کبنانیوز - پای بر میراث ریگان

وزیر خارجه ایالات متحده، خروج این کشور از معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای را اعلام کرد

با این وجود، صرف‌نظر از انگیزه آمریکا و با توجه به رویکرد ولادیمیر پوتین، این دغدغه جدی وجود دارد که دوباره رقابتی تسلیحاتی بین روسیه و آمریکا آغاز شود که خطراتی جدی برای دنیا به همراه خواهد داشت.

گروه سیاسی: مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز جمعه اعلام کرد، کشورش از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد خارج می‌شود. این معاهده، پیمانی مهم با روسیه بود که برخی کارشناسان آن را از عوامل اساسی صلح اروپایی از زمان جنگ سرد می‌دانند.
این معاهده کنترل تسلیحات که به نام آی‌ان‌اف معروف است، ابتدا در دسامبر ۱۹۸۷ بین ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی، منعقد شد و در واشنگتن، توسط رونالد ریگان رئیس‌جمهور آمریکا و میخائیل گورباچف، دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی و رهبر این کشور، امضا شد. سنای آمریکا در می ۸۸ این معاهده را تصویب کرد و در ژوئن ۸۸ اجرایی شد تا موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد را ممنوع کرد. پس از فروپاشی شوروی که حدود چهارسال بعد در سال ۹۱ اتفاق افتاد، عملاً روسیه به عنوان وارث ارشد شوروی، میراث‌دار این توافق شد.
رئیس‌جمهور ایالات متحده از اکتبر سال گذشته، اوایل پاییز، گفته بود که قصد دارد از این معاهده خارج شود. او دلیل این تصمیم را عدم‌پایبندی روسیه به این معاهده اعلام کرده بود. از آن زمان برخی از کارشناسان آمریکایی و چهره‌های سیاسی کشورهای نزدیک به آمریکا تلاش کرده بودند آمریکا را از این تصمیم منصرف کنند. روسیه نیز اعلام کرده بود حاضر است در این باره با ایالات متحده گفت‌وگو کند اما همزمان هشدار داده بود که در صورت خروج آمریکا مقابله‌به‌مثل خواهد کرد. برخی کارشناسان می‌گفتند روسای جمهور پیشین آمریکا نیز اعتراضات و بدبینی‌هایی به نحوه عملکرد روسیه در قبال این توافق داشته‌اند اما با این دغدغه که برهم‌زدن توافق، تبعات خطرناک‌تر و جدی‌تری از رفتار فعلی روسیه خواهد داشت، در این توافق مانده بودند. کشورهای اروپایی نیز در این زمینه نظری مشابه نظر روسای جمهور سابق داشته‌اند.
به گزارش سی‌ان‌ان، پمپئو در زمان اعلام خروج از توافق گفت: «تخطی‌های روسیه از این توافق، میلیون‌ها اروپایی و آمریکایی را در معرض خطر قرار خواهد داد. این وظیفه ماست که به شکل مناسب واکنش نشان دهیم.»
وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت: کشورش به روسیه فرصت کافی داده است تا به مسیر پایبندی به توافق برگردد. او تاکید کرد: روسیه سال‌هاست بدون پشیمانی این معاهده را نقض می‌کرده است.
تصمیم خروج آمریکا از این توافق، بازه زمانی شش‌ماهه‌ای را از ابتدای شنبه کلید می‌زند که در پایان آن آمریکا کاملاً از توافق خارج شده است. آمریکا اعلام کرده در این شش‌ماه به روسیه فرصت می‌دهد دوباره به این توافق برگردد.
ترامپ در بیانیه‌ای که روز جمعه منتشر کرد گفت: «ایالات متحده برای بیش از ۳۰ سال به معاهده آی‌ان‌اف متعهد بوده‌است، اما در حالی که روسیه روایتی نادرست از اقدامات خود ارائه می‌دهد، [آمریکا] به بندهای این معاهده مقید نخواهد ماند. ما نمی‌توانیم تنها کشور در جهان باشیم که به طور یک‌جانبه توسط این معاهده یا هر معاهده دیگری محدود شده‌ایم.»
این معاهده، اگرچه فقط بین آمریکا و روسیه است، اما برای اتحادیه اروپا نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. لغو محدودیت‌های بردی که طبق این توافق بر موشک‌های اعمال‌شده بود اروپا را نیز در محدوده خطر قرار می‌دهد.
با این حال، مقامات اروپایی تا این لحظه از تصمیم آمریکا اعلام حمایت کرده‌اند. سی‌ان‌ان می‌نویسد ضمن این اعلام حمایت، اروپایی‌ها در حال بررسی قدم‌های بعدی هستند و اذعان دارند که امید چندان به نجات این معاهده ندارند. مقامات اروپایی از عواقب این تصمیم نیز ابراز نگرانی کرده‌اند. یک مقام اروپایی به سی‌ان‌ان گفته است: «تصویر بزرگتر این است که [با این تصمیم] چه علامتی ارسال می‌کنید. چه پیامی ارسال می‌کنید... برای ما [اروپایی‌ها] این معاهده به‌شدت مهم بود. برای امنیت‌مان. حالا به جای آن ما به چه چیز نگاه می‌کنیم؟»
ناتو، سازمان معاهده آمریکایی شمالی نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است، از تصمیم ایالات متحده «کاملاً حمایت» می‌کند. در بیانیه ناتو علت این حمایت، تهدید روسیه علیه امنیت اروپا و کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس و خودداری این کشور از ارائه پاسخی معتبر یا هر گونه اقدام به سمت پایبندی کامل به این معاهده است. ناتو از روسیه خواسته است از شش ماه آینده استفاده کند و به «پایبندی کامل و قابل‌بررسی برای حفظ معاهده آی‌ان‌اف بازگردد.»
نگرانی بسیاری از کارشناسان این است که دولت روسیه، در شرایط فعلی نیز نسبت به برخی از تعهدات نوشته و نانوشته داخلی بین‌المللی خود پایبندی ندارد و مخفی و علنی از خطوط قرمز آن‌ها عبور می‌کند؛ با حذف رسمی این معاهده، آن هم در شرایطی که آمریکا تصمیم‌گیرنده اصلی آن بوده است، دست روسیه برای اقدامات تسلیحاتی و هسته‌ای باز خواهد شد.
علاوه‌براین، برخی از ناظران اما نگرانی دیگری نسبت به تصمیم آمریکا دارند.
حرف‌های ترامپ در توضیح دلیلش برای خروج از این معاهده نشانه‌ای است از مسئله‌ای که دغدغه برخی از ناظران بوده است. این کارشناسان بر این باورند که خروج آمریکا از این توافق و توافقات مشابه، بیش از آن که مربوط به نحوه عملکرد طرف‌های دیگر این توافقات و شرایط آن‌ها باشد، به دلیل خواست آمریکا و رئیس‌جمهورش برای دسترسی به ابزارهایی است که این توافقات مانع دسترسی به آن‌ها می‌شود؛ برای مثال، آن‌ها می‌گویند ترامپ از توافق پاریس خارج می‌شود تا بدون محدودیت به دنبال اقداماتی برود که به لحاظ محیط زیستی مخرب هستند. نگاه بدبینانه، خروج ترامپ از این معاهده را نیز حاصل انگیزه پیگیری موضوعات ممنوع در این معاهده می‌داند.
با این وجود، صرف‌نظر از انگیزه آمریکا و با توجه به رویکرد ولادیمیر پوتین، این دغدغه جدی وجود دارد که دوباره رقابتی تسلیحاتی بین روسیه و آمریکا آغاز شود که خطراتی جدی برای دنیا به همراه خواهد داشت.