خطر در کمین امنیت ‌غذایی کهگیلویه و بویراحمدی‌ها

کبنا ؛امنیت غذایی مهم‌ترین دغدغه کشورهای دنیا در روزگار کنونی است. امنیت غذایی یعنی همه افراد یک جامعه در تمام ادوار عمر به غذای کافی و سالم برای داشتن زندگی سالم دسترسی داشته باشند و درآمد خانوارها از عوامل مهم تحقق این موضوع مهم است.
بنا بر تعریف سازمان ملل، 3 عنصر موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا می‌توانند امنیت غذایی افراد را تامین کنند و اگر این 3 عنصر مهم فراهم نباشند، امنیت غذایی مردم به خطر
 می‌افتد.
 بنا بر آمار وزارت بهداشت استان‌های اصفهان، تهران، یزد و قم در رده بسیار امن غذایی قرار دارند و استان‌های خوزستان، کرمان، ایلام و بوشهر در رده ناامن غذایی جای گرفته‌اند. در این میان فقط وضعیت استان‌های هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان از این 4 استان بدتر است.
بنا بر گفته رئیس مرکز بهداشت خوزستان، خشکسالی تاثیری مستقیم بر امنیت غذایی استان‌ها می‌گذارد. نکته جالب این است که خوزستان با داشتن یک‌سوم آب‌های جاری کشور جزو پرآب‌ترین استان‌های کشور است، اما با انتقال آب آن به دیگر استان‌ها سلامت غذایی این استان زرخیز به خطر افتاده است.
در تهیه نقشه امنیت غذایی در ایران از آمارها و شاخص‌های گوناگون از مرکز آمار ایران، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، انستیتو تحقیقات تغذیه و برخی از سازمان‌های دیگر از سال 78 تا 87 استفاده شده است و هریک از استان‌های کشور در یک طیف قرار گرفته‌اند.
 
زنگ خطر امنیت غذایی
 رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در این باره به همشهری می‌گوید: خوزستان یکی از 7 استان کشور است که معضل امنیت غذایی دارد.
دکتر «ایرج نظری» اظهار می‌کند: بر اساس برنامه‌ای که به صورت پایلوت اجرا شد، گروهی از سازمان‌های مردم‌نهاد موظف شدند این موضوع را در نقاطی از استان خوزستان بررسی کنند. در نتایج بررسی‌های این گروه گزارش شده از 3 هزار خانواری که مورد بررسی قرار گرفتند، هزار خانوار دارای مشکلات متعدد‌ غذایی بودند که باید به این خانوارها کمک غذایی ارائه شود.
وی می‌افزاید: عمده این خانوارها در شهرستان کارون و برخی دیگر از مناطق شهری خوزستان ازجمله قلعه چنان، حمیدیه، الهایی و... سکونت دارند.
نظری تاکید می‌کند: ناامنی غذایی در استان ما واقعا یک معضل است و اگر حتی 10 درصد از خانواده‌های خوزستان هم دچار مشکل امنیت غذایی باشند، زنگ خطری برای همه ما محسوب می‌شود.
 
رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز می‌گوید: شاید هیچ فردی وجود نداشته باشد که اولین دغدغه خود را سیر کردن شکم خود و فرزندانش نداند. حالا ببینید کسی که آنقدر توانایی مالی ندارد که شکم خود را سیر کند، دارای چه مشکلاتی است و در چه وضعیتی قرار دارد. مشکل نبود امنیت غذایی نگران‌کننده است و باید به صورت جدی به آن پرداخته شود. نظری با بیان این‌که این شرایط در خوزستان ثروتمند پذیرفته نیست، ادامه می‌دهد: با توجه به شرایطی که خوزستان در خصوص مواد غذایی دارد، وزارت بهداشت آن را به عنوان یکی از استان‌های شروع‌کننده فعالیت‌های اجرایی در این زمینه انتخاب کرده و اعتباراتی برای این کار اختصاص داده که به‌ صورت کامل جذب شده است.
 
 لزوم حذف عادات بد غذایی
 یک کارشناس غذا و دارو در این زمینه به خبرنگار همشهری می‌گوید: دسترسی فیزیکی و اقتصادی همه افراد را در همه اوقات به غذای سالم و کافی که با شیوه‌های قابل قبول اجتماعی و مسئولیت فرهنگی به دست می‌آید، امنیت غذایی می‌گویند. در این فرایند، دسترسی فیزیکی به غذای سالم مهم‌ترین شاخصه است و همه سلول‌های بدن باید غذای مورد نیاز خود را در این فرایند جذب کنند.
 «سحر رستمی» می‌افزاید: شاید در مرحله نخست نتوان دسترسی به غذا را بهبود بخشید اما با اصلاح عادات بد غذایی می‌توان امنیت غذایی را ارتقا داد. به همین دلیل تاکید می‌شود که از مصرف فست‌فودها پرهیز شود چراکه در این غذاها انسان سیر می‌شود ولی مواد مغذی به بدن نمی‌رسد و فرد تنها دچار اضافه‌وزن می‌شود.
 وی با اشاره به ناامنی غذایی در خوزستان اظهار می‌کند: عوامل زیست‌محیطی، آفات، آلودگی‌های میکروبی، نبود شاخص سنجش مواد آلوده، تولید زیرزمینی غذا و کمبود صنایع تبدیلی مواد غذایی از مشکلات موجود در خوزستان است که سبب ناامن شدن مقوله غذا در استان و قرار گرفتن این استان در ردیف استان‌های با امنیت غذایی پایین ‌شده است.
 
 آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی
 این کارشناس غذا و دارو عنوان می‌کند: در خوزستان 300 کارخانه در زمینه تولید غذا وجود دارد که از این تعداد فقط 50 کارخانه فعالند و مشکلات اقتصادی سبب رکود و تعطیلی آنها شده است.
وی می‌گوید: با وجود این همه کارخانه، ما جزو استان‌های کم‌برخوردار از امنیت غذایی هستیم و ضرب‌المثل «آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هیچی» برای حال و روز استان ما صدق می‌کند.
رستمی تاکید می کند: باید با حمایت از کارخانه‌های تولید مواد غذایی به اقتصاد تولید غذا در خوزستان توجه کمک کرد تا مواد غذایی باکیفیت و به اندازه کافی در آن تولید شود.
 این کارشناس می‌افزاید: هنوز در زمینه غذا به مدیریت هماهنگ نرسیده‌ایم. از یک سو مجوز فعالیت فست‌فودها را صادر می‌کنیم و از سوی دیگر مردم را از تهیه فست‌فود نهی می‌کنیم. البته همه ناامنی غذایی فقط به موضوع فست‌فودها مربوط نمی‌شود و موضوعات دیگر هم باید اصلاح شوند. مثلا خیلی از خانوارها درآمد بسیار پایینی دارند و نمی‌توانند به مواد غذایی مورد نیاز بدن دسترسی داشته باشند.
 
نیاز به آموزش و فرهنگ‌سازی
 اما چگونگی ارتقای امنیت غذایی پرسشی است که این کارشناس درباره‌اش می‌گوید: آموزش مردم یکی از عواملی است که می‌تواند ارتقای قابل توجه امنیت غذایی را در پی داشته باشد و به همین دلیل فرهنگ‌سازی در این زمینه از مهم‌ترین مسائلی است که باید به آن توجه شود.
رستمی اظهار می‌کند: باید مسئولان با هماهنگی‌های مربوطه کالاهای اساسی و سبد غذایی مردم را با میزان درآمد آنها تطبیق دهند. در واقع باید یارانه خرید غذا به مردم تعلق بگیرد.
 این کار به صورت پایلوت می‌تواند برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی انجام یا حتی در سبد کالایی که دولت هر چند وقت یک بار به مردم می‌دهد، گنجانده شود.
 
صنعتی بودن خوزستان،‎ عامل کاهش امنیت‌ غذایی
 این کارشناس غذا و دارو صنعتی بودن خوزستان را عامل مهم کاهش امنیت غذایی در این استان می‌داند و می‌گوید: البته آمار ارائه شده دلایل مختلفی مانند صنعتی بودن برخی از شهرستان‌های خوزستان دارد. مثلا در ماهشهر، به دلیل صنعتی بودن آن، مردم به دام و مزرعه دسترسی راحت ندارند و به همین دلیل امنیت غذایی در این شهرستان کاهش پیدا می‌کند.
البته در برخی از مناطق خوزستان مانند شهرستان‌های کارون، شادگان و حمیدیه دسترسی به دام و... هست، اما مردم به دلیل فقر مالی نمی‌توانند مواد غذایی مفید و ضروری را برای خود تهیه کنند.
وی بیان می‌کند: با برطرف شدن برخی از مشکلات کشاورزی و دامپروری در خوزستان می‌توان این وضعیت را بهبهود بخشید. به نظرم شاید بهره‌برداری از طرح 550 هزار هکتاری کشاورزی بتواند در رفع این مساله موثر باشد.
 
***
 گرچه خوزستان در گذشته به جلگه‌ای بودن و دشت‌های حاصلخیزش شهره بوده اما این روزها خشکسالی‌، آلودگی هوا و کاهش اراضی تحت کشت کشاورزی به دلیل محدودیت‌های آب و هوایی بر سلامت غذای مردم این استان مستقیما تاثیر گذاشته است. برخی کارشناسان در این نکته اتفاق نظر دارند که دولت می‌تواند با تخصیص یارانه غذا، به ارتقای شاخص‌های امنیت غذایی کمک کند./همشهری