کبنا ؛متن ارسالی
در اسفندماه امسال دو شخصیت بزرگ جهانی و ایرانی، دار فانی را وداع گفتند. کسانی که خدمات بزرگی به بشریت کردند و هرکدام میتوانند الگویی برای جامعه بشری باشند. دکتر علی اصغر خدادوست و استیون هاوکینگ ، به زندگی هرکدام اشارههای گذرا می کنیم. یاد هر دو بخیر. و روح و روانشان شاد باد.
فیزیکدان نابغه و معلول
هاوکینگ در ژانویه ۱۹۴۲ در شهر اکسفورد انگلستان، ۳۰۰ سال بعد از وفات گالیله و تولد نیوتن، در خانواده ای معمولی بدنیا آمد و در ۱۴ مارس روز تولد انیشتین درگذشت. وی در ریاضیات کاربردی، فیزیک نظری و کیهان شناسی، بزرگترین دانشمند نیمه دوم قرن بیستم و اوایل قرن ۲۱ بود. عمده تحقیقات وی در کیهان شناسی و گرانش کوانتمی است.
مهمترین دستاورد او مقاله ای است که در آن به رابطه سیاه چاله ها و قوانین ترمودینامیک می پردازد. در ۲۱ سالگی با افتادن روی زمین مغزش آسیب دید و به تدریج به فلج اعضا مبتلا گردید. به طوری که در ۴۳ سالگی به کما رفت و پزشکان که از ادامه حیات او مأیوس شده بودند خواستند دستگاه های تنفسی و ارتعاشی او را قطع کنند که همسرش اجازه نداد. از ۲۱ سالگی تا ۷۶ سالگی که در گذشت، یعنی ۵۵ سال بقول خودش قاچاقی یا زیادی زندگی کرد. به بیماری ALS مبتلا شد که بخشی از نخاع و مغز و سیستم عصبی را مورد حمله قرار می دهد و به تدریج اعصاب حرکتی بدن را از بین می برد و با تضعیف ماهیچه ها فلج عمومی ایجاد می کند . رابطه اش با دنیای خارج فقط انگشت دست چپش بود که با آن می توانست دکمه های رایانه بسیار پیشرفته ای را فشار دهد که اختصاصا برای او ساخته بودند. بارها تا یک قدمی مرگ پیش رفت اما جان سالم بدر برد. از نظر جسمی فقط مشتی پوست و استخوان روی یک صندلی چرخدار بود که فقط قلب و ریههایش کار می کردند و یک مغز خارقالعاده در آن که همواره بدنبال حل معماها و گشودن رازهای ناشناخته دنیای ما بود. برخلاف بسیاری از بزرگانی که همسرشان باری بر دوش آنهاست وی زندگی اش را مدیون همسرش جین وایلد می دانست و می گوید که این فرشته ی نگهبان همه چیز را برای او دگرگون و زیبا و تحمل پذیر کرده است. با آن وضعیت اسفبار جسمی بسیار به زندگی دلبسته بود و آن را زیبا می دید. این درس بزرگی برای بشریت است. که با یک بیماری معمولی همه چیز را تمام یافته تلقی می کنند. او طرفدار حق پایان دادن داوطلبانه به زندگی برای بیماران لاعلاج بود، هرچند خودش از این حق استفاده نکرد!!
پزشک انسان دوست
دکتر علی اصغر خدادوست در سال۱۳۱۴ در شیراز متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند. سپس در داراب فارس به آموزگاری پرداخت. در سال ۱۳۳۳ وارد دانشکده پزشکی شد. در سال ۱۳۴۱ به آمریکا رفت و دستیار تحقیقاتی ایمنی شناسی قرنیه در مرکز چشم ویلمر آمریکا گردید. مقالات ارزشمند فراوانی در مجلات گوناگون علمی به چاپ رسانید. عنوان چهره ماندگار چشم پزشکی را از انجمن پزشکی آمریکا گرفت. جوایز فراوانی به مناسبت های مختلف دریافت کرد. سپس به ایران برگشت. در شیراز مطب ساده ای داشت. هنوز کسی او را آنچنان که باید و شاید نمی شناخت. یکی از متمولین و بزرگان شیراز در اوایل دهه پنجاه، برای انجام عمل جراحی چشم خود به آمریکا می رود. و به مشهورترین و بزرگترین چشم پزشک آنجا مراجعه می کند. پزشک معالج وقتی می بیند که بیمار از ایران آمده است، با تعجب از او می پرسد که چرا به آمریکا آمده. مگر دکتر خدادوست در ایران نیست؟ بیمار جواب می دهد که او را نمی شناسد پزشک معالج می گوید که دکتر خدادوست یکی از بزرگترین چشم پزشک های روی زمین است. من و او به اتفاق یک نفر دیگر همدرس بودیم. دکتر خدادوست از ما دو نفر هم ممتازتر و برتر بود. خبر به سرعت در شیراز می پیچید و دکتر خدادوست نام و آوازه ای می یابد. پس از پیروزی انقلاب، دکتر خدادوست به شدت از سیاست های حاکم آزرده می شود و می بیند که برایش ادامه زندگی و کار دشوار شده است. شبی همکارانش را به خانه اش دعوت کرده بود، می ریزند و مجلس را به هم می زنند و دکتر خدادوست با همه عشق و علاقه اش به ایران، تصمیم می گیرد که جلای وطن کند. شعر معروف سعدی را مرتب زمزمه می کند:
سعدیا حب وطن گر چه حدیثیست شریف نتوان مرد به سختی که من این جا زادم و ................
به هنگام خروج از میهن مقدس اسلامی در فرودگاه، طلاهای همسرش را ضبط می کنند و میگویند که این ارز است و نباید از مملکت اسلامی خارج شود. دکتر خدادوست نگاهی عاقل اندر سفیه به مأمورین فرودگاه می اندازد و با اشاره انگشت به مغز خودش می گوید این ارز است که دارد می رود. این النگوها ارزانی خودتان باد. اینها ارزشی ندارند و ...
خبر به سرعت در کشور می پیچد و دهان به دهان می گردد. در آمریکا از دکتر استقبال می کنند. مسئولین محترم تازه می فهمند که چه گوهر نایاب و مغز گرانبهایی از کشور رفته است. زمان جنگ است بیماران و مصدومین فراوان اند اینان برخلاف رویه غالب و عادت همیشگی شان این دفعه کار عاقلانه ای می کنند. با دکتر خدادوست تماس و زبان به عذرخواهی می گشایند و با اصرار و حتی التماس از او می خواهند که به وطن بر گردد. قول همه گونه همکاری می دهند دکتر خدادوست هم بنا به فطرت سلیم انسانی و بزرگواری خودش، رنجیدگی اش از این همه بلاهت و نادانی را کنار می گذارد و به وطن برمی گردد. و تمام وقت در خدمت مصدومین جنگ و بیماران دیگر قرار می گیرد. بطوری که شبانه روز گاهی تا ۲۰ ساعت هم کار می کرد. با اینکه سنش بالا و انرژی اش تحلیل رفته بود با عشق و شور و شوق بی مانندی به خدمات خود ادامه می دهد ... تا اینکه چند روز پیش در نیویورک، دفتر عمر پربار و گرانبهایش در هشتاد و دو سالگی برای همیشه بسته شد. یادش بخیر و روحش شاد باد. که نه تنها در طبابت بلکه در انسانیت هم کم نظیر و شاید بی نظیر بود.
معشوقه دوگانه
من دو تا مشعوقه دارم بی نظیر - خـاک ایــران و زبـان پارســی
از لـب زیـبـای دریـای خـــزر - تـا خـلـیـج بیکـران پـارسـی
از سرخس و تـایبـاد و زاهـدان - تـا بـه خـوزسـتان جان پارسی
زنـدهانـد و زنـدهتـر از زنـدگان ______ بـی تعـارف مـردگـان پـارسـی
زنـدگی و مـرگ زیباینـد لیک ______ در جــهـان لامـکـان پــارسـی
کس ندیدهاست و نبیند بعد از این ______ شـعر چـون شـعر روان پارســی
نیـسـت چیزی جـز بلیغی کلام ______ شـاخـص سـود و زیـان پارسـی
در گلستان این دو را در اوج بین ______ نـظـم و نـثر پـرتـوان پـارســی
میکند اعجاز در معنی و لـفـظ ______ حـافظ غیـب الـلسـان پارســی
کـی مـذکـر یـا مونث دیـدهای ______ ایـن ضـمایـر در زبـان پـارسـی
شـعر را در آسـمانـهـا بردهانـد ______ شـاعـران بـا نـردبـان پـارســی
بی نبوغی خاص سفتن کی توان ______ گـوهـر نـاب و گـران پـارســی
نـیسـت در عالم زبـان دیـگـری ______ چــون زبـان جـاودان پـارســی
شعر زندگی
زندگی دشوار و آسان است مرگ ______ آدمی را خط پایان است مرگ
چون که ما را نوبت آید بیگمان ______ میزبان ماییم و مهمان است مرگ
صید چون خواهد نمودن یک به یک ______ در کمین گاهی که پنهان است مرگ
سوی ما می آید از دنیای غیب ______ نامه هایی را که عنوان است مرگ
از برای تیره بختان جهان ______ بی گمان چون باغ رضوان است مرگ
هرکه خواهان افتد او را ای دریغ ______ بی سبب از وی گریزان است مرگ
چون که در آغوش گیرد مرگ را ______ او لبش خندان و گریان است مرگ
باز نشناسد ز هم شاه و گدا ______ چون ترازویش به یکسان است مرگ
در فرنگ ار زندگانی راحت است ______ لیک در ایران چه آسان است مرگ
در بلاد کفر جاری زندگی است ______ در دیار ما شتابان است مرگ
گاه بر هجران شفا و مرهم است ______ درد را یکباره درمان است مرگ
مرگ منفور است در دنیا ولی ______ همچو معشوقی در ایران است مرگ
جاهلیت را ببین کز اشتیاق ______ شیر می نوشیم از پستان مرگ
زندگی را بین رها کن مرگ را ______ زندگانی وصل و هجران است مرگ
--------------------------
حمید تقوی بهبهانی
-------------------------
در اسفندماه امسال دو شخصیت بزرگ جهانی و ایرانی، دار فانی را وداع گفتند. کسانی که خدمات بزرگی به بشریت کردند و هرکدام میتوانند الگویی برای جامعه بشری باشند. دکتر علی اصغر خدادوست و استیون هاوکینگ ، به زندگی هرکدام اشارههای گذرا می کنیم. یاد هر دو بخیر. و روح و روانشان شاد باد.
فیزیکدان نابغه و معلول
هاوکینگ در ژانویه ۱۹۴۲ در شهر اکسفورد انگلستان، ۳۰۰ سال بعد از وفات گالیله و تولد نیوتن، در خانواده ای معمولی بدنیا آمد و در ۱۴ مارس روز تولد انیشتین درگذشت. وی در ریاضیات کاربردی، فیزیک نظری و کیهان شناسی، بزرگترین دانشمند نیمه دوم قرن بیستم و اوایل قرن ۲۱ بود. عمده تحقیقات وی در کیهان شناسی و گرانش کوانتمی است.
مهمترین دستاورد او مقاله ای است که در آن به رابطه سیاه چاله ها و قوانین ترمودینامیک می پردازد. در ۲۱ سالگی با افتادن روی زمین مغزش آسیب دید و به تدریج به فلج اعضا مبتلا گردید. به طوری که در ۴۳ سالگی به کما رفت و پزشکان که از ادامه حیات او مأیوس شده بودند خواستند دستگاه های تنفسی و ارتعاشی او را قطع کنند که همسرش اجازه نداد. از ۲۱ سالگی تا ۷۶ سالگی که در گذشت، یعنی ۵۵ سال بقول خودش قاچاقی یا زیادی زندگی کرد. به بیماری ALS مبتلا شد که بخشی از نخاع و مغز و سیستم عصبی را مورد حمله قرار می دهد و به تدریج اعصاب حرکتی بدن را از بین می برد و با تضعیف ماهیچه ها فلج عمومی ایجاد می کند . رابطه اش با دنیای خارج فقط انگشت دست چپش بود که با آن می توانست دکمه های رایانه بسیار پیشرفته ای را فشار دهد که اختصاصا برای او ساخته بودند. بارها تا یک قدمی مرگ پیش رفت اما جان سالم بدر برد. از نظر جسمی فقط مشتی پوست و استخوان روی یک صندلی چرخدار بود که فقط قلب و ریههایش کار می کردند و یک مغز خارقالعاده در آن که همواره بدنبال حل معماها و گشودن رازهای ناشناخته دنیای ما بود. برخلاف بسیاری از بزرگانی که همسرشان باری بر دوش آنهاست وی زندگی اش را مدیون همسرش جین وایلد می دانست و می گوید که این فرشته ی نگهبان همه چیز را برای او دگرگون و زیبا و تحمل پذیر کرده است. با آن وضعیت اسفبار جسمی بسیار به زندگی دلبسته بود و آن را زیبا می دید. این درس بزرگی برای بشریت است. که با یک بیماری معمولی همه چیز را تمام یافته تلقی می کنند. او طرفدار حق پایان دادن داوطلبانه به زندگی برای بیماران لاعلاج بود، هرچند خودش از این حق استفاده نکرد!!
پزشک انسان دوست
دکتر علی اصغر خدادوست در سال۱۳۱۴ در شیراز متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شیراز گذراند. سپس در داراب فارس به آموزگاری پرداخت. در سال ۱۳۳۳ وارد دانشکده پزشکی شد. در سال ۱۳۴۱ به آمریکا رفت و دستیار تحقیقاتی ایمنی شناسی قرنیه در مرکز چشم ویلمر آمریکا گردید. مقالات ارزشمند فراوانی در مجلات گوناگون علمی به چاپ رسانید. عنوان چهره ماندگار چشم پزشکی را از انجمن پزشکی آمریکا گرفت. جوایز فراوانی به مناسبت های مختلف دریافت کرد. سپس به ایران برگشت. در شیراز مطب ساده ای داشت. هنوز کسی او را آنچنان که باید و شاید نمی شناخت. یکی از متمولین و بزرگان شیراز در اوایل دهه پنجاه، برای انجام عمل جراحی چشم خود به آمریکا می رود. و به مشهورترین و بزرگترین چشم پزشک آنجا مراجعه می کند. پزشک معالج وقتی می بیند که بیمار از ایران آمده است، با تعجب از او می پرسد که چرا به آمریکا آمده. مگر دکتر خدادوست در ایران نیست؟ بیمار جواب می دهد که او را نمی شناسد پزشک معالج می گوید که دکتر خدادوست یکی از بزرگترین چشم پزشک های روی زمین است. من و او به اتفاق یک نفر دیگر همدرس بودیم. دکتر خدادوست از ما دو نفر هم ممتازتر و برتر بود. خبر به سرعت در شیراز می پیچید و دکتر خدادوست نام و آوازه ای می یابد. پس از پیروزی انقلاب، دکتر خدادوست به شدت از سیاست های حاکم آزرده می شود و می بیند که برایش ادامه زندگی و کار دشوار شده است. شبی همکارانش را به خانه اش دعوت کرده بود، می ریزند و مجلس را به هم می زنند و دکتر خدادوست با همه عشق و علاقه اش به ایران، تصمیم می گیرد که جلای وطن کند. شعر معروف سعدی را مرتب زمزمه می کند:
سعدیا حب وطن گر چه حدیثیست شریف نتوان مرد به سختی که من این جا زادم و ................
به هنگام خروج از میهن مقدس اسلامی در فرودگاه، طلاهای همسرش را ضبط می کنند و میگویند که این ارز است و نباید از مملکت اسلامی خارج شود. دکتر خدادوست نگاهی عاقل اندر سفیه به مأمورین فرودگاه می اندازد و با اشاره انگشت به مغز خودش می گوید این ارز است که دارد می رود. این النگوها ارزانی خودتان باد. اینها ارزشی ندارند و ...
خبر به سرعت در کشور می پیچد و دهان به دهان می گردد. در آمریکا از دکتر استقبال می کنند. مسئولین محترم تازه می فهمند که چه گوهر نایاب و مغز گرانبهایی از کشور رفته است. زمان جنگ است بیماران و مصدومین فراوان اند اینان برخلاف رویه غالب و عادت همیشگی شان این دفعه کار عاقلانه ای می کنند. با دکتر خدادوست تماس و زبان به عذرخواهی می گشایند و با اصرار و حتی التماس از او می خواهند که به وطن بر گردد. قول همه گونه همکاری می دهند دکتر خدادوست هم بنا به فطرت سلیم انسانی و بزرگواری خودش، رنجیدگی اش از این همه بلاهت و نادانی را کنار می گذارد و به وطن برمی گردد. و تمام وقت در خدمت مصدومین جنگ و بیماران دیگر قرار می گیرد. بطوری که شبانه روز گاهی تا ۲۰ ساعت هم کار می کرد. با اینکه سنش بالا و انرژی اش تحلیل رفته بود با عشق و شور و شوق بی مانندی به خدمات خود ادامه می دهد ... تا اینکه چند روز پیش در نیویورک، دفتر عمر پربار و گرانبهایش در هشتاد و دو سالگی برای همیشه بسته شد. یادش بخیر و روحش شاد باد. که نه تنها در طبابت بلکه در انسانیت هم کم نظیر و شاید بی نظیر بود.
معشوقه دوگانه
من دو تا مشعوقه دارم بی نظیر - خـاک ایــران و زبـان پارســی
از لـب زیـبـای دریـای خـــزر - تـا خـلـیـج بیکـران پـارسـی
از سرخس و تـایبـاد و زاهـدان - تـا بـه خـوزسـتان جان پارسی
زنـدهانـد و زنـدهتـر از زنـدگان ______ بـی تعـارف مـردگـان پـارسـی
زنـدگی و مـرگ زیباینـد لیک ______ در جــهـان لامـکـان پــارسـی
کس ندیدهاست و نبیند بعد از این ______ شـعر چـون شـعر روان پارســی
نیـسـت چیزی جـز بلیغی کلام ______ شـاخـص سـود و زیـان پارسـی
در گلستان این دو را در اوج بین ______ نـظـم و نـثر پـرتـوان پـارســی
میکند اعجاز در معنی و لـفـظ ______ حـافظ غیـب الـلسـان پارســی
کـی مـذکـر یـا مونث دیـدهای ______ ایـن ضـمایـر در زبـان پـارسـی
شـعر را در آسـمانـهـا بردهانـد ______ شـاعـران بـا نـردبـان پـارســی
بی نبوغی خاص سفتن کی توان ______ گـوهـر نـاب و گـران پـارســی
نـیسـت در عالم زبـان دیـگـری ______ چــون زبـان جـاودان پـارســی
شعر زندگی
زندگی دشوار و آسان است مرگ ______ آدمی را خط پایان است مرگ
چون که ما را نوبت آید بیگمان ______ میزبان ماییم و مهمان است مرگ
صید چون خواهد نمودن یک به یک ______ در کمین گاهی که پنهان است مرگ
سوی ما می آید از دنیای غیب ______ نامه هایی را که عنوان است مرگ
از برای تیره بختان جهان ______ بی گمان چون باغ رضوان است مرگ
هرکه خواهان افتد او را ای دریغ ______ بی سبب از وی گریزان است مرگ
چون که در آغوش گیرد مرگ را ______ او لبش خندان و گریان است مرگ
باز نشناسد ز هم شاه و گدا ______ چون ترازویش به یکسان است مرگ
در فرنگ ار زندگانی راحت است ______ لیک در ایران چه آسان است مرگ
در بلاد کفر جاری زندگی است ______ در دیار ما شتابان است مرگ
گاه بر هجران شفا و مرهم است ______ درد را یکباره درمان است مرگ
مرگ منفور است در دنیا ولی ______ همچو معشوقی در ایران است مرگ
جاهلیت را ببین کز اشتیاق ______ شیر می نوشیم از پستان مرگ
زندگی را بین رها کن مرگ را ______ زندگانی وصل و هجران است مرگ
--------------------------
حمید تقوی بهبهانی
-------------------------
