بایدها و نبایدهای وضعیت فرهنگی استان کهگیلویه وبویراحمد

کبنا ؛سید جواد رامی از کارشناسان فرهنگی که سال‌ها سابقه فعالیت فرهنگی در دستگاه‌های فرهنگی را دارد، در یادداشتی به وضعیت فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخت، او در این متن خود آورده است که؛ استان کهگیلویه و بویراحمد از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی کشور و در دامنه‌ی رشته کوههای زاگرس قراردارد. شرایط اقلیمی متفاوت در دو ناحیه‌ی سردسیری وگرمسیری استان، مردمی متفاوت را به بار آورده است اما با وجود تمامی اختلافات نژادی و اقلیمی که وجود دارد یک عامل وحدت در میان آنان وجود دارد و آن عشق و محبت به اهل بیت علیهم السلام است. این استان افتخار دارد که تنها استانی که جمعیت آن 100% شیعه و پیرو مکتب امیرالمؤمنین (ع) می‌باشند.
با وجود اینکه غیرت و تعصب مذهبی تاکنون مانع از نفوذ هرگونه فرقه‌ای به غیر از شیعه دوازده امامی در میان مردم گشته است اما باید اذعان کرد که متأسفانه بنا به دلایلی سطح فرهنگ دینی در میان عامه‌ی مردم پایین و محدود شده است به یکسری آداب و رسوم و باورهایی که بعضاً حتی آمیخته با خرافه‌اند.
مردم شریف این استان همواره در صحنه‌های امتحان بعد از انقلاب اسلامی پیروز و سربلند بوده‌اند که نمونه بارز آن هشت سال دفاع مقدس و حضور چمشگیر در جبهه‌های نبرد و همچنین شرکت گسترده در عرصه‌های انتخاباتی بوده است. ولی متاسفانه علیرغم همه اینها اگر نگوئیم توسعه نیافته ترین استان هستیم، باید گفت یکی از کم توسعه‌ترین استانهای کشور می‌باشیم.
توسعه شامل توسعه در تمامی عرصه‌های اجتماعی اعم از اقتصادی و فرهنگی است و از دو وجهه نظر می‌توان به این عامل یعنی توسعه نیافتگی نگاه کرد: یکی از منظر حکومت و دولت مرکزی و دیگری از وجهه نظر خود استان.
با توجه به اینکه مردم استان کهگیلویه و بویراحمد به صورت قبیله‌ای و عشیره‌ای زندگی می‌کنند و در واقع شهرها تجمع عظیمی از قبایل مختلف است و فقط بافت شهری حفظ شده و از آنجا که هر قبیله و طایفه‌ای آداب و رسوم و سننن خاص خود را دارند تحول و توسعه در چنین جوامعی کاری بس دشوار و طاقت فرسا است.
در واقع 50% عدم توسعه یافتگی از همین عامل ناشی می‌شود این عامل تعیین کننده تمامی لایه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و معیشتی جوامع شهری و روستایی استان است.
اما عامل دیگر هم به عمق محرومیت و عقب افتادگی استان در دوران رژیم ستم شاهی بر می‌گردد. البته هرچندکه بعد از تشکیل جمهوری اسلامی تا حدود زیادی به این دیار توجهی نشان داده شده است و مخصوصاً چند سال اخیر خدمات ارزشمندی انجام گرفته، اما باید اعتراف کرد که استانی که 30 در صد گاز و حدود 25 درصد نفت کشور را تولید می‌کنند و در واقع یکی از قطبهای اقتصادی کشور است، شایستگی بیشتری برای توجه مسئولین دارد.
عوامل دیگری از قبیل دور بودن از مرکز، عدم وجود راههای ارتباطی و ترانزیتی و در بن بست قرار گرفتن استان، پایین بودن سطح سواد در میان عامه‌ی مردم (با وجود داشتن نخبگان قابل وصف)، کمبود فضاهای فرهنگی – دینی با وجود استعدادهای فرهنگی و دینی درخشان در منطقه و ... دست به دست هم داده‌اند تا همچنان یکی از محرومترین نقاط کشور به شمار آید.
نیازمندی‌های فرهنگ دینی در استـان
آنچه به عنوان زیر ساخت‌ها و ضرورت‌های توسعه فرهنگی دینی دراستان لازم می‌بیند به شرح زیر می‌باشد:
1-افزایش تعداد روحانیون مستقر در روستاها و مناطق پرجمعیت جهت تبلیغ احکام و معارف شرعیه‌ی اسلامی و فراهم نمودن امکانات لازم از جمله خانه‌های عالم جهت اسکان این عزیزان.2- فرهنگ سازی و فراهم نمودن زمینه لازم جهت تبلیغ افکار و عقاید دینی.
3- شناسایی و تقویت اماکن و مناطقی که لازم است فرهنگی دینی در آن گسترش پیدا کند.
4- توسعه فعالیتهای تبلیغی در فضای مجازی
5- اعزام مبلغ روحانی به روستاهای دور دست و مناطق آسیب پذیر در مناسبتهای مختلف مذهبی و تلاش جهت تسهیل در امر اعزام از جمله ایاب و ذهاب و مسکن ...
6- دعوت از سخنرانان برجسته‌ی کشوری و اعزام به شهرهای بزرگ و مناطق پرجمعیت استان.
7- حمایت و ساماندهی تشکلها و هیئات د ینی و مذهبی در خصوص برگزاری مراسمات فرهنگی و دینی
8- تقویت و حمایت از مساجد جامع شهرهای اصلی استان و تجهیز کتابخانه‌های شبستان مساجد استان
9- احداث اماکن مذهبی از قبیل مسجد یا نمازخانه در مسیرهای درون استانی وشبکه های ارتباطی استان
10- برگزاری گفتمان دینی در دانشگاهها و مدارس
11- برگزاری همایشها وگردهمایی های مذهبی و دینی در سطح شهرستانی و استانی با موضوعات متفاوت
12- تلاش جهت انتشار نشریه‌ها و سایت‌های فرهنگی – دینی و تقویت نشریه‌های محلی و تشویق آنها جهت درج مطالب دینی
13- ایجاد زمینه‌های مساعد جهت اجرای همایش‌ها و برنامه‌های قرآنی و دعوت از اساتید برجسته‌ی بین المللی
14- ایجاد یک برنامه قرآنی و دینی در شبکه‌ی ا ستانی صدا وسیما و حمایت و پشتیبانی صدا و سیما از برنامه‌های دینی- مذهبی
15 – تلاش جهت تبیین تنویر افکار عمومی نسبت به ضرورت دین در سلامت فرد و جامعه
با توجه به اینکه در این استان فرهنگ‌های مختلفی وجود دارد و هر کدام با سلیقه خاص خودش در عرصه‌های مختلف می‌تواند اظهار وجود کند، به همین خاطر برنامه ریزی و تصمیم گیری در این استان کار بسیار مشکلی است.
یا به تعبیری دیگر می‌توان گفت: استان کهگیلویه وبویراحمد با توجه به اینکه یکی از استان‌های نوپا و جدید است و از نظر اقلیم آب و هوایی، آب و هوایی چهار فصل دارد، استانی مهاجر پذیر می‌باشد که به همین علت تعدادی از مردم استان‌های همجوار مثل شیراز، بوشهر و اصفهان در این استان زندگی می‌کنند و یقیناً همراه خودشان فرهنگ‌هایی را وارد کرده‌اند و خود مردم استان هم با توجه به اینکه دارای فرهنگهای متفاوت می‌باشند - فرهنگ روستایی، عشایری و تعصبات ایلی و قومی – به همین لحاظ انجام کار فرهنگی و کار مذهبی بسیار سخت می‌باشد.
اینترنت و ماهواره که دو رسانه جهانی و پل‌های ارتباطی فرهنگی و سیاسی‌اند متاسفانه به دو مرکز فحشاء و فساد تبدیل شده‌اند.
در این آشفته بازار مردمی که تاکنون هیچکدام از اینها را در روستاها ندیده بودند به علت کمبود اطلاعات و معلومات دینی زودتر از دیگران مجذوب این ظواهر فریبنده شده‌اند و چه بسا اینها زودتر از کسانی که دوره شهر نشینی را تجربه کرده‌اند به دام بیفتند. با وجود اینکه جمعیت این استان صد در صد شیعه می‌باشند و همه ارادتمند اهل بیت عصمت و طهارت می‌باشند ولی متأسفانه مراسمات و عزاداری‌ها بسیار سطحی است و گاهاً دیده می‌شود که هیئت‌ها به اسم طوایف می‌باشد.
فرهنگ بزرگ وقف در استان جایگاه مناسبی ندارد. با اینکه سرمایه داران زیادی هم در سطح استان دارند ولی به سختی می‌توان خیری در استان پیدا نمود. خمس و زکات به ندرت پرداخت می‌شود. عدم زیر ساختهای فرهنگی مهمترین علت توسعه نیافتگی این استان می‌باشد اگر چه در سالهای اخیر تلاش فراوانی در این خصوص صورت گرفته ولی تاکنون بجایی نرسیده است.
آیا سازمان تبلیغات و یا سایر دستگاههای فرهنگی با توجه به این همه محرومیت و با این بودجه بسیار کم می‌تواند کاری در جهت رشد فرهنگ مردم به وجود آورد.
استان کهگیلویه و بویراحمد به دلائل زیادی تاکنون یکی از بکرترین استانهای کشور بوده است اما در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن به علت ضعف پایه‌های فرهنگی قادر به ادامه کار در مقابل اینها نیست لذا می‌طلبد که در این جهت سرمایه گذاری بیشتر شود.
از دیگر آفت‌ها و معظلات فرهنگی این استان می‌توان به توقعات بیجا و بیش از حد مردم به روحانیت اشاره کرد. که مردم تمام این مشکلات و کمبودها را از روحانیون می‌دانند و انتظار دارند که تمامی این کمبودها را باید این قشر تأمین کنند.
یکی دیگر از مشکلات، عدم مهاجرت روحانیون حوزه‌های علمیه می‌باشد و در عین حالی که استان در سالهای اخیر تعداد زیادی روحانی در قم و دیگر شهرها دارد اما رغبتی از طرف آنها نشان داده نمی‌شود. چون در استان تأمین نمی‌شوند و مردم متأسفانه انتظار دارند که روحانیون به آنها کمک کنند
الحمدلله حوزه‌های علمیه در استان در سالهای اخیر بسیار فعال و پر تلاش بودند و طلاب بسیار خوبی تربیت کرده‌اند امید می‌رود که بتوانند در جهت رشد فرهنگی مؤثر باشند.
نسبت به سالهای گذشته ساخت و ساز مساجد از رونق بیشتری برخوردار است و یقیناً با توجه به اینکه مسجد بهترین پایگاه و جایگاه مسائل دینی و فرهنگی می‌باشد می‌تواند در جهت رشد فرهنگی و مقابله با تهاجم بیگانه خیلی مؤثر باشد.
حضور روحانیون مستقر و هجرت و اجرای برنامه کتابخانه‌های شبستان مساجد می‌تواند از زیر ساختهای فرهنگی محسوب شود و هم چنین ساخت خانه‌های عالم و وجود یک عالم به‌صورت مستمر در بین مردم عامل بسیار مهمی است در تقویت بنیانهای دینی و فرهنگی.
با همه‌ی این اوصاف با توجه به سادگی و صمیمت مردم و دلبستگی به اهل بیت علیهم السلام و غیرت دینی و ملی آنان می‌توان به راحتی زمینه‌های یک فرهنگ غنی واسلامی را مهیا نمود. اما این کار مشروط است:
 1- افزایش نیروی انسانی
2- افزایش بودجه و اعتبارات فرهنگی
هر کدام از این دو عامل بدون دیگری می‌لنگد اگر نیروی انسانی کارشناس و خبره نباشد میلیاردها تومان هم به فرهنگ اختصاص داده شود چون مدیریت صحیح و درستی بر این اعتبار نمی‌باشد نمی‌توان کار کرد و بر عکس نیروی انسانی اگر صدها نفر کارشناس هم باشند با دست خالی هیچ سنگی را نمی‌توان تکان داد.