تاریخ انتشار
چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۱۲
کد مطلب : ۴۰۳۶۲۶
در گفت وگو با کبنا مطرح شد
هشدار یک روان شناس به تبعات اجتماعی و فرهنگی تعطیلی فوریتی جمعه بازار یاسوج / با تصمیمات آنی مسبب فاجعه اجتماعی نشویم
۲
کبنا ؛حادثه آتش سوزی در جمعه بازار یاسوج زنگ خطر بزرگی برای این شهر بود که با حضور به موقع آتش نشانان و سایر نیروهای امدادی این آتش سوزی مهار شد. پیش از این بارها کارشناسان و برخی متولیان امر نسبت به بروز حادثه در این مکان هشدار داده بودند و این حادثه بار دیگر ضرورت پیشگیری و توجه به هشدارها را چندین برابر کرد. بعد از این حادثه شهردار و اعضای شورای شهر یاسوج توسط دادستان احضار شدند و شورای شهر نیز در آخرین نشست خود خواستار تعطیلی این مکان شده است. در مورد نوع مواجهه با این مسئله و تبعات اجتماعی آن با دکتر شیرعلی خرامین یکی از روان شناسان استان کهگیلویه و بویراحمد گفتوگویی ترتیب دادیم که در زیر میآید:
جناب آقای دکتر حتماً از اتفاقاتی که این چند روز در مورد جمعه بازار یاسوج رخ داده است مطلعید، بهویژه تصمیماتی که متمرکز بر تعطیلی این مکان است نظر حضرتعالی در مورد این حادثه و تصمیمات اتخاذ شده چیست؟
بسم الله الرحمن الرحیم
اولاً باید خدا را شاکر بود که این حادثه یک فاجعه به بار نیاورد و این نیز محصول تلاش و زحمات نیروهای امدادی استان است. اما در مورد حادثه باید گفت متاسفانه یک اصل در مدیریت بحران در کشور و بدیژه استان ماست که تا حادثه و فاجعه رخ ندهد نباید اقدامی کرد. وقتی هم حادثه رخ میدهد همه کارشناس و طلبکار میشویم و با اتخاذ تصمیمات مقطعی و مسکن گونه صرفاً دنبال شانه خالی کردن از پاسخ گویی هستیم. بنده پرداختن به مسائل فنی و تخصصی این موضوع و حادثه را کار ندارم و آنچه که ذهن بنده را درگیر خود کرده است نادیده گرفتن عواقب اجتماعی و فرهنگی تصمیماتی است که خیلی اورژانسی و به عنوان راحتترین کار بر روی آن مانور میدهیم.
لابد همه و یا اکثر قریب به اتفاق شهروندان محترم شهر یاسوج حداقل یکبار گذرشان به جمعه بازار افتاده است و میدانند وقتی در مورد این مجموعه صحبت میکنیم حجم عظیمی از مردم و کسبه در این مکان حضور دارند که درصد زیادی از مردم شهر و بهویژه حاشیه شهر را تحت پوشش قرار میدهد. پس تعطیلی این مکان یعنی بروز یک فاجعه اجتماعی و بیکار شدن صدها نفر و قطع منبع درآمد هزاران نفر دیگر که در شرایط سخت فعلی اقتصادی این تصمیم اولاً اجرایی کردن آن بسیار سخت است و در ثانی عواقبی در پی دارد که شاید پرداختن به همه آنان در مجال این گفت و گو نباشد.
یعنی شما می گویید نباید جمعه بازار تعطیل شود و فعالیت در این مکان مانند سابق ادامه داشته باشد؟
همان ابتدا عرض کردم باید و نباید این موضوع در اختیار بنده نیست و نظر قطعی دادن در مورد آن نیز در حیطه کاری و مطالعاتم نیست ولی سوال من این است الان چند سال است که چنین فضایی ایجاد شده است؟ چند شهردار آمدهاند و رفتهاند؟ چند بار همین آقایان تذکر دادهاند؟ پس چرا در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده است چرا فکری به حال سامان دهی این مکان و ایمنی سازی آن و یا جابجایی آن صورت نگرفته است با وجودی که من می گویم کارشناس نیستم ولی در همان ظاهر که به این مکان نگاه کنید ضرورت سامان دهی آن احساس میشود پس چرا هیچ ارادهای برای این مهم در کار نبوده است. کسبه این بازار که مابه ازای حضور در این مکان عوارض پرداخت میکنند پس نهادهای متولی چه تسهیلات و امکاناتی در این مدت در اختیار آنها گذاشتهاند و چه مقدار از آنرا هزینه ایمن سازی کردهاند.
آقای دکتر کارشناسان و مسئولین اساساً بر این نظرند که این مکان مناسب نیست و باید تعطیل شود و یک مکان جدید طراحی شود؟
بله من متوجه ام و میخواستم در ادامه به همین جا برسم که اگر ادامه فعالیت در این مکان غیر ممکن است چه اقداماتی برای ایجاد یک فضای جایگزین صورت گرفته است. بدون شک تعطیلی فعالیت و کسب و کار چنین طیف وسیعی از کسبه امکان پذیر نیست و این افراد در ادامه از سر اجبار شروع به تجمع در مکانهای دیگر و سد معبر خواهند کرد همان گونه که تا کنون علی رغم اراده جدی برای سامان دهی ماشینهای میوه فروشی که در وسط خیابانها راحت پارک میکنند و شماره پلاکهای خود را میپوشانند هیچ کاری نشده است و هر روز هم بیشتر میشوند یا حتی همین جمعه بازار در روزهای جمعه و بعضی ساعات دیگر به شکلی تا میدان جهاد و قسمتهای دیگر شهر رفته است. تعطیلی اروژانسی جمعه بازار حتی اگر عملی شود باز نباید از تبعات مختلف آن به سادگی چشم پوشی کرد و در یک جلسه فوریتی و به دور از کار کارشناسی برای آن حکم صادر کرد.
پس راه حل چیست؟
همیشه تذکر دادن نسبت به انجام یک عمل به معنی وجود یک راه حل فوری نیست بلکه گاهی خود یک عمل دارای خطر و آسیبهای جدی است بنده نمیخواهم به مسائل امنیتی، سیاسی و یا شهری و حوزههای دیگر ورود کنم. اگر از دریچه آسیب شناسی اجتماعی این مسئله مورد مداقه قرار گیرد همه متوجه میشویم که این بازار بار زیادی از هزینههای سنگینی که امروز خانوادهها بر دوش دارند را متحمل میشود آنهم برای طبقه پایین جامعه که گاهی اگر یک جمعه فروش نداشته باشند و یا تعطیل باشد کل آن هفته زندگی خانوادههای مرتبط با این مغازه یا غرفه درگیر عدم فروش هستند. پس ما باید تعطیل کردن و بستن را به عنوان آخرین مورد مد نظر داشته باشیم و این کار سادهترین کار است. مسئولین باید قبل از آن به فکر سامان دهی این افراد در یک مکان جدید و ایمن باشند. متاسفانه در همین چند روز به جز شهرداری، سپاه و دادگستری من ندیدم سایر دستگاهها ورود داشته باشند و گویی برایشان مهم نیست و به آنها ربطی ندارد و شاید من اشتباه کنم ولی صحبت و موضعی از استاندار ندیدم که این خود جای سوال دارد. و نوع مواجهه برخی دستگاهها به شکلی است که گویا فقط شهرداری و شورا در قبال مردم و وضعیت پیش آمده مسئول هستند.
به آسیبهای اجتماعی اشاره کردید بیشتر در این مورد توضیح دهید؟
حوزه تخصصی و کار بنده همین بحث است و تاکید میکنم سایر موارد را نیز باید کارشناسان مربوطه ورود کنند و کمک کنند این بحران به یک فاجعه تبدیل نشود. خوب وقتی صحبت از آسیبهای اجتماعی میکنیم در واقع طیف وسیعی از این مشکلات در این بخش مد نظر است و هر کدام از این مشکلات و معضلات خود دربردارنده موارد دیگر و یا علت بروز مشکلات جدیتر میتوانند باشند. تعطیلی جمعه بازار در وهله اول و خیلی ساده یعنی بیکار شدن جمعیت زیادی از مردم شهر که اتفاقاً تنوع جنسیتی و سنی با خواستگاههای اجتماعی هر چند نزدیک اما دارای اختلاف دارند. در همین جمعه بازار بنده کسبهای میشناسم که از محل درآمد کسب و کارش هزینه زندگی خانواده خود و حتی خانواده فرزند ازدواج کردهاش را میدهد. خوب بیکاری امروز خود بزرگترین مشکل در کشور است و از قبل بیکاری ما شاهد افزایش افسردگی، خودکشی، طلاق و غیره هستیم. مشکل جدیتر این است که بیکاری بعد از داشتن شغل بسیار از بیکاری از ابتدا خطرناکتر و احتمال افسردگی در آن بیشتر است.
اصل صحبتهای بنده این است که مسئولین باید ضمن در نظر گرفتن همه مواردی احتیاطی و تسریع در اجرای آن جوانب کار را نیز در نظر داشته باشند و به جای اینکه طلبکارانه بگوییم قبلاً گفتیم، قبلاً تذکر دادیم و کی مقصر است کی مقصر نیست و ... دنبال راه حلهای اساسی و با کمترین هزینه باشیم. اگر هم قرار است مکان جدیدی در نظر گرفته شود باید سعی شود در این مورد حمایت از کسبه و مردم اولویت باشد نه اینکه برخی بخواهند با لابی و سوءاستفاده از شرایط فعلی بر مشکلات مردم بیفزایند و شرایط سخت و نزدیک به محالی را در پیش پای مردم بگذارند.
جناب آقای دکتر حتماً از اتفاقاتی که این چند روز در مورد جمعه بازار یاسوج رخ داده است مطلعید، بهویژه تصمیماتی که متمرکز بر تعطیلی این مکان است نظر حضرتعالی در مورد این حادثه و تصمیمات اتخاذ شده چیست؟
بسم الله الرحمن الرحیم
اولاً باید خدا را شاکر بود که این حادثه یک فاجعه به بار نیاورد و این نیز محصول تلاش و زحمات نیروهای امدادی استان است. اما در مورد حادثه باید گفت متاسفانه یک اصل در مدیریت بحران در کشور و بدیژه استان ماست که تا حادثه و فاجعه رخ ندهد نباید اقدامی کرد. وقتی هم حادثه رخ میدهد همه کارشناس و طلبکار میشویم و با اتخاذ تصمیمات مقطعی و مسکن گونه صرفاً دنبال شانه خالی کردن از پاسخ گویی هستیم. بنده پرداختن به مسائل فنی و تخصصی این موضوع و حادثه را کار ندارم و آنچه که ذهن بنده را درگیر خود کرده است نادیده گرفتن عواقب اجتماعی و فرهنگی تصمیماتی است که خیلی اورژانسی و به عنوان راحتترین کار بر روی آن مانور میدهیم.
لابد همه و یا اکثر قریب به اتفاق شهروندان محترم شهر یاسوج حداقل یکبار گذرشان به جمعه بازار افتاده است و میدانند وقتی در مورد این مجموعه صحبت میکنیم حجم عظیمی از مردم و کسبه در این مکان حضور دارند که درصد زیادی از مردم شهر و بهویژه حاشیه شهر را تحت پوشش قرار میدهد. پس تعطیلی این مکان یعنی بروز یک فاجعه اجتماعی و بیکار شدن صدها نفر و قطع منبع درآمد هزاران نفر دیگر که در شرایط سخت فعلی اقتصادی این تصمیم اولاً اجرایی کردن آن بسیار سخت است و در ثانی عواقبی در پی دارد که شاید پرداختن به همه آنان در مجال این گفت و گو نباشد.
یعنی شما می گویید نباید جمعه بازار تعطیل شود و فعالیت در این مکان مانند سابق ادامه داشته باشد؟
همان ابتدا عرض کردم باید و نباید این موضوع در اختیار بنده نیست و نظر قطعی دادن در مورد آن نیز در حیطه کاری و مطالعاتم نیست ولی سوال من این است الان چند سال است که چنین فضایی ایجاد شده است؟ چند شهردار آمدهاند و رفتهاند؟ چند بار همین آقایان تذکر دادهاند؟ پس چرا در عمل هیچ اتفاقی نیفتاده است چرا فکری به حال سامان دهی این مکان و ایمنی سازی آن و یا جابجایی آن صورت نگرفته است با وجودی که من می گویم کارشناس نیستم ولی در همان ظاهر که به این مکان نگاه کنید ضرورت سامان دهی آن احساس میشود پس چرا هیچ ارادهای برای این مهم در کار نبوده است. کسبه این بازار که مابه ازای حضور در این مکان عوارض پرداخت میکنند پس نهادهای متولی چه تسهیلات و امکاناتی در این مدت در اختیار آنها گذاشتهاند و چه مقدار از آنرا هزینه ایمن سازی کردهاند.
آقای دکتر کارشناسان و مسئولین اساساً بر این نظرند که این مکان مناسب نیست و باید تعطیل شود و یک مکان جدید طراحی شود؟
بله من متوجه ام و میخواستم در ادامه به همین جا برسم که اگر ادامه فعالیت در این مکان غیر ممکن است چه اقداماتی برای ایجاد یک فضای جایگزین صورت گرفته است. بدون شک تعطیلی فعالیت و کسب و کار چنین طیف وسیعی از کسبه امکان پذیر نیست و این افراد در ادامه از سر اجبار شروع به تجمع در مکانهای دیگر و سد معبر خواهند کرد همان گونه که تا کنون علی رغم اراده جدی برای سامان دهی ماشینهای میوه فروشی که در وسط خیابانها راحت پارک میکنند و شماره پلاکهای خود را میپوشانند هیچ کاری نشده است و هر روز هم بیشتر میشوند یا حتی همین جمعه بازار در روزهای جمعه و بعضی ساعات دیگر به شکلی تا میدان جهاد و قسمتهای دیگر شهر رفته است. تعطیلی اروژانسی جمعه بازار حتی اگر عملی شود باز نباید از تبعات مختلف آن به سادگی چشم پوشی کرد و در یک جلسه فوریتی و به دور از کار کارشناسی برای آن حکم صادر کرد.
پس راه حل چیست؟
همیشه تذکر دادن نسبت به انجام یک عمل به معنی وجود یک راه حل فوری نیست بلکه گاهی خود یک عمل دارای خطر و آسیبهای جدی است بنده نمیخواهم به مسائل امنیتی، سیاسی و یا شهری و حوزههای دیگر ورود کنم. اگر از دریچه آسیب شناسی اجتماعی این مسئله مورد مداقه قرار گیرد همه متوجه میشویم که این بازار بار زیادی از هزینههای سنگینی که امروز خانوادهها بر دوش دارند را متحمل میشود آنهم برای طبقه پایین جامعه که گاهی اگر یک جمعه فروش نداشته باشند و یا تعطیل باشد کل آن هفته زندگی خانوادههای مرتبط با این مغازه یا غرفه درگیر عدم فروش هستند. پس ما باید تعطیل کردن و بستن را به عنوان آخرین مورد مد نظر داشته باشیم و این کار سادهترین کار است. مسئولین باید قبل از آن به فکر سامان دهی این افراد در یک مکان جدید و ایمن باشند. متاسفانه در همین چند روز به جز شهرداری، سپاه و دادگستری من ندیدم سایر دستگاهها ورود داشته باشند و گویی برایشان مهم نیست و به آنها ربطی ندارد و شاید من اشتباه کنم ولی صحبت و موضعی از استاندار ندیدم که این خود جای سوال دارد. و نوع مواجهه برخی دستگاهها به شکلی است که گویا فقط شهرداری و شورا در قبال مردم و وضعیت پیش آمده مسئول هستند.
به آسیبهای اجتماعی اشاره کردید بیشتر در این مورد توضیح دهید؟
حوزه تخصصی و کار بنده همین بحث است و تاکید میکنم سایر موارد را نیز باید کارشناسان مربوطه ورود کنند و کمک کنند این بحران به یک فاجعه تبدیل نشود. خوب وقتی صحبت از آسیبهای اجتماعی میکنیم در واقع طیف وسیعی از این مشکلات در این بخش مد نظر است و هر کدام از این مشکلات و معضلات خود دربردارنده موارد دیگر و یا علت بروز مشکلات جدیتر میتوانند باشند. تعطیلی جمعه بازار در وهله اول و خیلی ساده یعنی بیکار شدن جمعیت زیادی از مردم شهر که اتفاقاً تنوع جنسیتی و سنی با خواستگاههای اجتماعی هر چند نزدیک اما دارای اختلاف دارند. در همین جمعه بازار بنده کسبهای میشناسم که از محل درآمد کسب و کارش هزینه زندگی خانواده خود و حتی خانواده فرزند ازدواج کردهاش را میدهد. خوب بیکاری امروز خود بزرگترین مشکل در کشور است و از قبل بیکاری ما شاهد افزایش افسردگی، خودکشی، طلاق و غیره هستیم. مشکل جدیتر این است که بیکاری بعد از داشتن شغل بسیار از بیکاری از ابتدا خطرناکتر و احتمال افسردگی در آن بیشتر است.
اصل صحبتهای بنده این است که مسئولین باید ضمن در نظر گرفتن همه مواردی احتیاطی و تسریع در اجرای آن جوانب کار را نیز در نظر داشته باشند و به جای اینکه طلبکارانه بگوییم قبلاً گفتیم، قبلاً تذکر دادیم و کی مقصر است کی مقصر نیست و ... دنبال راه حلهای اساسی و با کمترین هزینه باشیم. اگر هم قرار است مکان جدیدی در نظر گرفته شود باید سعی شود در این مورد حمایت از کسبه و مردم اولویت باشد نه اینکه برخی بخواهند با لابی و سوءاستفاده از شرایط فعلی بر مشکلات مردم بیفزایند و شرایط سخت و نزدیک به محالی را در پیش پای مردم بگذارند.