامه ها، بیان نام مادرانشان را افتخار می دانند. کمیته قوانین دو روز بعد از این تصمیم، قانون دیگری در حمایت از زنان تدوین کرد. بر اساس این لایحه، آزمایش پرده بکارت مشروط به رضایت دختر و حکم محکمه/ دادگاه با صلاحیت به طور همزمان شده است. از این پس متخلفان از این قانون به حبس ابد محکوم خواهند شد.
فراموش شدگان بخاطر نام و ننگ
درست ۵ سال پیش عده ای از فعالان مدنی افغانستان کارزاری به نام «اسم مادرم را در شناسنامه ام بنویسید» راه انداختند، بعدها این کارزار به نام #نامم_کجاست شناخته شد. فعالان مدنی به این منظور نشست های متعددی با مقام‌های حکومتی و پارلمان افغانستان داشتند. دامنه این کارزار به دانشگاه و پارلمان نیز راه پیدا کرد. خدیجه مرادی، یکی از استادان دانشگاه از دانشجویان خود می خواست که نام مادرانشان را در کنار نام پدرانشان در ورق امتحانی بنویسند. برخی دانشجویان نام مادرانشان را نمی‌دانستند. برخی نماینده‌های زن مجلس نیز به این کارزار پیوستند و خواستار درج نام مادر در تذکره شدند.
محمد احمدی، یکی از کاربران شرکت کننده در کمپاین نام مادر نوشته است که در گذشته، بخاطر به زبان آوردن نام مادرش به دهان هم صنفی/ همکلاسیش با مشت کوبیده بود ولی مادرش همیشه به او یادآوری می کرد که او فرزند «گوهر» است و او اکنون افتخار می کند که نام مادرش را در شناسنامه اش داشته باشد.
برخی از کاربران نیز در مخالفت با این تصمیم به واکنش تحقیر امیز بخاطر افشای نام مادرشان به عنوان نوامیس خود اشاره می‌کنند و این کار را ننگ می‌دانند. شجاع ملکیار، یکی از مخالفان این طرح می‌گوید که اگر مردی همسرش را طلاق دهد چرا باید نام او را در تذکره فرزندش بپذیرد؟
حسن رضایی، جامعه شناس می‌گوید: «با هرگونه پدیده جدید، سنتی‌ترین بخش‌های جامعه مخالفت می‌کند و به تدریج با عادی شدن پدیده نو و آشکار شدن مزایای آن بیشتر به ضرورتش آگاه می‌شوند. تابوهای جنسیتی پیش از آن که با دین ارتباط داشته باشد به سنت‌های جوامع قبیله‌ای مربوط می شود.»
صلاحیت‌های قانونی مادران
مشاور امور حقوق بشری معاونت دوم ریاست جمهوری افغانستان می گوید: «درج نام مادر در تذکره شخص، تسهیلات حقوقی و قانونی را برای مادران و اطرافیانش بوجود می آورد. وجود نام مادر، سبب اثبات قانونی رابطه مادر و فرزندی می‌شود، پیش از این زمانی که به واسطه طلاق، مادر و طفل از هم جدا می شدند، حتی طفل برای همیشه از هویت مادر واقعی خویش بی‌اطلاع می ماند.»
به‌گفته وی، «برای سفرهای خارجی مخصوصا اروپایی یکی از معلومات قابل ارائه، سند هویتی است که نام مادر در آن درج باشد، در ضمن برای فرزندانی که در سایر کشورها تلاش می کنند تا اعضای خانواده مخصوصا مادر خویش را شامل درخواست پناهندگی کنند، اثبات اینکه مادرشان همان شخصی است که مشخصاتش را داده اند، راحت‌تر می‌شود.»
درج نام مادر در تذکره‌ها به نظر می‌رسد روزنه‌های امیدی را برای مادران تنها بوجود آورده است. پیش از این تعدادی از مادرانی که به خاطر همسر یا طلاق مجبور بودند به تنهایی و در غیاب پدر برای فرزندانشان تذکره یا پاسپورت بگیرند، برای این کار با مشکلات متعددی برای اثبات هویت مادری و اقارب درجه یک همسرشان مواجه می شدند.
زهرا سپهر در اینباره می‌گوید: «برای اینکه این موضوع چهارچوب قانونی به خود بگیرد احتمالا طرزالعمل‌های مشخصی پیش‌بینی خواهد شد که در کدام شرایط، مادر می تواند اقدام به اخذ تذکره برای فرزندش کند.»
با وجود کاهش چشمگیر فعالیت های مدنی در افغانستان و افزایش ناامنی ها، درج نام مادر یکی از دستاوردهای مدنی در افغانستان محسوب می‌شود.(منبع یورونیوز)
