تاریخ انتشار
سه شنبه ۱۶ خرداد ۱۳۹۶ ساعت ۱۹:۲۸
کد مطلب : ۲۵۴۳۷۳

گفتمان اصلاح‌طلبی و ذکر چند نکته

۱۳
۰
مطلبی که می خوانید از سری یادداشت های مخاطبین کبنانیوز است و انتشار آن الزاما به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست. می توانید با ارسال یادداشت خود، این مطلب را تأیید یا نقد کنید.
کبنا ؛ دکتر فرید مرادیان*
آشنایی ما ایرانیان با مفاهیم مدرنیته همچون دموکراسی، احزاب، اصلاح‌طلبی و... با جنبش مشروطیت آغاز شد. این مفاهیم همچون چراغی بود که در کشورهای همسایه روشن بود و ما آن را به عاریت گرفتیم. به‌عبارت‌دیگربرخاسته از فرهنگ بومی کشور نبود به همین جهت به‌ مرور زمان تغییرات بسیاری به خود پذیرفت. امروزه در فرهنگ سیاسی ایران، گفتمان «اصلاح‌طلبی»، در مقابل گفتمان «اصول گرائی» قرار گرفته است.
گفتمان «اصول‌گرائی» معمولاً با سخت‌گیری در عرصه فرهنگی، غرب‌ستیزی، دموکراسی ستیزی، مدرنیته هراسی، تفاسیر سخت‌گیرانه از مسائل اجتماعی-فرهنگی، طرفداری از سانسور و ممیزی کتاب، سنت‌گرائی و آرزوی بازگشت به عصر طلائی سنت و دین، تفسیر تنش زا و مبارزه طلبانه از اسلام در عرصه بین المللی و... تعریف می‌شود وگفتمان «اصلاح‌طلبی» با اسلام رحمانی، مردم‌سالاری، تلفیق سنت و مدرنیته، دموکراسی خواهی، تأکید بر تخصص گرائی، مدیریت علمی، آزادی احزاب، مطبوعات و اینترنت و ماهواره، استقرار نظام شایسته‌سالاری، برابریحقوق زن ومرد، به رسمیت شناختن حقوق اقلیت‌ها و گروه‌ها و ... شناخته می‌شوند.
اما اصلاح‌طلبی (reformism) هم با انقلابی‌گری (revolution) متفاوت است. حتی در شناخته‌شده‌ترین عرف بین‌المللی وبه ساده‌ترین بیان، اصلاح‌طلبی یک جنبش اصلاحی تدریجی، بدون خشونت و برخاسته از آرای مردم است. اصلاح‌طلبان کسانی هستند که چارچوب یک نظام حکومتی را قبول دارند و اشکالاتی در آن می‌بینند و می‌خواهند با رفع تدریجی آن اشکالات، شکل و فرم آن بهبود بخشند، یعنی آنان به اشکال قهری و براندازی اعتقادی ندارند. این اصلاح‌طلبان در قالب احزاب و در حیطه قوانین جاری کشور به فعالیت می‌پردازند. در مقابل انقلابیون کسانی هستند که چارچوب یک نظام را قبول نداشته و می‌خواهند با اشکال قهری، نظامی را برانداخته و بنیادی نو دراندازند. حال در این میان اعتدال‌گرایان چه مفهومی مدنظر دارند؟
شاید در نگاه اول چنین به نظر برسد که بعد از اطلاق کلمه «فتنه‌گر» با مفهومی معادل برانداز، از سوی جناح اصول‌گرا به اصلاح‌طلبانی که نسبت به نتایج انتخابات سال ۸۸ معترض بودند تعدادی از اصلاح‌طلبان برای مصون ماندن از لطمات و آسیب‌های احتمالی این هجمه، کلمه اعتدال گرائی را برای کنش گری اجتماعی- سیاسی خود انتخاب کردند.
اصولاً اصول‌گرایان از ترس از دست دادن موقعیت‌های کنونی خود می‌خواهند که برای از میدان بدر کردن اصلاح‌طلبان از عرصه سیاسی کشور، اصلاح‌طلبی را معادل فتنه‌گری، براندازی معرفی کنند اما در نگاه دوم، چنین ادعا و مرزبندی، پایه و اساسی ندارد. واقعیت این است که سهم تفکر اصلاح‌طلبان در انقلاب بیش از سایر جریانات است. اصلاح‌طلبان دلواپسان واقعی ارزش‌های انقلاب و جمهوریت نظام هستند و گفتمان اعتدال گرائی از بطن گفتمان اصلاح‌طلبی در مقابل افراط‌ و تفریط‌ های عملکرد اصول‌گرایان و دولت احمدی‌نژاد صورت گرفت، و شاید بتوان اعتدال گرائی را فرزند اصلاح‌طلبی به شمار آورد.
اگر دولت‌های بعد از جنگ و دفاع مقدس، یعنی دوره ۱۶ ساله دولت‌های سازندگی و اصلاحات، با دوره ۸ ساله اصول‌گرائی مقایسه کنیم و آن را معیاری برای ارزیابی و کارآمدی و مدیریت بدانیم، اصلاحات کارنامه بسیار موفق‌تری نسبت به دوره اصول‌گرائی دارند. در ابتدای دوره احمدی‌نژاد، اصول‌گرایان کارنامه سفیدی داشتند و طبیعی است که همین نکته باعث اعتماد و اقبال مردم به آنان گردید اما دولت‌های نهم و دهم باوجود درآمدهای سرشار نفتی، با بی‌تدبیری و سوء مدیریت خود و طرح شعارهای تنش‌آفرین، زمینه را برای انزوا و تحریم‌های گسترده کشورمان را در عرصه بین‌المللی فراهم نمود، اندیشه و گفتمان اعتدال نیز به‌مثابه راهی برای عبور از بحران‌ها و تنگناهای ناشی از افراط و تفریط محل توجه رهبران جنبش‌های اصلاحات قرار گرفت.
در دولت احمدی‌نژاد، فرصت‌های فراوانی هم در عرصه‌ی داخلی و هم در عرصه بین‌المللی و هم در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی از دست رفت و حتی به تهدید تبدیل شد و این تندروی‌ها، مصالح نظام و منافع ملی را با خطر و چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است. اکنون باید از کسانی همچون «حداد عادل» که هشدار می‌دهند مبادا کسانی فکر کنند که با مذاکره کردن با امریکا و کشورهای غربی، حجاب زنان شل خواهد شد، باید پرسید چرا در هشت سالی که دولت، مجلس یکدست در دست اصول‌گرایان بود، چاره‌ای اساسی برای مسئله حجاب نکردید؟!
وقتی آقای روحانی به همراه حجت‌الاسلام یونسی (وزیر دولت خاتمی) برای ثبت‌نام و شرکت در انتخابات ریاست جمهوری به ستاد انتخابات وزارت کشور مراجعه کردند. یونسی در پاسخ به سؤال خبرنگاری مبنی بر اینکه آقای روحانی اصلاح‌طلب هستند یا اصول‌گرا؟ گفتند: «من و آقای دکتر روحانی مشی اصلاح‌طلبی داریم»
در بهار سال ۹۲، آقای «دکتر روحانی» با حمایت گسترده آقایان خاتمی و هاشمی و جریان اصلاح‌طلبی کشور توانستند در انتخابات پیروز شوند و حماسه دیگری در تاریخ کشور رقم خورد. بی‌تردید جریان اصلاح‌طلبی یک جریان زنده و پویا در کشور است و حمایت وسیع مردمی را به دنبال خود دارد.
اکنون آنچه مورد تقاضا و درخواست مردم است. برطرف کردن تحریم‌های ظالمانه علیه مردم این کشور، احیای ارزش پول ملی، احیای ارزش پاسپورت ایرانی، حل مشکل گسترده بیکاری و اعتیاد جوانان، گسترش چتر حمایت دولت بر صنایع و تولید ملی و جلوگیری از ورود کالاهای بنجل چینی، تنش‌زدائی و تعامل با دیگر کشورها، تعامل سازنده با احزاب و گروه‌های داخل کشور، استقرار شایسته‌سالاری در نظام مدیریتی کشور، جلوگیری از وقوع اختلاس‌ها و فسادهای بزرگ در نظام بانکی و دولتی، گسترش رفاه اجتماعی و... است. مطالبات به حقی که شایسته مردم کشورمان است و در دولت‌های نهم و دهم با بی‌تدبیری و نامدیریتی مدیران ارشد دولتی تحقق نیافت و اعتماد اجتماعی مردم را دچار بحران یاس و بی‌اعتمادی نمود.
همه مردم به یاد دارند که رئیس دولت نهم و دهم بارها از دولت خود به‌عنوان پاک‌ترین دولت تاریخ یاد کرده و مسئولان دولت خود را از هرگونه فساد و پول‌شویی مبرا دانسته بود. اما وقوع اختلاس‌ها، فساد برخی از نزدیک‌ترین یاران او ازجمله معاون اولش و محکومیت سنگین او در دادگاه، وجود ۷۰۰ پرونده تخلف در حال رسیدگی و... کار را به جائی رساند که مردم از شعار ضد تبعیض و فساد احمدی‌نژاد تبری جسته و به سمت گفتمان اعتدال و توسعه روی‌ آورند. آیا بهتر نیست که اکنون اصول‌گرایان به‌ جای اینکه، چوب لای چرخ دولت بگذارند و کارشکنی کنند، پاسخگوی حمایت بی‌دریغ خویش از عملکرد هشت سال دولت اصول‌گرائی باشند.
نتیجه‌گیری: گفتان اصلاح طلبی با مشخصه های خود از جمله پرهیز از خشونت و اعتقاد به اصلاح تدریجی شیوه های مدیریتی در چارچوب نظام سیاسی کشور ذاتا یک گفتمان اعتدال گرایی محسوب می شود. بنابر این اصلاح طلبان برخلاف آنچه که اصول گرایان در پی القای آن به افکار عمومی هستند، اهل تندروی نبوده، بلکه اصلاح طلبی مترادف اعتدال‌گرائی می باشد. جریان اصلاح‌طلبی ذره‌ای نسبت به حقانیت انقلاب، صلابت رهبری و توانمندی و درایت شخص رئیس‌جمهور تردید ندارد؛ اما مایه نگرانی آن است که دولت در عرصه داخلی کشور در مقابل جناح اصول‌گرا کوتاه آمده و با مصلحت‌اندیشی‌ها و عقب‌نشینی‌های بی‌مورد، بها دادن و دادن امتیازهای غیرمنطقی به اصول‌گرایان،با توجیه غیرمنطقی فراجناحی بودن است.
چنین انحرافی بی‌تردید از آن‌رو جبران‌ناپذیر است که ضرورت «امید» نادیده گرفته‌شده و پشتوانه و انرژی عظیم حرکت اصلاح‌طلبی در کشور به هرز رود. اصلاح‌طلبان باید به یاد بیاورند روزهای را که اصول‌گرایان با حمایت‌های بی حد و حصر خود از دولت احمدی‌نژاد، کلیه مدیران شایسته و کارآمد اصلاح‌طلب را از بدنه دولت حذف و راه را بر  فعالیت اجتماعی سیاسی و مطبوعاتی بستند.

* عضو ادوار دفتر تحکیم وحدت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد
نام شما

آدرس ايميل شما

سعید
Iran, Islamic Republic of
با عرض سلام و احترام خدمت اندیشمند گرانمایه جناب آقای دکتر مرادی وتشکر از ارایه مطالب غنی و پربار شما مستحضرید از نظر تئوریک و نظریه پردازی در زمینه اصلاحات طرح جامع ومدونی موجود نیست و فقر تئوریک در این خصوص مشهود است لذا ضرورت دارد نخبگان و متفکران معتقد به این اندیشه با تشکیل اتاق فکر و تیمی قوی از صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، جامعه شناسی ، روانشناسی و ... نقشه راه و نظامنامه این تقکر را تهیه نمایند که در آن تعاریف ، مبانی ، اهداف ، استراتژی ، تاکتیک ها ، برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت ، شیوه های اجرایی ، مرام و منش ، اخلاق و رفتار و شاخصه ها ، معیارها ، صفات و خصوصیات و مختصات افراد اصلاح طلب مشخص و معین و به صورت شفاف تشریح و تبیین شوند .
انتظار این است که صاحبنظران و کارشناسان علوم سیاسی و جامعه شناسی با ارائه نظرات و نقد و بررسی علمی به تکمیل و غنای این مباحث مدد ویاری رسانند هر چند که به زعم بنده می توان اصلاحات را ساماندهی نابسامانی ها و اصلاح ضعف ها ،خطاها و اشتباهات در برنامه های خرد و کلان در زمینه های اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی ، اخلاقی ، برنامه ریزی ، اجرایی و …. دانست و با آسیب شناسی و بازبینی اهداف و برنامه ها ، انحرافات و خطاها، شناسایی نسبت به اصلاح ورفع نقایص و ضعف ها اقدام و با بازسازی و نوسازی آنها خط مشی ، اهداف و استراتژی نوتر ، پویاتر و علمی تر و کارآمدتری تدوین گردد وانتظار حداقلی هم این است که مدیران دولت دوازدهم نسبت به برخی مدیران دولت یازدهم تغییرات اساسی داشته باشند و
- در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها، سازوکارهای دموکراتیک ، مشاوره و استفاده از خرد جمعی و رعایت اصول دموکراسی را مورد امعان نظر قرار دهد و از استبداد رای ، خودخواهی ، خودمحوری و شیوه های قیم
مآبانه در عمل و با جدیت پرهیز نماید و صیانت از قانون و رای مردم و دفاع از حقوق شهروندی را وظیفه و تعهد مستمر خود بداند
- دارای صبرو حوصله ، سعه صدر و متانت باشد و از عصبانیت و خشونت اجتناب نماید
- عدالت و انصاف را همواره در قضاوت ها ، داوری ها و سایر موارد مورد امعان نظر قرار دهد و مقید باشد که نه به کسی ظلم کند و نه زیر بار ظلم برود
- انتقاد پذیر باشد و در نقد و نقادی منصفانه عمل کند . به نقد درون و آسیب شناسی مواضع معتقد و انتقادات وی سازنده و به دور از خصومت و اغراض خاص باشد و تهمیدات لازم جهت اجرای شعار « زنده باد مخالف من » را فراهم سازد
- مبارزه با فساد ، اختلاس و رانت خواری ، و در راستای فقر زدایی ، رفع تبعیض و بی عدالتی و کاهش فاصله طبقاتی را وظیفه اجتماعی و تعهدی خدشه ناپذیر و دائمی محسوب نموده و از هرنوع تبانی ، رشوه خواری، شانتاژ ، تضییع حقوق ملت، زیاده خواهی و افزون طلبی اعلام برائت نماید ومبارزه جدی با این ناهنجاری های فساد انگیز و ناعادلانه را در اولویت تعهدات اجتماعی و مردمی خود قرار دهد. در این زمینه مدیریت عالی و شایسته حضرتعالی در زمان مدیریت هلال احمر استان زبان زد خاص و عام است و برخی از مدیران محترم می توانند الگو گیری کنند.
نوری
Iran, Islamic Republic of
تعریف نادرست ، غیر منطقی و کینه توزانه ای از اصولگرایی نموده اند ، نگارنده که ظاهرا دکتر هستند و یا عنوان دکتر را ...د به نظر می رسد هنوز در.. تاریخ مصرف گذشته جناح بندی های ویرانگر گذشته می سوزند و نمی خواهند حتی اندکی خود را از .. ذهنی رها کنند و واقعیت ها را آنگونه که هست بیان کنند .
م..
Iran, Islamic Republic of
مدیریت ...
Iran, Islamic Republic of
گفتمان اصولگرایی ضدیت با دموکراسی و مدرنیته نداره با کسانیکه افسار مدرنیته و دموکراسی رو در دست دارند مشکل داره . ما با صلح مشکل نداریم اما با جایزه صلح نوبلی که بدن به جرج بوش و نتانیاهو و اریل شارن مشکل داریم . با فرههگ مشکل نداریم با فرهمگی که هالیوود القا کنه مشکل داریم با اینترنت پاک مشکل نداریم با اینترنتی که فضای ذهنی رو فاسد و الوده کنه مشکل داریم . با علم مشکل نداریم با کارتلهایی که تحت عناوین علمی به استثمار جهان می پردازند مشکل داریم . حضرت عالی ب.. که نسبت به اصولگرایی و . این عناوین داری نمیتونی راجع به گفتمان اصولگرایی قضاوت کنی. بهتره اندکی وقت به خرج بدی و فقط در مورد یکی از این موسسات ا..ر تحقیق کنی تا درک کنی که ما با دستهای پشت پرده مشکل داریم نه علم
Iran, Islamic Republic of
همانقدر که درک و پایبندیت نسبت به مفاهیم دینی مشکل داره درکت از اصولگرایی هم مشکل داره . با این حرفت اما موافقم که اصولگراییان اصیل تاوان حمایت از احمدی نژاد که خودش رو اصولگرا هم نمیدونه پرداخت کردن
دارا
United Kingdom
یه فکری به حال دانشگاه جامع علمی کاربردی بکنید که این دوره همه انها مخالف روحانی بودند و کسی هم کاری به کارانها نداره
اسلام نژاد
Iran, Islamic Republic of
درود بر دکتر مرادیان عزیز دانشمند توانا و جراح زبردست استان
دشمن زیاری
Iran, Islamic Republic of
اقلی دکتر بعدازانتخاب مجدداقای روحانی عده ای ازجمله... خودرااصلاح طلب می نامیید بگوییداصلاحطلب چیست واصلاح طلب کیست جنابعالی ودوستان شمادراستان که خودرااصلاح طلب می دانیدازچه نگرش اصلاح طلبی راسرلوحه کاروهدف خودقرارداده اید توصیح دهید ممنون میشویم
دبیر
Iran, Islamic Republic of
ایشون بهتره به همون کار جراحی بپردازد نه مدیریتش هیچ تعریفی داشت و نه سیاستش و بماند بقیه مشکلاتش.
مهدی
Iran, Islamic Republic of
متاسفانه تحلیلی بسیار ضعیف ارائه داده اند که با واقعیات موجود هیچ سنخیتی ندارد. باید کار سیاست را به اهلش سپرد.
سیاهپور
United States
دانشمند را برای نیوتن و انیشتین بکار می برند جراح زبردست را برای پروفسور سمیعی و پروفسور ملک حسینی....بی جهت نباید .. استفاده کرد.
البته دوستان متخصص و فوق تخصص و جراح فراوانی امثال ایشون و بلکه خیلی برتر و خوش سابقه تر در همین استان خودمون داریم.
ط
Iran, Islamic Republic of
آفرین بر دکتر مرادیان عزیز
غیور دنای همیشه سبز
Iran, Islamic Republic of
احسنت بر مرد فرهیخته و باسواد ..درود بر بزرگ مرد...دکتر مرادیان
ناگفته‌های عادل از بی‌عدالتی‌‌ها به«نود»

ناگفته‌های عادل از بی‌عدالتی‌‌ها به«نود»

پس از يک سال و 7 ماه سکوت، بالاخره عادل فردوسي‌پور اشاره‌اي به پايان کارش در برنامه 90 ...
محمد امامی کیست و اتهامش چیست؟

محمد امامی کیست و اتهامش چیست؟

محمد امامی از تهیه کنندگان جوان و مشهور سینماست که در سال‌های اخیر نامش با فساد کلان ...
آوایی که جاودان شد؛ نگاهی به زندگی و کارنامهٔ هنری محمدرضا شجریان

آوایی که جاودان شد؛ نگاهی به زندگی و کارنامهٔ هنری محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان، استاد موسیقی سنتی و ملقّب به خسرو آواز ایران، پس از یک دورهٔ طولانی دست‌وپنجه ...
1