تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۰۰:۲۷
کد مطلب : ۴۰۳۷۶۷
یادداشت
روز جهانی غذا:رفتار ما، آینده ما را میسازد
حسن شکوهمندی/کارشناس بهداشت محیط
۰
مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های مخاطبین کبنانیوز است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. می توانید با ارسال یادداشت خود، این مطلب را تأیید یا نقد کنید.
کبنا ؛متن ارسالی
به افتخار تاسیس سازمان فائو در روز شانزدهم اکتبر سال ۱۹۴۵، این روز را روز جهانی غذا نامگذاری کردهاند که این روز در کشور ما مصادف با 24 مهرماه است و همراه با کشورهای عضو سازمان فائو در سراسر جهان گرامی داشته میشود.
هر ساله در این روز از طرف سازمان فائو یک شعار در نظر گفته می شود که شعار سال 2018 عبارت است از: «رفتار ما، آینده ما را میسازد، تلاش برای دنیای بدون گرسنه تا سال ۲۰۳۰» و در کشور ما نیز شعار «تغییر و اصلاح الگوی تغذیه برای حفظ و ارتقای سلامت» به عنوان شعار ملی این روز انتخاب شده است.
از مهمترین برنامه های مد نظر پیرامون این شعار کاهش قند، نمک و چربی، نشانگرهای رنگی تغذیه ای، برچسب اصالت و سلامت کالا، پیشگیری و مبارزه با قاچاق محصولات سلامت محور و معرفی نشان ایمنی و سلامت می باشد که با هدف بهبود سلامت افراد و مواد غذایی در نظر گرفته شده است.
تغذیه نامناسب از جمله افزایش بیش از حد مصرف غذاهای شیرین، پرچرب، پرکالری و پرنمک، کاهش مصرف میوه و سبزی و استفاده روز افزون از غذاهای آماده منجر به افزایش میزان بروز بیماریهای قلبی عروقی و عوارض ناشی از آن میشود که موجب شده است بیماری های غیر واگیر به مهم ترین علت مرگ و میر تبدیل شود. بر اساس آمارهای رسمی نزدیک به 76 درصد مرگ و میر در کشور مربوط به بیماری های غیر واگیر است که به اعتقاد پزشکان و کارشناسان مهم ترین علت بیماری های قلبی و عروقی به علت تغذیه ناسالم و الگوی غذای نامناسب می باشد.
یک الگوی غذای مناسب دارای کفایت تغذیهای، تعادل در مصرف انواع غذاها، مصرف انرژی مطابق با فعالیت روزانه و شیوه زندگی، میانهروی در مصرف انواع چربیها و قندها و نمک و مواد افزودنی است.
بر اساس گزارش های رسمی، میانگین مصرف سرانه نمک در ایران حدود 8/10 گرم در روز و دو برابر میانگین توصیه شده سازمان جهانی بهداشت (WHO) می باشد. میانگین مصرف سرانه قند و شکر در ایران نیز 66 گرم است در حالیکه بر اساس سبد مطلوب غذایی حدکثر باید 40 گرم باشد و مطابق با توصیههای سازمان جهانی بهداشت کمتر از 10 درصد انرژی روزانه باید از قندهای ساده تامین شود. از مهم ترین عوامل پر خطر دیگر برای سلامتی و جسم انسان مصرف بیش از حد چربی و روغن به ویژه چربی های اشباع شده است که در نتیجه مصرف بی رویه فست فودها، غذاهای چرب و سرخ شده وارد بدن می شود. مصرف سرانه چربی و روغن در ایران حدود 46 گرم است که در سبد مطلوب غذایی 35 گرم توصیه شده است.
با نگاهی به اعداد و ارقام فوق و مقایسه با استانداردهای بین المللی می توان مشاهده نمود که مصرف بی رویه قند و شکر، روغن و چربی و نمک از مهم ترین عوامل بر هم زننده تعادل الگوی غذایی است که میتواند افزایش شیوع و بروز انواع بیماریهای غیرواگیر و در رأس آن بیماری های قلبی و عروقی را نتیجه داد.
بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون، سکته های مغزی و قلبی، انواع سرطانها، چربی خون و ... از جمله مهم ترین یماری های هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با مصرف نمک، شکر و روغن ارتباط دارند.
عادت های غذایی غلط را کم کم و به مرور زمان کنار بگذارید که از جمله اقدامات جهت حذف این عادت های غلط غذایی عبارتند از:
انتخاب غذاهای کم نمک، حذف نمکدان از سفره غذا .
اعتدال در مصرف قندهای ساده.
استفاده از دوغ بجای نوشابه/شربت و آبمیوههای مصنوعی.
استفاده از مواد غذایی آب پز،تنوری و کبابی و پخته .
مصرف نانهای کم نمک یا بی نمک .
پرهیز از مصرف آجیل و مغزهای شور.
در زمان مصرف چای بجای قند و شکر از خرما، توت خشک، انجیر خشک و سایر خشکبار استفاده شود .
استفاده از گوشت سفید به جای گوشت قرمز، سوسیس و جگر .
کاهش مصرف مارگارین و روغن جامد.
درصورت تمایل به استفاده از قهوه فوری از انواع بدون شکر آن استفاده شود.
خودداری از مصرف کره با غذا .
استفاده از روغن کم در پخت مواد غذایی .
مصرف میوه و انواع سبزی تازه در برنامه غذایی .
به منظور افزایش طعم غذا بجای نمک از چاشنیهای مانند آبلیمو، سرکه، سیر، پیاز ، انواع سبزی معطر و سایر ادویهها استفاده کنید.
استفاده از گوشت کم چرب(حذف پوست مرغ،...) .
استفاده از روغن مایع و کاهش مصرف غذاهای سرخ شده .
استفاده بیشتر از میوه و سبزی، حبوبات و دانهها و غلات کامل در برنامه غذایی .
کاهش استفاده از نانهای روغنی .
خودداری از مصرف غذاهای آماده و کنسروی که نمک زیاد دارند.
خودداری از خرید گوشت چرخ کرده به دلیل داشتن چربی زیاد.
استفاده از آب لیمو و آبغوره همراه با روغن زیتون و ماست به جای مایونز در سالاد .
مصرف کمتر مغز، جگر، دل، زبان، کله پاچه، گوشت پرچرب، سوسیس، کالباس، گوشت غاز و اردک، لبنیات با چربی بالای 2 درصد، پنیر محلی، پنیر خامهای،بستنی، زرده تخممرغ،سس مایونز، کره، دنبه، روغن حیوانی، روغن نارگیل، مارگارین، شیرینی خامهای،شکلات، چیپس و غذاهای سرخ شده .
روغن مایع پخت و پز، روغن زیتون، روغن هسته انگور، کره و مارگارین نسبت به حرارت مقاومت کمی دارند بنابراین برای سرخ کردن مواد غذایی مناسب نیستند.
برای مصرف نمک از نمک یددار تصفیه شده استفاده شود.
ا ستفاده از لبنیات کم چرب به جای پرچرب.
جداکردن چربی روی سطح سوپ و آب خورشها پس از سرد کردن آن.
به افتخار تاسیس سازمان فائو در روز شانزدهم اکتبر سال ۱۹۴۵، این روز را روز جهانی غذا نامگذاری کردهاند که این روز در کشور ما مصادف با 24 مهرماه است و همراه با کشورهای عضو سازمان فائو در سراسر جهان گرامی داشته میشود.
هر ساله در این روز از طرف سازمان فائو یک شعار در نظر گفته می شود که شعار سال 2018 عبارت است از: «رفتار ما، آینده ما را میسازد، تلاش برای دنیای بدون گرسنه تا سال ۲۰۳۰» و در کشور ما نیز شعار «تغییر و اصلاح الگوی تغذیه برای حفظ و ارتقای سلامت» به عنوان شعار ملی این روز انتخاب شده است.
از مهمترین برنامه های مد نظر پیرامون این شعار کاهش قند، نمک و چربی، نشانگرهای رنگی تغذیه ای، برچسب اصالت و سلامت کالا، پیشگیری و مبارزه با قاچاق محصولات سلامت محور و معرفی نشان ایمنی و سلامت می باشد که با هدف بهبود سلامت افراد و مواد غذایی در نظر گرفته شده است.
تغذیه نامناسب از جمله افزایش بیش از حد مصرف غذاهای شیرین، پرچرب، پرکالری و پرنمک، کاهش مصرف میوه و سبزی و استفاده روز افزون از غذاهای آماده منجر به افزایش میزان بروز بیماریهای قلبی عروقی و عوارض ناشی از آن میشود که موجب شده است بیماری های غیر واگیر به مهم ترین علت مرگ و میر تبدیل شود. بر اساس آمارهای رسمی نزدیک به 76 درصد مرگ و میر در کشور مربوط به بیماری های غیر واگیر است که به اعتقاد پزشکان و کارشناسان مهم ترین علت بیماری های قلبی و عروقی به علت تغذیه ناسالم و الگوی غذای نامناسب می باشد.
یک الگوی غذای مناسب دارای کفایت تغذیهای، تعادل در مصرف انواع غذاها، مصرف انرژی مطابق با فعالیت روزانه و شیوه زندگی، میانهروی در مصرف انواع چربیها و قندها و نمک و مواد افزودنی است.
بر اساس گزارش های رسمی، میانگین مصرف سرانه نمک در ایران حدود 8/10 گرم در روز و دو برابر میانگین توصیه شده سازمان جهانی بهداشت (WHO) می باشد. میانگین مصرف سرانه قند و شکر در ایران نیز 66 گرم است در حالیکه بر اساس سبد مطلوب غذایی حدکثر باید 40 گرم باشد و مطابق با توصیههای سازمان جهانی بهداشت کمتر از 10 درصد انرژی روزانه باید از قندهای ساده تامین شود. از مهم ترین عوامل پر خطر دیگر برای سلامتی و جسم انسان مصرف بیش از حد چربی و روغن به ویژه چربی های اشباع شده است که در نتیجه مصرف بی رویه فست فودها، غذاهای چرب و سرخ شده وارد بدن می شود. مصرف سرانه چربی و روغن در ایران حدود 46 گرم است که در سبد مطلوب غذایی 35 گرم توصیه شده است.
با نگاهی به اعداد و ارقام فوق و مقایسه با استانداردهای بین المللی می توان مشاهده نمود که مصرف بی رویه قند و شکر، روغن و چربی و نمک از مهم ترین عوامل بر هم زننده تعادل الگوی غذایی است که میتواند افزایش شیوع و بروز انواع بیماریهای غیرواگیر و در رأس آن بیماری های قلبی و عروقی را نتیجه داد.
بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون، سکته های مغزی و قلبی، انواع سرطانها، چربی خون و ... از جمله مهم ترین یماری های هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با مصرف نمک، شکر و روغن ارتباط دارند.
عادت های غذایی غلط را کم کم و به مرور زمان کنار بگذارید که از جمله اقدامات جهت حذف این عادت های غلط غذایی عبارتند از:
انتخاب غذاهای کم نمک، حذف نمکدان از سفره غذا .
اعتدال در مصرف قندهای ساده.
استفاده از دوغ بجای نوشابه/شربت و آبمیوههای مصنوعی.
استفاده از مواد غذایی آب پز،تنوری و کبابی و پخته .
مصرف نانهای کم نمک یا بی نمک .
پرهیز از مصرف آجیل و مغزهای شور.
در زمان مصرف چای بجای قند و شکر از خرما، توت خشک، انجیر خشک و سایر خشکبار استفاده شود .
استفاده از گوشت سفید به جای گوشت قرمز، سوسیس و جگر .
کاهش مصرف مارگارین و روغن جامد.
درصورت تمایل به استفاده از قهوه فوری از انواع بدون شکر آن استفاده شود.
خودداری از مصرف کره با غذا .
استفاده از روغن کم در پخت مواد غذایی .
مصرف میوه و انواع سبزی تازه در برنامه غذایی .
به منظور افزایش طعم غذا بجای نمک از چاشنیهای مانند آبلیمو، سرکه، سیر، پیاز ، انواع سبزی معطر و سایر ادویهها استفاده کنید.
استفاده از گوشت کم چرب(حذف پوست مرغ،...) .
استفاده از روغن مایع و کاهش مصرف غذاهای سرخ شده .
استفاده بیشتر از میوه و سبزی، حبوبات و دانهها و غلات کامل در برنامه غذایی .
کاهش استفاده از نانهای روغنی .
خودداری از مصرف غذاهای آماده و کنسروی که نمک زیاد دارند.
خودداری از خرید گوشت چرخ کرده به دلیل داشتن چربی زیاد.
استفاده از آب لیمو و آبغوره همراه با روغن زیتون و ماست به جای مایونز در سالاد .
مصرف کمتر مغز، جگر، دل، زبان، کله پاچه، گوشت پرچرب، سوسیس، کالباس، گوشت غاز و اردک، لبنیات با چربی بالای 2 درصد، پنیر محلی، پنیر خامهای،بستنی، زرده تخممرغ،سس مایونز، کره، دنبه، روغن حیوانی، روغن نارگیل، مارگارین، شیرینی خامهای،شکلات، چیپس و غذاهای سرخ شده .
روغن مایع پخت و پز، روغن زیتون، روغن هسته انگور، کره و مارگارین نسبت به حرارت مقاومت کمی دارند بنابراین برای سرخ کردن مواد غذایی مناسب نیستند.
برای مصرف نمک از نمک یددار تصفیه شده استفاده شود.
ا ستفاده از لبنیات کم چرب به جای پرچرب.
جداکردن چربی روی سطح سوپ و آب خورشها پس از سرد کردن آن.